Sinds november werkt Stijn Casier als huisarts halftijds in de Huisartsenpraktijk Sint-Henricus, samen met collega dr. Luc Vanbecelaere. Daarnaast is hij ook druk bezig aan de renovatie van een eigen praktijk in Torhout, en is hij als consultatiebureauarts verbonden aan Kind en Gezin in Roeselare en Eernegem.

Uit uw thesis blijkt een duidelijke fascinatie voor het onderwerp. Waarom wordt echografie zo weinig geïmplementeerd in de huisarts- praktijk?

De oorzaken daarvan werden twee jaar geleden reeds onderzocht in de thesis van collega Katia Dauwe. Een van haar conclusies was dat implementatie van echografie wordt tegengewerkt door een gebrek aan expertise, kostprijs van het toestel, en onduidelijkheid over indicaties...

Vanwaar die onduidelijkheid over de indicaties?

Point-of-care echografie draait volledig om het beantwoorden van eenvoudige ja/nee-vragen die uitgaan van de kliniek: is er een galsteen bij deze patiënt met rechter hypochonderpijn, een DVT bij deze patiënt met een gezwollen been, een pneumonie bij deze hoestende patiënt met koorts? Het is essentieel te weten wat je als huisarts zelf kan zien/diagnosticeren/aantonen/uitsluiten, en nog veel belangrijker wat je niet kan en waarvoor dus expertise van de radioloog nodig is. Deze masterproef is opgebouwd rondom die ja/nee-vragen, en doordat de huisartsgeneeskunde zo breed is, ben ik ook in verschillende domeinen gaan zoeken wat mogelijk is: galstenen, DVT, pneumonie, fracturen et cetera kunnen quasi perfect door een huisarts worden aangetoond; schouderpeesscheuren, appendicitis en hartklepproblemen daarentegen zijn specialistenwerk. Doordat er weinig huisartsen zijn die zelf echograferen, is er ook maar weinig onderzoek gebeurd, en is de lijst met indicaties beperkt.

In feite wordt in steeds meer kringen echografie de nieuwe stethoscoop van de 21ste eeuw genoemd, de toekomst hou je niet tegen... - dr. Stijn Casier

Zijn er wel huisartsen in ons land die echografie uitvoeren?

In de praktijk in Hooglede waar ik werkte als tweedejaars haio, wordt al meer dan 30 jaar echografie uitgevoerd, voornamelijk abdominale en gynae- cologische echografie. Ik heb verder nog weet van een tweetal andere huisartsenpraktijken die echo doen in de wijde omgeving. In de masterproef van collega Katia Dauwe blijkt dat amper 6 van haar 99 respondent/huisartsen beschikken over een echografietoestel.

In welke landen bijvoorbeeld wordt echografie met succes toegepast door huisartsen?

In Noorwegen gaat het om 6,5% van de huisartsen, en in Duitsland waar het veel meer ingeburgerd is, zelfs 45%. In het Verenigd Koninkrijk mag eerstelijns- echografie worden uitgevoerd door geschoolde en erkende huisartsen, vroedvrouwen en kinesisten. In Nederland zijn ongeveer 300 van de 9.000 huisartsen opgenomen in het echografieregister van het College voor Huisartsen met een Bijzondere Beroepsbekwaamheid.

Wat zijn de pro's en de contra's voor de huisarts?

De voornaamste contra's zijn: te moeilijk, te duur en te tijdrovend. Dit kan kloppen voor protocollaire echografie zoals die door radiologen op top-notch toestellen wordt uitgevoerd. In de laatste jaren zijn er echter echosystemen ontwikkeld in laptop-, tablet- en smart- phoneformaat, of transducers die je kan aansluiten op je gewone tablet of smart- phone en via een app kan bekijken. Deze systemen zijn veel meer betaalbaar voor een huisartsenpraktijk, en hebben een voldoende hoge beeldkwaliteit voor point-of-care echo. De leercurve van enkele basisviews is beperkt: aorta- aneurysmata kun je na twee-en-een-half uur les aantonen of uitsluiten, galstenen na 25 zelfstandige echo's. Het duurt zelden meer dan 10 minuten om een echografisch antwoord te vinden op je POCUS-vraag.

De voornaamste pro's zijn een grotere diagnostische zekerheid - impact op het beleid in 35-64% van de gevallen -, meer patiënten- tevredenheid, kostenbesparing én de voldoening als clinicus: het is gewoon leuk om te doen. ( lacht)

Welke stappen moeten worden gezet om echografie in de huisarts- praktijk in te burgeren, en op welke termijn kan dat?

Een onderdeel echografie binnen de basisopleiding geneeskunde is een eerste stap om de jongere generatie artsen kennis te laten maken met het onderwerp. Voor de geïnteresseerde afgestudeerde collega's zijn kwalitatieve en geaccre- diteerde opleidingen nodig, en een erkenning met bijhorend nomenclatuurnummer wanneer deze nascholingen zijn gevolgd. De weg hiernaartoe is echter nog lang, en voorlopig waarschijnlijk bij de bevoegde instanties weinig prio- ritair. In feite wordt in steeds meer kringen echografie de 'nieuwe' stethoscoop van de 21ste eeuw genoemd, de toekomst hou je niet tegen...

Hoe staat uw promotor als radioloog tegenover dit onderwerp?

Professor Bosmans was alvast enthousiast. Ik denk dat radiologen weinig te vrezen hebben van POCUS, aangezien het slechts voor strikte indicaties geldt, en het geen protocollair onderzoek kan of mag vervangen. En bij twijfel of onduidelijkheid is doorverwijzing naar hun expertise noodzakelijk en geruststellend.

Past u zelf echografie toe als huisarts?

Ik heb het zelf dikwijls toegepast tijdens mijn opleiding, en een draagbaar echografietoestel staat zeker op mijn verlanglijstje.

Bent u van plan om op dit thema nog verder te studeren?

Absoluut, zodra de coviddrukte wat gaat liggen en de praktijkbouwwerken zijn afgerond.

Promotor: Jan Bosmans (UGent).

Masterproef in het kort

POCUS = point-of-care ultrasound = echografie in het kabinet of op huisbezoek

Aan de hand van een systematisch literatuuronderzoek werd er nagegaan bij welke indicaties een huisarts zelf POCUS kan en mag uitvoeren, na beperkte opleiding: hyper/hypovolemie, AAA, DVT, pneumonie, gallijden, hydronefrose, globus, fracturen, intra-uteriene zwangerschap, abcessen...

  • Waarom is uw masterproef belangrijk?

POCUS is een nieuwe diagnostische en therapeutische vaardigheid die reeds door veel discipilines wordt toegepast, maar de Belgische huisartsen blijven hierin wat achterwege. De technologie wordt steeds betaalbaarder, en kan op termijn kostenbesparend werken: snellere en accuratere diagnostiek en therapie in eerste lijn, minder beeldvormingsaanvragen, gerichtere doorverwijzingen.

  • Wat is er nieuw aan uw werk?

Voor het eerst werd de literatuur doorzocht en samen- gevat die handelt over POCUS door huisartsen, en waarbij de POCUS werd vergeleken met controle-onderzoeken. Dit werd gepresenteerd op een manier die rekening houdt met de Belgische huisartsencontext (functioneren van huisartsen binnen de uitgebouwde eerste lijn, met snelle verwijsmogelijkheden naar 2de lijn).

  • Waarom is het belangrijk dat andere (huis)artsen leren over uw onderzoek?

POCUS is zeer accuraat, weinig tijdsintensief, relatief eenvoudig te leren, en kan helpen bij screening (AAA), diagnostiek (pneumonie t.g.o. bronchitis, hartfalen), therapie (DVT vs. erysipelas vs. abces) en opvolging (zwangerschap). Patiënten stellen het op prijs en tijdens wachtdiensten biedt het een extra hulp om (onmondige) patiënten correct in te schatten (niersteen, cholecystitis, globus, pneumonie...).

Sinds november werkt Stijn Casier als huisarts halftijds in de Huisartsenpraktijk Sint-Henricus, samen met collega dr. Luc Vanbecelaere. Daarnaast is hij ook druk bezig aan de renovatie van een eigen praktijk in Torhout, en is hij als consultatiebureauarts verbonden aan Kind en Gezin in Roeselare en Eernegem. Uit uw thesis blijkt een duidelijke fascinatie voor het onderwerp. Waarom wordt echografie zo weinig geïmplementeerd in de huisarts- praktijk?De oorzaken daarvan werden twee jaar geleden reeds onderzocht in de thesis van collega Katia Dauwe. Een van haar conclusies was dat implementatie van echografie wordt tegengewerkt door een gebrek aan expertise, kostprijs van het toestel, en onduidelijkheid over indicaties... Vanwaar die onduidelijkheid over de indicaties?Point-of-care echografie draait volledig om het beantwoorden van eenvoudige ja/nee-vragen die uitgaan van de kliniek: is er een galsteen bij deze patiënt met rechter hypochonderpijn, een DVT bij deze patiënt met een gezwollen been, een pneumonie bij deze hoestende patiënt met koorts? Het is essentieel te weten wat je als huisarts zelf kan zien/diagnosticeren/aantonen/uitsluiten, en nog veel belangrijker wat je niet kan en waarvoor dus expertise van de radioloog nodig is. Deze masterproef is opgebouwd rondom die ja/nee-vragen, en doordat de huisartsgeneeskunde zo breed is, ben ik ook in verschillende domeinen gaan zoeken wat mogelijk is: galstenen, DVT, pneumonie, fracturen et cetera kunnen quasi perfect door een huisarts worden aangetoond; schouderpeesscheuren, appendicitis en hartklepproblemen daarentegen zijn specialistenwerk. Doordat er weinig huisartsen zijn die zelf echograferen, is er ook maar weinig onderzoek gebeurd, en is de lijst met indicaties beperkt. Zijn er wel huisartsen in ons land die echografie uitvoeren?In de praktijk in Hooglede waar ik werkte als tweedejaars haio, wordt al meer dan 30 jaar echografie uitgevoerd, voornamelijk abdominale en gynae- cologische echografie. Ik heb verder nog weet van een tweetal andere huisartsenpraktijken die echo doen in de wijde omgeving. In de masterproef van collega Katia Dauwe blijkt dat amper 6 van haar 99 respondent/huisartsen beschikken over een echografietoestel. In welke landen bijvoorbeeld wordt echografie met succes toegepast door huisartsen?In Noorwegen gaat het om 6,5% van de huisartsen, en in Duitsland waar het veel meer ingeburgerd is, zelfs 45%. In het Verenigd Koninkrijk mag eerstelijns- echografie worden uitgevoerd door geschoolde en erkende huisartsen, vroedvrouwen en kinesisten. In Nederland zijn ongeveer 300 van de 9.000 huisartsen opgenomen in het echografieregister van het College voor Huisartsen met een Bijzondere Beroepsbekwaamheid. Wat zijn de pro's en de contra's voor de huisarts?De voornaamste contra's zijn: te moeilijk, te duur en te tijdrovend. Dit kan kloppen voor protocollaire echografie zoals die door radiologen op top-notch toestellen wordt uitgevoerd. In de laatste jaren zijn er echter echosystemen ontwikkeld in laptop-, tablet- en smart- phoneformaat, of transducers die je kan aansluiten op je gewone tablet of smart- phone en via een app kan bekijken. Deze systemen zijn veel meer betaalbaar voor een huisartsenpraktijk, en hebben een voldoende hoge beeldkwaliteit voor point-of-care echo. De leercurve van enkele basisviews is beperkt: aorta- aneurysmata kun je na twee-en-een-half uur les aantonen of uitsluiten, galstenen na 25 zelfstandige echo's. Het duurt zelden meer dan 10 minuten om een echografisch antwoord te vinden op je POCUS-vraag.De voornaamste pro's zijn een grotere diagnostische zekerheid - impact op het beleid in 35-64% van de gevallen -, meer patiënten- tevredenheid, kostenbesparing én de voldoening als clinicus: het is gewoon leuk om te doen. ( lacht) Welke stappen moeten worden gezet om echografie in de huisarts- praktijk in te burgeren, en op welke termijn kan dat?Een onderdeel echografie binnen de basisopleiding geneeskunde is een eerste stap om de jongere generatie artsen kennis te laten maken met het onderwerp. Voor de geïnteresseerde afgestudeerde collega's zijn kwalitatieve en geaccre- diteerde opleidingen nodig, en een erkenning met bijhorend nomenclatuurnummer wanneer deze nascholingen zijn gevolgd. De weg hiernaartoe is echter nog lang, en voorlopig waarschijnlijk bij de bevoegde instanties weinig prio- ritair. In feite wordt in steeds meer kringen echografie de 'nieuwe' stethoscoop van de 21ste eeuw genoemd, de toekomst hou je niet tegen... Hoe staat uw promotor als radioloog tegenover dit onderwerp?Professor Bosmans was alvast enthousiast. Ik denk dat radiologen weinig te vrezen hebben van POCUS, aangezien het slechts voor strikte indicaties geldt, en het geen protocollair onderzoek kan of mag vervangen. En bij twijfel of onduidelijkheid is doorverwijzing naar hun expertise noodzakelijk en geruststellend. Past u zelf echografie toe als huisarts?Ik heb het zelf dikwijls toegepast tijdens mijn opleiding, en een draagbaar echografietoestel staat zeker op mijn verlanglijstje. Bent u van plan om op dit thema nog verder te studeren?Absoluut, zodra de coviddrukte wat gaat liggen en de praktijkbouwwerken zijn afgerond. Promotor: Jan Bosmans (UGent).