De onderzoekers van het Academisch Centrum voor Huisartsgeneeskunde (ACHG) van de KU Leuven en het Leuvense spin-off start-up bedrijf ArtiQ onderzoeken of artificiële intelligentie (AI) de huisarts kan helpen om vlugger longziekten op te sporen. Het is nog maar de studiefase van het gebruik van het ArtiQ.QC-softwarepakket binnen het 'Slimme Spirometrie voor Huisartsen Project' (Topole et al., ERJ Open Res, 2023). De basis ligt momenteel op het onderscheiden van astma en chronische obstructieve longziekte (COPD). Deze diagnostische vaardigheid wordt op dit ogenblik al van de arts van de eerste lijn verwacht.

Spirometrie is een uitstekend instrument in de opsporing in een vroeg stadium van longpathologie, diagnostiek bij chronische respiratoire klachten, alsook voor management en follow-up ervan. Tot op heden wordt de handspirometrie weinig gebruikt in de eerste lijn, wat toegeschreven wordt aan tijdgebrek en onvoldoende kennis om de test uit te voeren en de resultaten te interpreteren. Ook het ontbreken van een nomenclatuurnummer tot 2009 kan daartoe bijgedragen hebben. Het vereist inderdaad voldoende kennis, voldoende praktische oefening, tijd, geduld en goede organisatie. De handspirometrie is nochtans patiëntvriendelijk, gebruiksvriendelijk, goedkoop en gebeurt met een draagbaar toestel. Maar, het afnemen van een goede spirometrie volgens de American Thoracic Society/European Respiratory Society criteria (laatste versie uit 2019) vereist toch al gauw 10 tot 15 minuten. Het volgen van deze criteria wordt in de huisartsgeneeskunde echter vaak niet bereikt (van de Hei, NPJ Primary Care Respiratory Medicine, 2022).

Uit recent onderzoek blijkt dat naast AI, ook 'deep learning' in staat is om de kwaliteit van de diagnostiek te verhogen

Toch nemen in Nederland de praktijkassistenten de test naar behoren af. In België hebben verpleegkundigen betere kwaliteitsscores dan artsen, die wellicht te gefixeerd zijn op het stellen van de diagnose dan op het uitvoeren van een correcte test (Boeckxstaens et al., Huisarts Nu, 2009). In de arbeidsgeneeskunde wordt handspirometrie al vele jaren met wisselend succes gebruikt als screeningstool. Het doel is om in een vroegtijdig stadium (beroepsgebonden) longaandoeningen op te sporen en een doorverwijzing naar de longarts te initiëren. De test wordt echter vaak vlug afgenomen in het kabinet van de arbeidsarts of bedrijfsverpleegkundige, zodat de resultaten niet valide zijn en een correcte interpretatie te wensen over laat. Vaak wordt er onvoldoende lang uitgeademd. Het correct coachen van de patiënten is daartoe een prioriteit en conditio sine qua non.

Het volgen van een opleiding om de spirometer correct leren te hanteren en de resultaten van het spirogram te interpreteren, is geen overbodige luxe bij artsen betrokken bij het vroegtijdig opsporen van diverse longpathologie. Voldoende tijd, voldoende opleiding en voldoende ervaring staan centraal. Opfriscursussen, zoals dat al lang het geval is voor het juiste gebruik en interpretatie van het electrocardiogram (ECG), zijn daartoe onontbeerlijk. De vaak gebruikte klinische algoritmes en flow diagrammen hebben een grote variabiliteit, wat dan weer aanleiding geeft tot verschillende interpretaties van identieke data. De AI-software geeft onmiddellijke feedback over kwaliteit van het longfunctieonderzoek. Uit recent onderzoek blijkt dat naast AI, ook 'deep learning' in staat is om de kwaliteit van de diagnostiek te verhogen (Wang et al., Respiratory Research, 2022). De accuraatheid van AI en deep learning waren even groot als die van expertenpanels. Daarnaast blijven de 'old school tools', als een uitgebreide anamnese en auscultatie, noodzakelijk om het hele plaatje te zien en te horen. Behandel geen spirometrie, maar geef de juiste medicatie aan de mens achter het spirogram!

De onderzoekers van het Academisch Centrum voor Huisartsgeneeskunde (ACHG) van de KU Leuven en het Leuvense spin-off start-up bedrijf ArtiQ onderzoeken of artificiële intelligentie (AI) de huisarts kan helpen om vlugger longziekten op te sporen. Het is nog maar de studiefase van het gebruik van het ArtiQ.QC-softwarepakket binnen het 'Slimme Spirometrie voor Huisartsen Project' (Topole et al., ERJ Open Res, 2023). De basis ligt momenteel op het onderscheiden van astma en chronische obstructieve longziekte (COPD). Deze diagnostische vaardigheid wordt op dit ogenblik al van de arts van de eerste lijn verwacht. Spirometrie is een uitstekend instrument in de opsporing in een vroeg stadium van longpathologie, diagnostiek bij chronische respiratoire klachten, alsook voor management en follow-up ervan. Tot op heden wordt de handspirometrie weinig gebruikt in de eerste lijn, wat toegeschreven wordt aan tijdgebrek en onvoldoende kennis om de test uit te voeren en de resultaten te interpreteren. Ook het ontbreken van een nomenclatuurnummer tot 2009 kan daartoe bijgedragen hebben. Het vereist inderdaad voldoende kennis, voldoende praktische oefening, tijd, geduld en goede organisatie. De handspirometrie is nochtans patiëntvriendelijk, gebruiksvriendelijk, goedkoop en gebeurt met een draagbaar toestel. Maar, het afnemen van een goede spirometrie volgens de American Thoracic Society/European Respiratory Society criteria (laatste versie uit 2019) vereist toch al gauw 10 tot 15 minuten. Het volgen van deze criteria wordt in de huisartsgeneeskunde echter vaak niet bereikt (van de Hei, NPJ Primary Care Respiratory Medicine, 2022).Toch nemen in Nederland de praktijkassistenten de test naar behoren af. In België hebben verpleegkundigen betere kwaliteitsscores dan artsen, die wellicht te gefixeerd zijn op het stellen van de diagnose dan op het uitvoeren van een correcte test (Boeckxstaens et al., Huisarts Nu, 2009). In de arbeidsgeneeskunde wordt handspirometrie al vele jaren met wisselend succes gebruikt als screeningstool. Het doel is om in een vroegtijdig stadium (beroepsgebonden) longaandoeningen op te sporen en een doorverwijzing naar de longarts te initiëren. De test wordt echter vaak vlug afgenomen in het kabinet van de arbeidsarts of bedrijfsverpleegkundige, zodat de resultaten niet valide zijn en een correcte interpretatie te wensen over laat. Vaak wordt er onvoldoende lang uitgeademd. Het correct coachen van de patiënten is daartoe een prioriteit en conditio sine qua non. Het volgen van een opleiding om de spirometer correct leren te hanteren en de resultaten van het spirogram te interpreteren, is geen overbodige luxe bij artsen betrokken bij het vroegtijdig opsporen van diverse longpathologie. Voldoende tijd, voldoende opleiding en voldoende ervaring staan centraal. Opfriscursussen, zoals dat al lang het geval is voor het juiste gebruik en interpretatie van het electrocardiogram (ECG), zijn daartoe onontbeerlijk. De vaak gebruikte klinische algoritmes en flow diagrammen hebben een grote variabiliteit, wat dan weer aanleiding geeft tot verschillende interpretaties van identieke data. De AI-software geeft onmiddellijke feedback over kwaliteit van het longfunctieonderzoek. Uit recent onderzoek blijkt dat naast AI, ook 'deep learning' in staat is om de kwaliteit van de diagnostiek te verhogen (Wang et al., Respiratory Research, 2022). De accuraatheid van AI en deep learning waren even groot als die van expertenpanels. Daarnaast blijven de 'old school tools', als een uitgebreide anamnese en auscultatie, noodzakelijk om het hele plaatje te zien en te horen. Behandel geen spirometrie, maar geef de juiste medicatie aan de mens achter het spirogram!