Als parameter van volksgezondheid blijft sterfte de betrouwbaarste en meest vergelijkbare determinant. Er is geen discussie over dood of niet dood. Sterfte op 90-jarige leeftijd is echter 5.000 maal hoger dan sterfte op 10-jarige leeftijd: dat is lastig samen te vatten in een enkele parameter. Dat doet levensverwachting. Het enige wat vreselijk fout is aan levensverwachting, is de naam. Het is geen verwachting maar een waarneming, gebaseerd op de leeftijdsspecifieke sterfte in een bevolking. Het heeft niets met leven, alles met sterven te maken. Levensverwachting vat de sterfte van een bevolking samen in een enkel, vergelijkbaar en inzichtelijk getal.

Als artsen het over gezondheid hebben, denken ze aan biomedische factoren, zoals voeding, beweging of roken. Maar goed bestuur is belangrijker. Daar hebben we er steeds meer van in de wereld. Het strafste voorbeeld is Korea: in noorden en zuiden leeft dezelfde bevolking op hetzelfde schiereiland met tot 1990 dezelfde levensverwachting (toen 72 jaar). 30 jaar later is de levensverwachting in het zuiden een bijna onvoorstelbare 83 jaar. In het noorden is de levensverwachting ... onveranderd 72 jaar.

Noord-Korea wordt bestuurd door een oosters despoot zoals die vele eeuwen hebben bestuurd, zot van glorie en levensgevaarlijk. Dat is slecht nieuws voor Noord-Korea. Maar het goede nieuws is dat Noord-Korea een uitzondering is. Goed bestuur is regel geworden. De despoot van Noord-Korea stamt af van een van Mao Zedongs stromannen. Mao was de dodelijkste despoot aller tijden, rechtstreeks of onrechtstreeks verantwoordelijk voor de dood van 40 tot 80 miljoen Chinezen.

De echte revolutie in China kwam door Mao's opvolger Deng Xiaoping. Geen fijne man, wel iemand die goed wilde besturen, niet door, wel voor het volk. Deng bracht vrede en welvaart voor de immense Chinese bevolking. De laatste drie decennia is de levensverwachting in China toegenomen met negen jaar. De levensverwachting van China haalt die van de VS in voor 2025. Die stagneerde de laatste tien jaar. Levensverwachting liegt niet: Trump was symptoom, geen oorzaak van de neergang van de VS. Maar ook de VS zijn eerder uitzondering dan regel. Gemiddeld won de hele wereld acht jaar aan levensverwachting sinds 1990, een toen onvoorstelbare overwinning op armoede en ziekte.

Zonder echte regering, zonder plan en zonder overzicht stierven vermoedelijk duizenden ouderen in onze woonzorgcentra een eenzame en overbodige dood

En zo is deze column toch niet geheel coronavrij. België verteerde de pandemie heel slecht. Veel invloed op de levensverwachting zal dat niet hebben. Ik gok dat de oversterfte in 2020 België twee tot maximaal vier maanden aan levensverwachting heeft gekost. Deels omdat griep wegbleef in 2020, deels omdat covid-19 een oudemensenziekte is. Internationale vergelijkingen lopen steeds mank, misschien had België ook pech. Maar zonder echte regering, zonder plan en zonder overzicht stierven vermoedelijk duizenden ouderen in onze woonzorgcentra een eenzame en overbodige dood. We moeten een tandje bijsteken, inderdaad. Linksom of rechtsom: de structuren van de Belgische gezondheidszorg moeten grondig worden gesaneerd.

Als parameter van volksgezondheid blijft sterfte de betrouwbaarste en meest vergelijkbare determinant. Er is geen discussie over dood of niet dood. Sterfte op 90-jarige leeftijd is echter 5.000 maal hoger dan sterfte op 10-jarige leeftijd: dat is lastig samen te vatten in een enkele parameter. Dat doet levensverwachting. Het enige wat vreselijk fout is aan levensverwachting, is de naam. Het is geen verwachting maar een waarneming, gebaseerd op de leeftijdsspecifieke sterfte in een bevolking. Het heeft niets met leven, alles met sterven te maken. Levensverwachting vat de sterfte van een bevolking samen in een enkel, vergelijkbaar en inzichtelijk getal. Als artsen het over gezondheid hebben, denken ze aan biomedische factoren, zoals voeding, beweging of roken. Maar goed bestuur is belangrijker. Daar hebben we er steeds meer van in de wereld. Het strafste voorbeeld is Korea: in noorden en zuiden leeft dezelfde bevolking op hetzelfde schiereiland met tot 1990 dezelfde levensverwachting (toen 72 jaar). 30 jaar later is de levensverwachting in het zuiden een bijna onvoorstelbare 83 jaar. In het noorden is de levensverwachting ... onveranderd 72 jaar. Noord-Korea wordt bestuurd door een oosters despoot zoals die vele eeuwen hebben bestuurd, zot van glorie en levensgevaarlijk. Dat is slecht nieuws voor Noord-Korea. Maar het goede nieuws is dat Noord-Korea een uitzondering is. Goed bestuur is regel geworden. De despoot van Noord-Korea stamt af van een van Mao Zedongs stromannen. Mao was de dodelijkste despoot aller tijden, rechtstreeks of onrechtstreeks verantwoordelijk voor de dood van 40 tot 80 miljoen Chinezen. De echte revolutie in China kwam door Mao's opvolger Deng Xiaoping. Geen fijne man, wel iemand die goed wilde besturen, niet door, wel voor het volk. Deng bracht vrede en welvaart voor de immense Chinese bevolking. De laatste drie decennia is de levensverwachting in China toegenomen met negen jaar. De levensverwachting van China haalt die van de VS in voor 2025. Die stagneerde de laatste tien jaar. Levensverwachting liegt niet: Trump was symptoom, geen oorzaak van de neergang van de VS. Maar ook de VS zijn eerder uitzondering dan regel. Gemiddeld won de hele wereld acht jaar aan levensverwachting sinds 1990, een toen onvoorstelbare overwinning op armoede en ziekte. En zo is deze column toch niet geheel coronavrij. België verteerde de pandemie heel slecht. Veel invloed op de levensverwachting zal dat niet hebben. Ik gok dat de oversterfte in 2020 België twee tot maximaal vier maanden aan levensverwachting heeft gekost. Deels omdat griep wegbleef in 2020, deels omdat covid-19 een oudemensenziekte is. Internationale vergelijkingen lopen steeds mank, misschien had België ook pech. Maar zonder echte regering, zonder plan en zonder overzicht stierven vermoedelijk duizenden ouderen in onze woonzorgcentra een eenzame en overbodige dood. We moeten een tandje bijsteken, inderdaad. Linksom of rechtsom: de structuren van de Belgische gezondheidszorg moeten grondig worden gesaneerd.