'Er niet alleen vandaag staan, maar ook de komende 5, 10, 20 jaar'

Dokter Falter is arts-specialist in opleiding in de cardiologie. Daarnaast bereidt hij een doctoraat voor aan UHasselt en KU Leuven. Hij volgde dit academiejaar 2023-2024 dr. Jonas Brouwers op als voorzitter van VASO. Dokter Falter, sinds uw eerste jaar als assistent bent u actief bij VASO. Welke lessen zullen u van pas komen als voorzitter? Bij VASO heb ik de afgelopen jaren geleerd hoe je samen en in overleg met andere aso's ideeën kan omzetten in de praktijk. Dat vergt echter geduld. Zo blijkt het nodig om dezelfde boodschap vaak te herhalen in verschillende beleidsorganen, om zo uiteindelijk met kleine stapjes vooruit te gaan. Dat is eigen aan onze cultuur van overleg, die weliswaar onvermijdelijk en noodzakelijk is in een democratie. Waarom is het belangrijk dat aso's VASO kennen? VASO is er voor elke aso. Arts-specialisten in opleiding kunnen bij ons terecht met alle problemen die met het aso-schap te maken hebben. Zo krijgen we dagelijks vragen over contracten, arbeidsvoorwaarden, de opleiding, lessen, conflicten met stagemeesters, mentaal welzijn en burn-out, stopzetting van de opleiding... In elk van deze gevallen proberen we te helpen. Indien nodig verbinden we met andere professionele kanalen, zoals bv. met Arts In Nood en Doctors4Doctors voor vragen of problemen rond mentaal welzijn.. Waarvoor wil VASO staan? Bij artsen-specialisten in opleiding? Maar ook tegenover artsen-stafleden, beleidsmakers... VASO streeft naar een kwaliteitscultuur op de werkvloer, naar een hoogkwalitatieve opleiding van arts-specialisten en naar gezonde sociale rechten binnen goede arbeidsvoorwaarden. Dat zijn essentiële bijdragen aan een goede gezondheidszorg. Goed zorg dragen voor de zorgverleners leidt immers rechtstreeks tot betere patiëntenzorg. Je wil het niet voor hebben dat in een bepaalde streek in Vlaanderen op een zondagvoormiddag een grote ramp voorvalt die moet opgevangen worden in ziekenhuizen met allemaal vermoeide aso's die veel te lange wachten hebben gehad... Anno 2023 zetelt VASO in meerdere overlegorganen waardoor de stem van de aso meer gehoord kan worden. Wat wilt u nog bereiken met VASO? Om een idee te geven: VASO zetelt ondertussen in de federale en Vlaamse planningscommissie, in de Nationale Paritaire Commissie Artsen-Ziekenhuizen (NPCAZ), in de Hoge raad van huisartsen en artsen-specialisten, er is structureel overleg met het Agentschap Zorg en Gezondheid, met de interuniversitaire werkgroep rond de master specialistische geneeskunde enzovoort... Onze aanwezigheid in elk van deze organen is belangrijk: als je er niet bij bent, speel je niet mee en krijg je niets gedaan. Een vaststelling daarbij is dat hoe professioneler en degelijker je belangenverdediging, hoe meer je iets kan afdwingen. Daarom werkt VASO ook voort aan interne professionalisering; we laten ons ondersteunen door juridisch adviseurs en op vlak van administratie en communicatie. Sinds kort betalen leden ook een ledenbijdrage. Vergeet niet van waar we komen: een soort van ad hoc actiecomité dat uit de grond steeg telkens de onvrede te fel werd. In 2019 maakten we een doorstart als VASO, initieel als een feitelijke vereniging. Snel evolueerden we naar een vzw en vandaag is VASO erkend als officiële beroepsvereniging van de Vlaamse aso's. Een mantra waar we nog vaak tegen moeten vechten is de stelling bij oudere generaties artsen dat "het in onze tijd ook al zo was" en dat zij dat "ook hebben moeten verdragen". Wat eigenlijk zoveel wil zeggen als dat de misbruiken er altijd zijn geweest, en er altijd zullen zijn. Op mijn beurt vertaal ik dit als volgt: als we niet continu en doelmatig ijveren voor verbetering, zullen die misbruiken er altijd zijn. Daarom moeten we er als VASO als professionele organisatie staan vandaag, maar ook de komende vijf, tien, twintig jaar. Op welke (beleids)thema's legt VASO dit academiejaar de focus? In 2021 werd na grote inspanningen door VASO en alle aso's een nieuwe collectieve overeenkomst (CO) ingevoerd. De afspraak was dat deze CO elke twee jaar zou herzien worden. Dat is dus dit jaar. De afgelopen twee jaar zijn belangrijke verbeterpunten aan het licht gekomen die dringend moeten worden doorgevoerd. Het gaat hier onder andere over een transport- en onkostenvergoeding die op basis van een aso-bevraging ontoereikend blijkt om gemaakte kosten te dekken, en over een regeling rond telewerk die op dit moment onvoldoende is uitgewerkt zoals wat betreft telefonische oproepen en werk vanop afstand in het medisch dossier tijdens wachten. Voorts werkt VASO aan krijtlijnen voor een vernieuwing van de master in de Specialistische Geneeskunde. Op dit moment is de inhoud van de master in elke universiteit anders, terwijl aso's wel in dezelfde ziekenhuizen werken. Dat is niet logisch. We legden een reeks verbeterpunten voor aan de interuniversitaire werkgroep. Recent in het nieuws: sommige ziekenhuizen vroegen aso's om de 'extra premie geconventioneerde zorgverleners' te laten storten op ziekenhuisrekening. De conventiepremie wordt uitbetaald voor zorgverleners om hen te stimuleren om zich te conventioneren. Aso's zijn per definitie geconventioneerd en dus komt de premie ook hen toe. In enkele (universitaire) ziekenhuizen is er inderdaad gecommuniceerd om de premie door de aso's te laten doorstorten naar het ziekenhuis. VASO heeft duidelijk gecommuniceerd dat dit niet correct is. We hebben dit ook opgenomen met minister Vandenbroucke, die dit bevestigd heeft. Ondertussen zijn vrijwel alle ziekenhuizen nu mee in dit verhaal en zal de premie aan de aso toekomen. Het toont vooral aan dat een organisatie als VASO belangrijk is om de vinger aan de pols te houden en de juiste communicatie naar aso's te verzekeren. De afgelopen jaren heeft VASO sterk standpunt ingenomen o.v.v. het behouden van het contingent. Hoe is dit standpunt geëvolueerd? De contingentering van artsen blijft voor ons een heel belangrijk thema. Het beperken van het aantal artsen is belangrijk om de kwaliteit van de opleiding te garanderen, maar ook om later een voldoende aantal kwalitatieve stageplaatsen en aanbod aan pathologie te voorzien. Natuurlijk stijgt de zorgvraag en verandert de work-lifebalans van een nieuwe generatie misschien sneller dan verwacht werd. Een stijging van het aantal artsen is dan ook helemaal verdedigbaar, al moet de verdeling tussen het noorden en het zuiden van het land wel correct blijven. Met het invoeren van subquota per specialisatie vanaf 2025 is het thema 'subcontingentering' het laatste jaar op de voorgrond getreden en dat is een goede zaak. VASO pleit al langer om de verdeling van specialisten af te stemmen op de nood bij de bevolking. Zo is het absoluut noodzakelijk om meer studenten richting huisartsgeneeskunde en geriatrie te stimuleren, maar is het af te raden iedereen in algemene chirurgie of gynaecologie te laten instromen waar overschotten op de arbeidsmarkt bestaan. Zijn er nieuwe thema's die jullie binnenkort zullen oppikken? Ja, een daarvan is het maken van een carrièreswitch en uit de geneeskunde stappen. De groep aso's die over een carrièreswitch twijfelt, is wellicht groter dan op het eerste zicht lijkt. Het is een topic dat we graag bespreekbaar willen maken door personen die een ander carrièrepad dan geneeskunde hebben gekozen aan het woord te laten of in contact te brengen met aso's. Kijken we naar Nederland, dan zien we dat dit thema veel openlijker besproken wordt. Die cultuur willen we ook in België introduceren.