Nu de verkiezingen naderen, blijkt plots dat bijna alle betrokkenen in de gezondheids- en welzijnssector ontevreden zijn over de huidige verdeling van de bevoegdheden tussen federale staat en deelstaten.
De Vlaamse betrokkenen zeggen dat openlijk. De Franstalige vinden dat ook maar zeggen dat niet: zij hebben geleerd dat ze voordeel kunnen halen door te doen alsof zij dat niet vinden ('nous sommes demandeurs de rien'); dan zijn de Vlamingen de 'vragers' en kunnen de Franstaligen 'compensaties' eisen. Zo gaat dat in België.
De huidige bevoegdheidsverdeling dateert van de zesde staatshervorming van de regering Di Rupo (2011). Die hield een vooruitgang in. Een aantal deeltakken werden, zoals gevraagd, verhuisd naar de deelstaten: de eerstelijns- en de bejaardenzorg, het gehandicaptenbeleid, de revalidatie, de geestelijke gezondheidszorg buiten de ziekenhuizen, enzovoort. Meestal sloten die zaken aan bij bevoegdheden die al bij de deelstaten behoorden. En bijna allemaal waren dit materies waarop Vlamingen en Franstaligen een andere visie hebben.
In laatste instantie, werden er in 2011 een aantal stukken of stukjes van die deelbevoegheden afgeknabbeld en dan toch weer nìet overgedragen zodat het resultaat weer een onvoltooide symfonie is: een lappendeken van bevoegdheden waarin een kat haar jongen niet vindt. Op een studiedag van Zorgnet-Icuro, op 29 april, werd dit haarfijn uit de doeken gedaan door Tom Balthazar en Evelyne Maes. Waarom kan men de dingen hier nooit eenvoudig maken?
Dat moet dus gerepareerd worden in een zevende staatshervorming. De Vlaamse partijen weten dit al lang, maar afgelopen vijf jaar heeft geen een van hen iets voorbereid. Ook niet de partijen die van communautaire kwesties en staatshervormingen hun core business maken.
Waarom kan men de dingen hier nooit eenvoudig maken?
Nu roepen dat er 'dringend' een staatshervorming moet komen, klinkt dan ook ongeloofwaardig. Dat schudt men niet zomaar uit de mouw. Zelfs een 'heel eenvoudige' overdracht zoals die van de kinderbijslag -- die afgelopen maanden probleemloos is doorgevoerd - heeft acht jaar voorbereiding gevergd.
Het is dus zaak in de komende maanden of jaren overeenstemming te vinden onder de Vlaamse partijen om, in overleg met de actoren van het veld, uit te maken wat ze precies hoe willen overdragen, en daarover daarna een rustig gesprek aan te vatten met de Franstalige tegenhangers.
Twee Vlaamse partijen dringen aan op onmiddellijk en volledig confederalisme. Daarvoor is er geen meerderheid in dit land en dit vergt minstens een decennium voorbereiding. Bij Groen en Open VLD gaan dan weer stemmen op voor een refederalisering: het terug overhevelen van bevoegdheden naar de federale staat. Als het om heel kleine dingetjes gaat, is dat bespreekbaar. Maar voor het overige moeten alle illusies daarover worden weggenomen.
De ervaringen van tientallen federale landen zijn identiek en leidden tot 'de wet van de tandpastatube'. Met bevoegdheidsoverdrachten in een federale staat is het zoals met tandpastatubes. De tandpasta eruit knijpen, gaat zeer makkelijk. De tandpasta er nadien terug induwen, is zo goed als onmogelijk. Begin er niet aan: dat lukt toch niet. Het is goed dat nu al weten.
De Vlaamse betrokkenen zeggen dat openlijk. De Franstalige vinden dat ook maar zeggen dat niet: zij hebben geleerd dat ze voordeel kunnen halen door te doen alsof zij dat niet vinden ('nous sommes demandeurs de rien'); dan zijn de Vlamingen de 'vragers' en kunnen de Franstaligen 'compensaties' eisen. Zo gaat dat in België.De huidige bevoegdheidsverdeling dateert van de zesde staatshervorming van de regering Di Rupo (2011). Die hield een vooruitgang in. Een aantal deeltakken werden, zoals gevraagd, verhuisd naar de deelstaten: de eerstelijns- en de bejaardenzorg, het gehandicaptenbeleid, de revalidatie, de geestelijke gezondheidszorg buiten de ziekenhuizen, enzovoort. Meestal sloten die zaken aan bij bevoegdheden die al bij de deelstaten behoorden. En bijna allemaal waren dit materies waarop Vlamingen en Franstaligen een andere visie hebben.In laatste instantie, werden er in 2011 een aantal stukken of stukjes van die deelbevoegheden afgeknabbeld en dan toch weer nìet overgedragen zodat het resultaat weer een onvoltooide symfonie is: een lappendeken van bevoegdheden waarin een kat haar jongen niet vindt. Op een studiedag van Zorgnet-Icuro, op 29 april, werd dit haarfijn uit de doeken gedaan door Tom Balthazar en Evelyne Maes. Waarom kan men de dingen hier nooit eenvoudig maken?Dat moet dus gerepareerd worden in een zevende staatshervorming. De Vlaamse partijen weten dit al lang, maar afgelopen vijf jaar heeft geen een van hen iets voorbereid. Ook niet de partijen die van communautaire kwesties en staatshervormingen hun core business maken.Nu roepen dat er 'dringend' een staatshervorming moet komen, klinkt dan ook ongeloofwaardig. Dat schudt men niet zomaar uit de mouw. Zelfs een 'heel eenvoudige' overdracht zoals die van de kinderbijslag -- die afgelopen maanden probleemloos is doorgevoerd - heeft acht jaar voorbereiding gevergd.Het is dus zaak in de komende maanden of jaren overeenstemming te vinden onder de Vlaamse partijen om, in overleg met de actoren van het veld, uit te maken wat ze precies hoe willen overdragen, en daarover daarna een rustig gesprek aan te vatten met de Franstalige tegenhangers.Twee Vlaamse partijen dringen aan op onmiddellijk en volledig confederalisme. Daarvoor is er geen meerderheid in dit land en dit vergt minstens een decennium voorbereiding. Bij Groen en Open VLD gaan dan weer stemmen op voor een refederalisering: het terug overhevelen van bevoegdheden naar de federale staat. Als het om heel kleine dingetjes gaat, is dat bespreekbaar. Maar voor het overige moeten alle illusies daarover worden weggenomen.De ervaringen van tientallen federale landen zijn identiek en leidden tot 'de wet van de tandpastatube'. Met bevoegdheidsoverdrachten in een federale staat is het zoals met tandpastatubes. De tandpasta eruit knijpen, gaat zeer makkelijk. De tandpasta er nadien terug induwen, is zo goed als onmogelijk. Begin er niet aan: dat lukt toch niet. Het is goed dat nu al weten.
