We leven inmiddels al bijna drie jaar met covid-19, en meer en meer lijkt alles weer te normaliseren. De terugkeer van de kerstmarkten lijkt bijna symbolisch het einde van de pandemie in te luiden. Ziekenhuizen zuchten nog af en toe onder de druk van het virus en er vallen nog steeds doden maar de maatschappij rukt op naar normalisatie. Ik ga hier niet het einde van de pandemie aankondigen - dat is al vaak geprobeerd en even vaak mislukt - maar het is misschien wel interessant om eens terug te blikken op de coronaperiode.

Wat mij, gezien mijn werk bij Factcheck.Vlaanderen, vooral interesseert, is communicatie en desinformatie. Wetenschapscommunicatie is bijzonder uitdagend en zelfs de beste experts slagen er niet altijd in om dat goed te doen. Fouten bij het communiceren over wetenschap hebben soms verstrekkende gevolgen en kunnen het vertrouwen in experts en vaccinaties buitengewoon veel schade aandoen.

Denk bijvoorbeeld aan de uitspraak van Pierre Van Damme in De Afspraak in februari 2021. Hij stelde in debat met vaccinsceptici dat twaalf dagen na vaccinatie men niet meer besmettelijk is. Toen was er daar onvoldoende bewijs voor en nu weten we al zeker dat dat niet volledig klopt. Geen schuld aan professor Van Damme, in een debat is het moeilijk nuance in te bouwen en al zeker als de wetenschap zo complex is en snel evolueert. Het is echter wel zo dat die clip nog lang gebruikt is door vaccinsceptici als argument tegen zowat alles dat hen niet aan stond.

Sommigen hebben soms misschien wat meer nederigheid nodig tegenover de complexiteit van wetenschap

Dit voorbeeld terzijde denk ik dat uitslippers in wetenschapscommunicatie van rechtmatige experts ter zake een minieme impact hadden in vergelijking met de uitspraken van "tangentiële experts". Mensen met kennis van zake in een specifiek gebied, of een CV die dat doet vermoeden, dat slechts rakelings met immunologie en infectiologie te maken heeft. Denk aan mensen als professor Lieven Annemans en iets verder van huis mensen als Jan Bonte en Peter McCullough, een Nederlandse neuroloog en Amerikaanse cardioloog, allebei quasi verafgood in antivaxkringen. Deze voorbeelden zijn misschien wel goed in hun vak, maar hun laatste lessen in eerder genoemde vakgebieden dateren wellicht nog van voor de eeuwwisseling.

Annemans, vooral bekend als gezondheidseconoom en absoluut niet zonder verdienste op dat vlak, ging op sociale media enkele maanden geleden volledig zijn boekje te buiten. Hij tweette een afbeelding waarin onder meer gesteld werd dat de functie van het DNA aangetast zou kunnen worden door de coronavaccins, die staat nu nog steeds online. Dat is natuurlijk absolute onzin, en werd door verschillende experts tegengesproken.

Als gezondheidseconoom heeft hij absoluut zijn merites verdiend, maar a little knowledge is a dangerous thing. Hoe goed iemands bedoelingen ook mogen zijn, een basiskennis immunologie en moleculaire biologie is absoluut ontoereikend om misleidende studies als dusdanig te herkennen. Zo trap je al snel in de val.

We, ik reken mezelf mee, hebben soms misschien wat meer nederigheid nodig tegenover de complexiteit van wetenschap. De hoeveelheid zaken waarvan we beseffen dat we ze niet weten, de known unknowns, verdwijnt in het niet vergeleken met onze unknown unknowns, zaken waarvan we zelf niet weten dat we ze niet weten. Dat klinkt logisch, maar moeten we misschien toch wat vaker in het achterhoofd houden als we ons op minder vertrouwd terrein begeven.

We leven inmiddels al bijna drie jaar met covid-19, en meer en meer lijkt alles weer te normaliseren. De terugkeer van de kerstmarkten lijkt bijna symbolisch het einde van de pandemie in te luiden. Ziekenhuizen zuchten nog af en toe onder de druk van het virus en er vallen nog steeds doden maar de maatschappij rukt op naar normalisatie. Ik ga hier niet het einde van de pandemie aankondigen - dat is al vaak geprobeerd en even vaak mislukt - maar het is misschien wel interessant om eens terug te blikken op de coronaperiode.Wat mij, gezien mijn werk bij Factcheck.Vlaanderen, vooral interesseert, is communicatie en desinformatie. Wetenschapscommunicatie is bijzonder uitdagend en zelfs de beste experts slagen er niet altijd in om dat goed te doen. Fouten bij het communiceren over wetenschap hebben soms verstrekkende gevolgen en kunnen het vertrouwen in experts en vaccinaties buitengewoon veel schade aandoen. Denk bijvoorbeeld aan de uitspraak van Pierre Van Damme in De Afspraak in februari 2021. Hij stelde in debat met vaccinsceptici dat twaalf dagen na vaccinatie men niet meer besmettelijk is. Toen was er daar onvoldoende bewijs voor en nu weten we al zeker dat dat niet volledig klopt. Geen schuld aan professor Van Damme, in een debat is het moeilijk nuance in te bouwen en al zeker als de wetenschap zo complex is en snel evolueert. Het is echter wel zo dat die clip nog lang gebruikt is door vaccinsceptici als argument tegen zowat alles dat hen niet aan stond. Dit voorbeeld terzijde denk ik dat uitslippers in wetenschapscommunicatie van rechtmatige experts ter zake een minieme impact hadden in vergelijking met de uitspraken van "tangentiële experts". Mensen met kennis van zake in een specifiek gebied, of een CV die dat doet vermoeden, dat slechts rakelings met immunologie en infectiologie te maken heeft. Denk aan mensen als professor Lieven Annemans en iets verder van huis mensen als Jan Bonte en Peter McCullough, een Nederlandse neuroloog en Amerikaanse cardioloog, allebei quasi verafgood in antivaxkringen. Deze voorbeelden zijn misschien wel goed in hun vak, maar hun laatste lessen in eerder genoemde vakgebieden dateren wellicht nog van voor de eeuwwisseling.Annemans, vooral bekend als gezondheidseconoom en absoluut niet zonder verdienste op dat vlak, ging op sociale media enkele maanden geleden volledig zijn boekje te buiten. Hij tweette een afbeelding waarin onder meer gesteld werd dat de functie van het DNA aangetast zou kunnen worden door de coronavaccins, die staat nu nog steeds online. Dat is natuurlijk absolute onzin, en werd door verschillende experts tegengesproken.Als gezondheidseconoom heeft hij absoluut zijn merites verdiend, maar a little knowledge is a dangerous thing. Hoe goed iemands bedoelingen ook mogen zijn, een basiskennis immunologie en moleculaire biologie is absoluut ontoereikend om misleidende studies als dusdanig te herkennen. Zo trap je al snel in de val.We, ik reken mezelf mee, hebben soms misschien wat meer nederigheid nodig tegenover de complexiteit van wetenschap. De hoeveelheid zaken waarvan we beseffen dat we ze niet weten, de known unknowns, verdwijnt in het niet vergeleken met onze unknown unknowns, zaken waarvan we zelf niet weten dat we ze niet weten. Dat klinkt logisch, maar moeten we misschien toch wat vaker in het achterhoofd houden als we ons op minder vertrouwd terrein begeven.