Zomertijd is schadelijker dan wintertijd

Een overgrote meerderheid van de Europeanen is ertegen, maar toch is het volgend weekend weer eens zover: we draaien de klok een uur vooruit. Even zag het ernaar uit dat men dat driftig gehekelde ritueel zou afschaffen, maar Europa neemt dan toch gas terug. Er werd immers geen consensus bereikt over welke switch moest verdwijnen, die van de herfst of die van de lente. Neuroloog Beth Malow (Vanderbilt University) weet het wel zeker. De overgang naar de wintertijd kan een beetje lastig blijken, omdat men te vroeg wakker wordt en zich tijdens de avond wat vroeger slaperig voelt, maar dat is een kwestie van een paar dagen of in het slechtste geval, een paar weken. Voor de meeste mensen blijft het daarbij. Anders ligt het met de wissel die we in de lente moeten maken. Het vooruitschuiven van de klok houdt in dat veel mensen in een donkerder omgeving wakker zullen worden. Nu is licht essentieel voor het verwerven van voldoende waakzaamheid, waarschijnlijk doordat het de cortisolwaarden in het bloed doet stijgen. Wat niet helpt, is dat ook de avondval een uur naijlt op de klok en zodoende het begin van de melatonineproductie uitstelt. Daardoor gaan sommige mensen een tijd kortere nachten slapen, ook na die eerste bewuste nacht waarin de klok een uur vooruitschuift. Dat verstoorde slaapritme blijft niet zonder gevolg. Zo vindt men bij mensen met een verstoord slaapritme een verhoogde incidentie van verschillende aandoeningen, zoals obesitas, diabetes, hart- en vaatziekten en borstkanker. Dat effect wordt duidelijk in het licht gesteld door het 'western edge effect'. Dat heeft te maken met het feit dat de zon zowat een uur later opkomt aan de westelijke dan aan de oostelijke rand van een tijdzone. Bewoners van de westelijke rand zijn gehouden aan dezelfde maatschappelijke klok als hun medemensen in het oosten, maar staan een deel van het jaar met minder licht op, en hebben 's avonds langer licht. Onderzoek heeft aangetoond dat de 'westelijke' bewoners een hogere incidentie hebben van de zopas opgesomde aandoeningen, naast een lager gezinsinkomen en hogere gezondheidsuitgaven. Experts denken dat hier niet alleen een slaaptekort aan het werk is, maar ook een 'circadiaanse verschuiving', wat betekent dat de biologische ritmen niet samenvallen met het ritme opgelegd door de omgeving.