...

In een eerder opiniestuk (AK2767 van 1 december 2023) uitte ik mijn bezorgdheid omtrent de toenemende frustratie-intolerantie in mijn klinische praktijk, en de mechanismen achter transgenerationeel vermijdingsgedrag. Het daagt me dat de consequenties van deze evolutie zich ook buiten de kinderpsychiatrische consultatieruimte laten gelden. Doorheen deze bijdrage wil ik stilstaan bij de gevolgen hiervan op het voortbestaan van een democratische samenlevingsvorm onder druk. Het hoeft niet meer gesteld dat de mens de komende decennia voor ongekende uitdagingen staat. Klimaatveranderingen, omgekeerd evenredige verhoudingen tussen vergrijzingskosten en inhoud van de staatskas, vluchtelingen hunkerend naar klimatologische, militaire of economische veiligheid; we staan op een kantelpunt in onze geschiedenis. Zonder te vervallen in deterministisch doemdenken moet het heft omgegooid via daadkrachtig politiek beleid. Populistische praatjes gericht tot een specifieke achterban ten spijt zal een dergelijk radicale koerswijziging iedereen impacteren. In onze democratie zijn politici evenwel gebonden aan het mandaat van een frustratievermijdend electoraat. Bruno Tobback (Vooruit) vatte het heel treffend samen, met name 'Ik ken de oplossingen voor het (klimaat)probleem. Alleen weet ik niet hoe ik daarna nog herkozen raak'. De vaststelling dat wie de vinger op de wonde legt die wonde niet mag verzorgen baart mij zorgen. Men zou kunnen stellen dat in China het dictaat van een autocraat het klimaat ten goede komt. Top-down beleid snoert inderdaad tegenstanders van verfoeilijke windmolens in de achtertuin de mond. Terugkeren naar antidemocratische recepten uit het verleden om onze toekomst te vrijwaren is echter een prijs die we niet mogen betalen. Aldus is het tijd te bewijzen dat we onze democratische verzorgingsstaat waardig zijn, en voldoende matuur frustraties voor een lange tijd het hoofd kunnen bieden. Verworven welvaart en leuke luxe moéten kunnen verlaten worden. Reizen, verplaatsingen en consumeren moéten in vraag gesteld net als geld- en migratiestromen, en we moéten met z'n allen langer en meer aan de slag. Hoe en waar we wonen en werken moét ondergeschikt aan een eco-logica in verzoening met economische duurzaamheid. Zijn we allen op 9 juni 2024 in staat deze niet-exhaustieve lijst van 'moetjes' te slikken? Zal mijn volgende column pijnlijke maar noodzakelijke politieke beslissingen verfoeien, of wordt het een klaagzang om de zoveelste gemiste stembusgang? Ik hoop het eerste en dank bij voorbaat mijn medeburgers voor hun moed, en eerbare politici die niet getalmd hebben met regeringsformaties.