Maandagavond, de kop is er af. Dinsdag, die nemen we er vlug even bij. Woensdag, we zijn half weg en donderdagmiddag krijg je al de eerste 'prettig weekend'-wensen. Nog vlug de vrijdag doorworstelen en dan is het eindelijk... weekend!
Iedereen maakt plannen. De muziek op de radio wordt wat luchtiger en de presentatoren worden hyperactief. Het is het startschot voor de ziekenhuizen om zich terug te plooien op weekenddienst. Er zijn wat minder patiënten, alle electieve activiteit valt stil en enkel urgenties worden nog gedaan. Wat enigszins kan uitgesteld worden, dat tillen we over het weekend. In de praktijk zien we dat het op vrijdagnamiddag al wat moeilijker wordt om diagnostische en therapeutische interventies gedaan te krijgen, want het is bijna weekend.
Is de zorg dan even goed in het weekend dan door de week? Tal van studies hebben proberen aan te tonen of er een soort weekendeffect ontstaat met een verhoogde morbiditeit en mortaliteit tot gevolg. De ene studie heeft al wat meer spectaculaire resultaten dan de andere en er spelen erg veel cofactoren mee. Maar ontkennen dat de gezondheidszorg in het weekend op een lager pitje draait, is zoals ontkennen dat de zon schijnt. In de praktijk weten we allemaal dat een smeulend vuurtje bij een patiënt op vrijdagavond op zondagnamiddag een uitslaande brand kan zijn. Naar het einde van een weekend begint iedereen wat ongeduldig te worden. Patiënten moeten wachten op hun onderzoeken, ze willen hun dokter spreken, familie zit met vragen,... Kortom, als je van wacht bent in het weekend ben je op maandagochtend erg blij als je het er weer zonder kleerscheuren vanaf hebt gebracht. Ik heb nooit last van een zondagavondblues tijdens een weekendwacht.
Het is uiteraard een utopie, maar de gezondheidszorg zou zich misschien beter organiseren in een volcontinu systeem
En nu heb ik het over de gewone weekends. Afhankelijk van hoe de feestdagen vallen, heeft ieder jaar twee of meerdere verlengde weekends. Zo een weekend van drie dagen is al helemaal behelpen. Het werk van de korte week wordt op vier werkdagen gepropt. Sommige dagziekenhuisbehandelingen kunnen immers niet zomaar uitgesteld worden, denk maar aan chemotherapie. Op de eerste werkdag na dat lange weekend is het dan vechten voor de vrije plaatsen in de verschillende agenda's. Er is een bulk van opgestapeld werk van het weekend dat gedaan moet worden. Niemand wordt daar beter van en al zeker de individuele patiënt niet.
Het meest frappante weekend is dat van Hemelvaart. Donderdag vrije dag, vrijdag werkt vrijwel niemand om dan zaterdag aan het weekend te beginnen. Als een ziekenhuis dan ook nog eens beslist om op vrijdag een brugdag in te voeren en geen electieve activiteit toelaat, dan kan je zo voorspellen wat er gaat gebeuren. U zal zich als patiënt maar aanbieden op woensdagnamiddag met een diagnostisch, maar niet levensbedreigend probleem. Een ziekenhuisopname is wel nodig, maar: "Beste patiënt, we sluiten nu voor vier dagen en zullen u maandag inplannen voor enkele onderzoeken."
Het is uiteraard een utopie, maar de gezondheidszorg zou zich misschien beter organiseren in een volcontinu systeem. Ook patiënten kunnen dan hun electieve en niet dringende zorg plannen in het weekend, als hen dat beter zou uitkomen. Een volcontinu systeem, waarbij de zorg 24 uur op 24 en zeven dagen op zeven doorloopt, dat gebeurt eigenlijk al op heel wat diensten voor intensieve zorg. Maar of dat ooit in de reguliere zorg zijn ingang zal vinden, daar twijfel ik erg aan, want het is immers weekend voor iedereen.
De auteur schrijft in eigen naam.