Over de jaren heen zijn vrouwen steeds prominenter deel gaan uitmaken van de werkende bevolking. Ook ouder wordende vrouwen maken daar een aanzienlijk deel van uit. Daarvan is er een grote groep die in de menopauze gaat of is.
De aanpak van geslachtsgebonden gezondheidsproblemen, behoudens zwangerschap, krijgt nauwelijks aandacht in het werkmilieu. Er zijn daarenboven niet zoveel studies die de invloed van menopauze op het werk bestudeerd hebben. Of hoort het gewoonweg thuis in de privésfeer?
De Externe Dienst voor Preventie en Bescherming op het Werk Securex en de Universiteit Gent deden een studie naar de verbanden tussen menopauze en hinder op het werk (31 mei 2023). De cijfers uit deze studie vertoonden dezelfde trends als die teruggevonden in de literatuur.
Wat vertellen deze data ons? Tussen 45 en 55 jaar oud, de leeftijd waarop leiding geven vaak belangrijk wordt, gaan vrouwen in de menopauze (gemiddeld 51 jaar). Tot 80% van de vrouwen heeft overgangsgerelateerde klachten zoals opvliegers, nachtzweten, slaapproblemen, concentratiestoornissen, stemmingswisselingen, angstklachten, vermoeidheid,...
Een op drie heeft langdurig klachten. De levenskwaliteit neemt daardoor beduidend af. Voornamelijk de irriteerbaarheid, concentratiestoornissen en stemmingswisselingen, kunnen het werkvermogen (work ability) negatief beïnvloeden. Een derde zou dit duidelijk ervaren. Het verlies aan productiviteit zou ongeveer 10% zijn. De diverse klachten kunnen lijden tot verminderd job engagement, commitment and satisfaction, meer ziekteverzuim of zelfs stoppen met werken.
Minder dan de helft van de vrouwen in de menopauze maakt het bekend op de werkplek
De ideale werknemer is er een "die geen seksualiteit kent, geen emoties kent en zich niet voortplant". Op deze manier zijn ze voorspelbaar, controleerbaar en betrouwbaar. De '3 M's' (Menstruation, Maternity en Menopause) staan dan weer voor de '3 O's': Ongebondenheid, Onvoorspelbaarheid en Onbetrouwbaarheid (Grandey et al., 2019).
Minder dan de helft (46%) van de vrouwen in de menopauze maakt het bekend op de werkplek. Sommige vrouwen verkiezen om hun menopauzestatus te verbergen omdat ze vinden dat leeftijd en geslacht irrelevant zijn op de werkplek.
De European Menopause and Andropause Society heeft een groot aantal aanbevelingen gedaan voor een succesvolle aanpak op de werkvloer: aangepaste werktijden, nette sociale voorzieningen en koud water/ice packs. Aanpak van de werkplektemperatuur (airco, ventilatie), ademende en lichte werkkledij, aangepaste werktijden en aanpak van stress op de werkvloer verminderen het optreden van opvliegers. Positieve aanpak binnen organisaties met leeftijdsspecifiek beleid (healthy ageing) en een gender-specific workplace policy zijn noodzakelijk. Hoewel, een individuele aanpak verdient de voorkeur boven een beleidsverklaring.
Het invoeren van een menstruatie- of menopauzaal verlof is een heet hangijzer. De bedoeling is om het geassocieerde stigma bij het implementeren van verlofdagen te elimineren door tijd voor self-care te hebben zonder ziektedagen op te gebruiken, flexibele werkomstandigen of werkplek (thuiswerk, hybride werken).
De voorstanders van verlof vinden dat alle symptomen van de reproductive gezondheid niet pathologisch maar natuurlijk zijn, waarvoor ze geen ziektedagen dienen op te offeren of te gebruiken.
De tegenstanders vinden dat het onintentioneel verschillen tussen geslachten blootlegt, een ervaren zwakheid identificeert en discriminerend is voor mannelijke werknemers (Carter, Davis & Black, 2021).