...

Het Belgisch Raadgevend Comité voor Bio-ethiek formuleerde er recent een 'briefadvies' over.De vraag die aan de grondslag van het advies ligt, dateert al van december 2021 en was afkomstig van het AZ Sint-Elisabeth in Zottegem. Het ziekenhuis hanteerde op dat moment een "stringent" bezoekverbod, maar maakte uitzonderingen op de diensten pediatrie, neonatologie, materniteit, medium en high care, en bij palliatieve patiënten. "Hoe reageren we in de ad hoc situatie, hoe gaan we hier in de onzekere covid-toekomst mee om?"Het Comité is van mening dat de vraag, ondanks de tijd die ondertussen verstreken, relevant blijft met het oog op mogelijke epidemieën of pandemieën in de toekomst. Daarnaast wijst het op de "complexe organisatorische en juridische achtergrond". Zo voorziet de ziekenhuiswet procedures maar heeft ieder ziekenhuis in de praktijk een eigen besluitvorming "met vaak ongeschreven regels en afspraken", aldus het Comité. En zoals we tijdens de coronacrisis hebben kunnen ervaren worden er ook beslissingen van bovenaf opgelegd door interministeriële conferenties en (verschillende) overheidsinstanties en gebeurt de uitvoering ervan vaak ad hoc.Daarop formuleert het Comité suggesties, die tevens als update moeten dienen van het in april 2020 gepubliceerd 'Ethisch kompas voor keuzes omtrent bezoekregeling in tijden van corona'.1. Niet schadenVermijd paniekreacties door maatregelen te nemen die moeilijk verantwoord kunnen worden en die personeel, patiënten, bewoners, burgers niet begrijpen. Niet schaden betekent ook de nodige risico's inschatten op basis wetenschappelijk evidentie: welk risico op infectieverspreiding is men in geval van een pandemie, bereid te nemen? 2. Bekijk maatregelen in hun contextHet gaat dan niet alleen over de infectieus-epidemiologische context, maar ook over de zorg- en leefsetting. Zo is een woonzorgcentrum een thuisvervangende setting en geen ziekenhuis, stelt het Comité. "De ervaringen op materniteiten toonden dat er, door bezoekrestrictie en zelfs verbod, meer rust en welzijn was voor de jonge moeders. Verschillend was dan weer de ervaring op palliatieve diensten en eenheden."Het Comité pleit zodoende voor de "nodige flexibiliteit, praktische wijsheid en een kritische maar niet-polariserende houding". 3. Bezoekrestricties moeten proportioneel en redelijk zijnTijdens de covidperiode hebben vele oudere personen ernstig geleden door de isolatie en de eenzaamheid, zo stelt het Comité. Maatregelen moeten daarom begrijpbaar en aanvaardbaar zijn voor iedereen.4. Verduidelijk het hoe en waarom van maatregelenOm de implementatie en opvolging van maatregelen te doen slagen, is het belangrijk om veel aandacht te besteden aan communicatie en participatie - "meer dan in covidtijden het geval is geweest". De communicatie moet zich richten tot alle betrokkenen: personeel, patiënten, bewoners, cliënten, burgers en de instellingen. Essentieel is ook om alle betrokken partijen te betrekken bij de ontwikkeling van de maatregelen - zo worden ze beter begrepen.5. Houd rekening met de impact op de bredere gemeenschap De covidcrisis en de aanpak ervan heeft duidelijk gemaakt hoe belangrijk de volksgezondheid is, stelt het Comité. "Als een huisartspraktijk een patiëntenstop invoert, heeft dit gevolgen voor de collega-huisartsen en de nabij gelegen spoedgevallendienst. Als een ziekenhuis autonoom beslist, bv. omwille van personeelstekort, om de dienst geriatrie te sluiten, kan dit een ernstige impact hebben op het doorverwijzingspotentieel van bewoners uit een woonzorgcentrum." Daarom moet je bij het nemen van maatregelen altijd rekening houden met wat de impact van die maatregel zal zijn op de gemeenschap.Samenvattend zegt het Comité dat uitzonderlijke situaties zoals covid uitzonderlijke maatregelen kunnen wettigen. Tegelijkertijd pleit het voor een "blijvend" kritische blik. Tot slot benadrukt het Comité dat coherente regelingen binnen een regio de transparantie en helderheid ten goede komen.