Praktische opleidingen voor echografie

"De ontwikkeling van draagbare en goedkopere echotoestellen, inclusief smartphone based technologie, maakt echografie toegankelijk voor alsmaar meer artsen", begint Simon van Hooland. De nefroloog werkt aan het AZ Sint-Lucas in Gent en heeft een "grote passie" voor echografie. Het toenemende succes van echografie verwondert hem dan ook niet. Simon van Hooland: "Het laat de arts toe om snel een diagnose te stellen. Daarnaast kan het ingezet worden om procedures veiliger en efficiënter te laten verlopen. Bovendien is het een patiëntvriendelijk onderzoek, aangezien het aan zijn bed of haar kan gebeuren. Omdat er geen nood is aan stralen of contrastbelasting, is het ook veilig." Last but not least wijst dr. van Hooland erop dat echografie een relatief goedkoop onderzoek is, zeker in vergelijking met andere beeldvormende technieken zoals CT of NMR. Elke medaille heeft echter een keerzijde. Bij echografie is dat de aanzienlijke leercurve. "Het vraagt tijd en oefening om de beelden te leren interpreteren en er pathologieën in te zien", legt dr. van Hooland uit. Laat daar nu net het schoentje knellen. "Het is een techniek die niet goed vertegenwoordigd is in het curriculum van vele klinische specialisaties. Daarbuiten zijn er in ons land weinig kwalitatieve opleidingen in echografie", vindt Simon van Hooland. "Zelf heb ik tijdens mijn opleiding tot nefroloog, verschillende echografieopleidingen gevolgd in het buitenland. Ik had ook het geluk dat een cardioloog in het ziekenhuis waar ik destijds werkte (het UZ Brussel, nvdr), me onder de arm genomen heeft. Eén ding is zeker: als er toen een dergelijk opleidingsinitiatief had bestaan, dan was dat zeker welkom geweest." Samen met acht collega-artsen van AZ Sint-Lucas richtte dokter van Hooland daarom Handsonecho op, een multidisciplinair echografie-opleidingsplatform. Van een 'hands-on' mentaliteit gesproken. "We zijn geen klassieke start-up in de zin dat we er van moeten leven. Neen, wij doen dit omdat we het graag doen. Ik doe zelf bijvoorbeeld al het administratief en secretariaatswerk, ik volg ook de website op... Nu, met verloop van tijd wordt dat routine en gaat dat snel. Soms zijn er weken dat ik er dagelijks even mee bezig ben, soms enkele weken niet. Omdat we met velen zijn, kunnen we de lessen verdelen. De belasting is ook beperkt aangezien de nadruk op praktijkoefening ligt, wat voor de artsen-lesgevers neerkomt op het delen van parate kennis en ervaring.De lessen zijn natuurlijk niet gratis. "Maar in vergelijking met cursussen in het buitenland wel betaalbaarder. Met dat geld kunnen we onze website onderhouden en (internationale) sprekers uitnodigen. We zijn bovenal een sociaal project dat artsen rond eenzelfde doel verenigt."Niet alleen nefrologen als dokter van Hooland gebruiken echografie in hun dagelijkse praktijk. Hij toont ons een grafiek van de deelnemerscategorieën: onder andere radiologen, gynaecologen, gastro-enterologen, endocrinologen, cardiologen, neurologen, spoedartsen, vaatchirurgen, urologen, reumatologen, sportartsen, pediaters en huisartsen hebben zich al ingeschreven voor een les bij Handsonecho. "Je moet al lang zoeken vooraleer je een specialisme vindt waar echografie niet van pas kan komen." Er zijn drie 'lesformules': de basiscursus, bestaande uit vier modules, masterclasses en colabs. De vier basislessen richten zich vooral op artsen in opleiding. "We beginnen echt van bij het begin: wat is echografie? Hoe werkt het echotoestel? Hoe een FAST-scan uitvoeren?." De basislessen duren doorgaans twee uur: een uur theorie en vervolgens een uur praktijk. In de masterclasses wordt dieper ingegaan op een specifiek topic, zoals bv.n echografie van de long of de nierarteriën. Lesgevers zijn vaak gastprofessoren uit binnen- en buitenland. Goede lesgevers vinden is misschien wel de grootste uitdaging van het hele project, geeft dr. van Hooland aan. "Het is niet omdat je bedreven bent in echo's uitvoeren dat je het ook goed kan aanleren." Ten slotte zijn er nog de colabs. Dat zijn lessen in samenwerking met andere echografie-initiatieven. Op die manier werkte het team van dr. Van Hooland in het verleden al samen met de Europese Echografievereniging (EFSUMB).Vorig jaar waren er zo'n 250 deelnemers. Onder wie steeds meer huisartsen, merkt dr. van Hooland op. "De huisarts ziet een grote range aan pathologieën waar velen met echografie te onderzoeken zijn. Voor hen is echografie een interessante screeningsstool. Neem nu een aorta- aneurisma: daar moet je geen 10 jaar op geoefend hebben om dit te kunnen herkennen. Ondanks het feit dat de interesse om zelf echo's te nemen groeit, zitten niet alle huisartsen daarover op dezelfde lijn, zo weet de nefroloog. "Sommigen argumenteren dat ze al zo veel kennis moeten hebben, en dat ze er toch nooit even veel over zullen weten als een radioloog of andere specialist."De eerst volgende echocursus is gepland op 20 april. En zo is er elke maand wel eentje gepland. Wat de toekomst brengt voor Handsonecho? "Blijven zoeken naar nieuwe manieren om echografie aan te leren", zegt Simon van Hooland gedecideerd. Het team droomt ervan enkele echografiesimulatoren aan te schaffen, dat is een soort robot met ingebouwde ziekten. "Nu oefenen we op elkaar, of op bereidwillige patiënten. Maar zo'n echografiesimulator zou ons toelaten op specifieke pathologieën te oefenen. Enige nadeel is het kostenplaatje: tot 100.000 euro per stuk."