Waarom loopt het storm op spoed?

In maart 2017 ondervroegen de onderzoekers negen dagen lang de patiënten die op de spoeddiensten van de twee Luikse ziekenhuizen werden opgenomen - ongeacht of ze er op eigen houtje waren, doorverwezen door een huisarts of specialist, of na telefonisch contact. In totaal werden 1.945 patiënten (gemiddeld 39,8 jaar oud) bevraagd, zowat de helft in elk van de ziekenhuizen. De overgrote meerderheid (96,2%) gaf aan een huisarts te hebben.Resultaat? 68% van de patiënten kwam op eigen initiatief naar de spoed, 17% werd doorverwezen door de huisarts, 8,5% door een specialist en 7% kwam er terecht na een oproep naar de 112. Van diegenen die op eigen houtje kwamen, was 51% van mening dat de spoed de meest geschikte plek was voor hun gezondheidsprobleem. Voor 24% was het de meest toegankelijke plaats, 15% dacht specialistische zorg nodig te hebben, 4,2% vermeldde stress, 4,6% de reputatie van het ziekenhuis en slechts 1% financiële redenen."We hebben een gerucht ontkracht waarin ik zelf niet al te hard geloofde: dat patiënten naar de spoed komen omdat ze daar niet hoeven te betalen", stelt dr. Brasseur vast. "Wat ons wel opviel is dat, ongeacht het moment (dag, nacht of weekend), de meesten zich hier aanbieden omdat ze dachten dat hun gezondheidstoestand dringende verzorging vereiste. Wat mijn hypothese bevestigt: mensen zijn van goede wil en oprecht. Zelfs zonder medische of paramedische vorming, vergist de meerderheid zich niet: 80% van de patiënten zijn wel degelijk noodgevallen; 20 tot 30% over- of onderschatten hun situatie."Ook opmerkelijk: voor de bevolking is de spoed een uiterst toegankelijke locatie overdag, "'s Nachts is de arts van wacht bereikbaar en kan hij een patiënt binnen het uur of twee zien. Overdag werken de meeste huisartsen evenwel op afspraak. De geneeskunde evolueert: jonge artsen organiseren hun werk om nog voldoende tijd over te houden voor hun privéleven." Voor de pediatrie komt daar nog bij dat ongeruste ouders willen dat hun zieke kind nog dezelfde dag onderzocht wordt.Overdag is de spoed vaak overbevolkt. "De voornaamste oorzaak is evenwel niet de binnenkomende stroom. Het zijn niet de 10-15% patiënten die we naar de huisarts kunnen 'terugsturen' die 'het probleem' zullen oplossen", stelt dr. Brasseur. "Br bestaat niet één mirakeloplossing, meerdere maatregelen zijn nodig aangaande de instroom van patiënten, de interne organisatie, de uitstroom (naar de ziekenhuisafdelingen, naar huis,...). Ben telefonische triage volstaat niet, want veel patiënten komen naar de spoed zonder eerst iemand gecontacteerd te hebben. Misschien kan een online tool voor de bevolking een oplossing bieden. Een tool die patiënten naar de spoed of de huisarts kan oriënteren, zonder tijd te verliezen."Verder zijn er meer huisartsen nodig die raadplegingen houden zonder afspraak, zodat zij overdag de niet-planbare zorg kunnen opvangen. "Overal waar er sprake is van een numerus clausus, krijgen we te maken met een relatief tekort: er zijn niet echt veel minder artsen per aantal inwoners in ons land. We komen wel artsen te kort door de veranderende mentaliteit bij jonge artsen die hun levenskwaliteit willen vrijwaren, door de vervrouwelijking en de vergrijzing van het beroep,..." En omdat we leven in een maatschappij waarin we gewend zijn om alles meteen te verkrijgen.Health literacy, een fenomeen dat recent nog door het KCE werd belicht, vormt eveneens een onderdeel van het probleem: "Mensen worden angstiger door op het internet te surfen: of ze vinden niet de juiste informatie, of ze hebben ze niet begrepen. Artsen en medische verenigingen kunnen beter informatieplatformen voor patiënten opzetten in gewonemensentaal."