Waarom is het HGR-advies nog niet geïmplementeerd?

Voor de cijfers aangaande de verschillende types meningokokkeninfecties in België moeten we bij Sciensano zijn. Dr. Wesley Mattheus, hoofd van het Nationaal Referentie Centrum (NRC) voor Neisseria legt uit dat het NRC in eerste instantie betrokken is bij de eerstelijnsdiagnostiek op stalen die cultuurnegatief blijven in de ziekenhuizen. Via Real-Time PCR bevestigt het NRC of het om een meningokokkeninfectie gaat en bepaalt de serogroep. Maar ook wanneer stammen wel geïsoleerd kunnen worden, bepaalt het NRC de serogroep, zodat het ziekenhuis en de regionale gezondheidsinspecteurs weten welk vaccin eventueel toegediend kan worden aan de nauwe contacten van de patiënt.In tweede instantie is het NRC bevoegd voor de surveillance, die de stammen die in België circuleren in kaart brengt. Via de trendcijfers die het NRC genereert kan de preventiestrategie aangepast worden. Het centrum volgt reeds gedurende 50-70 jaar de epidemiologie in België. In totaal waren er drie belangrijke epidemieën, waaronder twee van meningokokken B (MenB) in het begin van de jaren 70 en 90. Begin 2000 was er de epidemie van meningokokken C (MenC), die aanleiding gaf tot het opnemen van het geconjugeerd MenC-vaccin in het basisvaccinatieschema voor kinderen. Daarmee werd de epidemie met succes de kop ingedrukt; thans zien we nog maar zeer sporadisch gevallen van MenC (zie figuur).MenB is nog steeds de meest voorkomende serogroep in België, alhoewel er de laatste 10 jaar een lichte afname is. De laatste 3-4 jaar is er wel een toename van MenW en MenY, samen maken die nu 50% uit van de meningokokkeninfecties. De precieze jaarcijfers voor 2020 zijn er nog niet, maar net zoals in andere landen zijn de curves erg afgevlakt, waarschijnlijk door het beperken van de nauwe contacten door de coronamaatregelen. Wat vaccins betreft beschikken we in België over een geconjugeerd polysacharidevaccin tegen MenC, en over twee geconjugeerde polysacharidevaccins tegen MenACWY. Ook zijn er twee eiwitvaccins tegen MenB beschikbaar. Dr. Mattheus benadrukt dat in tegenstelling tot de geconjugeerde vaccins er voor deze momenteel geen wetenschappelijk bewijs is dat ze effect hebben op dragerschap; zij kunnen dan waarschijnlijk ook geen groepsimmuniteit bewerkstelligen. Op federaal niveau heeft de HGR de bevoegdheid om het vaccinatieschema voor België aan te bevelen. Wat meningokokken betreft werd het advies in juli van 2019 herzien. Op basis van de verhoogde incidentie van MenY en MenW adviseerde de HGR om bij kinderen van 15 maanden oud het MenC-vaccin te vervangen door het MenACWY-vaccin, en om het MenACWY-vaccin toe te voegen aan het schema voor adolescenten. Het MenB-vaccin wordt niet aanbevolen in het vaccinatieschema; het kan wel individueel overwogen worden. Tot nog toe werd in de Gemeenschappen het aangepaste advies van de HGR nog niet geïmplementeerd. Dr. Geert Top van het Vlaamse Agentschap Zorg & Gezondheid, en dr. Paloma Carillo, van het vaccinatieprogramma in de federatie Wallonië-Brussel (beheerd door ONE) lichten toe wat hiervoor de redenen zijn.Voor Vlaanderen is één daarvan dat een nieuwe openbare aanbesteding voor de aankoop van MenC-vaccins reeds toegewezen was op het moment dat de HGR haar advies aanpaste. Aangezien het aantal gevallen van meningokokken W en Y toch nog steeds zeer laag is in Vlaanderen, met zes gevallen van serogroep W en twee van serogroep Y in de populatie onder de 20 jaar oud in 2019, zou het vervangen van MenC door MenACWY op dit moment weinig impact hebben.Dr. Carrillo beaamt dat dit ook in het zuiden van België het geval is. Ze wijst er ook op dat het normaal is dat er enige tijd verloopt vooraleer nieuw advies van de HGR openomen wordt in de vaccinatieprogramma's. De HGR houdt namelijk geen rekening met de economische situatie, de repercussie op de bestaande programma's en diverse moeilijkheden aangaande implementatie. Ook zijn er budgettaire overwegingen, en dient de balans met andere preventiemaatregelen gemaakt te worden. Zo werd er in 2019 in beide gemeenschappen bijvoorbeeld reeds gekozen voor de uitbreiding van de HPV-vaccinatie naar jongens.Dr. Top wijst erop dat Kind & Gezin ouders wel systematisch inlicht dat zij in plaats van het gratis Men C-vaccin ook kunnen kiezen voor het betalende Men ACWY-vaccin. Bij ONE brengt men thans ouders niet systematisch op de hoogte, want het betekent toch een hoge kost en het aantal gevallen blijft erg laag. Men bespreekt dit eerder geval per geval, bijvoorbeeld in het kader van geplande reizen.