...

In mijn vakgebied zijn er eigenlijk te weinig specialisten, laat dr. Leroy zich tijdens ons gesprek ontvallen. Door de combinatie van oogheelkunde en genetica "ben ik vermoedelijk de enige arts in België die echt kan antwoorden als een patiënt vraagt: 'Ga ik blind worden en wat ga ik nog zien op mijn zestigste? En wat is de kans dat mijn kleinkind dat ook krijgt?' Ik had nochtans geen grand plan. Mijn interesse voor genetica heb ik met de paplepel meegekregen, via mijn vader die pediater- geneticus was. En professor De Laey heeft me getriggerd richting oogheelkunde." Zijn dubbele specialisatie stuwde hem ook naar de VS: "Vanaf 2008 heb ik in Philadelphia meegewerkt aan de studies rond oculaire gentherapie voor erfelijke blindheid. We hebben een vorm van blindheid met succes kunnen behandelen en de eerste oculaire gentherapie als medicatie geïntroduceerd. Sinds 2013 'leent' de UGent mij uit en ben ik een op vijf weken werkzaam in CHOP." Althans in 'normale' omstandigheden: "Sinds maart 2020 ben ik niet meer naar de VS gegaan. Allicht zal ik er niet fysiek aanwezig kunnen zijn tot volgend voorjaar." De band met de USA is zo oud als de arts zelf, zo blijkt. "Ik ben, toen mijn vader daar doctoreerde, met mijn tweelingbroer geboren in Madison, Wisconsin. Dan ben je American by birthright." Ondanks de tijdelijke onmogelijkheid om te reizen voelt Bart Leroy zich zeer betrokken bij hetgeen zich in de States afspeelt: "Ik verslind dagelijks de New York Times. Heel fijn is de grote, soms bijna naïeve, openmindedness die Amerikanen kenmerkt: nieuwe, zelfs wilde, ideeën krijgen daar een kans en men durft er ook mee aan de slag te gaan. Net zoals ik door een wildvreemde kan worden aangeklampt die me feliciteert met mijn kleding of patiënten die zeggen: 'I love your perfume.' Dan zijn de Europeaan en Belg veel gereserveerder. Maar qua sense of quality lopen ze op veel vlakken achter op het oude continent." Mijn gesprekspartner laat trouwens niet na om te onderstrepen "dat wij niet beseffen hoe fenomenaal goed onze gezondheidszorg is. Ja, corona heeft dysfuncties in ons systeem blootgelegd, maar we beseffen niet hoe gelukkig we ons mogen prijzen dat die solidariteit bestaat. In een individualistisch ingestelde maatschappij als de VS klinkt generalised healthcare echter als communisme. Men kijkt heel raar als ik zeg: 'De VS investeren miljoenen in het leger om Amerikanen in het buitenland te redden. Maar geld om je mede-Amerikaan te redden als het over gezondheid gaat, dat kan niet?' Een voorbeeld: toen de receptioniste van mijn longstayhotel de rekening kreeg van een bezoek aan Spoed moest ze 10.000 dollar ophoesten, terwijl ze 1.600 dollar per maand verdient!" Komt daarbij dat het gezondheidssysteem over de Plas zeer duur is én uitblinkt in inefficiëntie. Dat heeft meerdere redenen, meent de oogarts. "Amerikanen zijn overall minder gezond, door de veelheid aan private insurers krijg je een bureaucratische inefficiëntie, en bovenal: door de versnippering en het ontbreken van een nationale instantie zoals ons Riziv die het nodige tegengewicht kan geven, kunnen big pharma en de medical device industry de prijzen opdrijven. En na vier jaar Trump zal er heel wat repair te doen zijn!" Gelukkig zijn er uitzonderingen: "Het Children's Hospital in Philadelphia is een buitenbeentje. Vermogende patiënten betalen veel, maar voor armen en mensen die geen of weinig middelen hebben, zet ons ziekenhuis bewust budget opzij. En CHOP (met 15.300 medewerkers!) maakt winst..." "Bij mijn collega's heeft de verkiezingsuitslag voor een immens gevoel van opluchting gezorgd", weet de parttime Philadelphian. "Toegegeven, dit is een liberale, multiculturele stad en sterk Democratisch gezind. Dat fenomeen zie je ook in Miami of Houston: die business en medical hubs trekken intellectuals aan die meestal in suburbs wonen en bij verkiezingen Democrat stemmen. Maar er is ook dat andere Amerika: ik zie in CHOP patiënten die vijf uur rijden voor een consultatie, die in landelijke gebieden leven en wapens dragen om een beer te doden die hun vuilbak plundert of landlopers te verjagen die willen inbreken. Die achtergrondkennis is voor mij als arts heel relevant om mensen te begrijpen!" Toch blikt dr. Leroy met gemengde gevoelens terug op de voorbije anni horribili. "Ik voelde me enorm schuldig toen Trump verkozen werd. Ik had toen niet gestemd, nu heb ik me wel geregistreerd en via een absentee ballot gestemd. Op de verkiezingsavond zei ik tegen mijn vrouw: 'Straks krijgt Trump alsnog een tweede termijn'. Dat hij meer dan 70 miljoen Amerikanen heeft overtuigd met een 'Eigen volk eerst'-boodschap toont mijns inziens de flaws van de Amerikaanse democratie. Ik hoop dat de Republikeinse partij, die broodnodig is als oppositie, zich zal losweken van Trump. Want hij blijft de polarisatie voeden, ook om greep te houden op die massa kiezers. Veel Republikeinen, op John Bolton en Mitt Romney na, hebben schrik van Trump. Het zal denk ik nog een hele tijd duren voor de Grand Old Party zich herstelt. Toch vrees ik dat Trumps taalgebruik een lasting en damaging impact kan hebben op een susceptibele leeftijdsgroep en the uneducated 20% of the voters. Dat wordt ook dé grote uitdaging voor het center ticket Biden-Harris: zij moeten het vertrouwen en geloof in de staatsinstellingen herstellen, en dat wordt een werk van lange adem..."