...

De algemeen geldende - en invoelbare - opinie van experts is dat we het SARS-CoV-2 niet meer zullen kunnen uitroeien, nu het alle hoeken van de wereld heeft bereikt. Naar aanleiding van een enquête die Nature in januari uitvoerde bij meer dan honderd immunologen en infectiologen, antwoordde 90% van de geraadpleegde personen dat het virus waarschijnlijk endemisch zal worden. De term 'endemisch' betekent dat een kiem binnen een regio aan een constant, vrij laag ritme circuleert, zonder dat dit te maken heeft met import van de infectie. Wat houdt dat meer concreet in voor het SARS-CoV-2? Niemand die het zeker weet, want we staan voor een vergelijking met nog te veel onbekenden. De meest optimistische respondenten in de enquête van Nature (iets meer dan een derde) dachten dat sommige ge- bieden van de wereld covidvrij kunnen worden, als de bevolking daar maar voldoende geïmmuniseerd is. Nu is het niet erg waarschijnlijk dat we voldoende immunisatie tot stand kunnen brengen via de natuurlijke infectie alleen. De vraag rijst of het vaccin naast ziekte ook transmissie kan voorkómen. Dat is een opschortende voorwaarde om een gebied covidvrij te maken. Maar ook al blijkt het vaccin de transmissie te remmen, dan nog zijn covidvrije ge- bieden niet volledig uit de brand. Want er zullen wel altijd gebieden in de wereld zijn die nog dieper in de brand zitten, omdat daar onvoldoende mensen gevaccineerd zijn. Het risico bestaat dat reizigers vanuit die gebieden de infectie meebrengen naar een oorspronkelijk covidvrije zone en daar vatbare per- sonen aansteken. Die zijn zelfs binnen een optimaal gevaccineerde gemeenschap sowieso aanwezig, omdat niet iedereen een even forse respons op het vaccin ontwikkelt. Met een goede vaccinatiecouverture kunnen die kleine haarden allicht snel worden geblust. Zo ontstaat een situatie die vergelijkbaar is met wat mazelenvaccinatie vermag. Het vaccin tegen mazelen remt de transmissie van het virus en heeft zo eliminatie van mazelen bij ons tot stand gebracht. Toch hebben we regelmatig hier en daar wat haarden via import van de infectie en besmetting van vatbare personen. In het geval van covid-19 bestaat bovendien de vrees dat het virus dieren in het wild gaat besmetten en zo een dierlijk reservoir verwerft, van waaruit het telkens opnieuw mensen kan besmetten. Ook als het vaccin de transmissie niet remt en het virus blijft circuleren, vinden we troost bij optimistische voorspellingen. Sommige hypothesen stellen dat het SARS-CoV-2 zich mogelijk op termijn zal gaan gedragen zoals de coronavirussen die banale infecties van de hoge luchtwegen veroorzaken. Dit beeld leunt dichter aan bij het concept van een endemisch gedrag, hoewel de beoogde coronavirussen vooral in het koudst van de winter circuleren, waarschijnlijk wegens een intrinsieke gevoeligheid voor weers- omstandigheden. Vier types 'banale' coronavirussen circuleren bij ons. Minstens drie daarvan zijn wellicht al honderden jaren bij de mens aanwezig. Bij de meeste mensen veroorzaken ze geen ernstige ziekteverschijnselen, omdat er immuniteit tegen bestaat. Die neemt na een infectie vrij snel af, zodat we regelmatig opnieuw met infecties te maken krijgen, maar gedeeltelijke bescherming blijft bestaan. Amerikaanse onderzoekers hebben een model uit- gewerkt waaruit blijkt dat de meeste kinderen al eens met banale corona- virussen in contact geweest zijn vóór de leeftijd van zes jaar. Zelfs de eerste infectie is meestal niet ernstig. Dat is ook wat we zien bij het SARS-CoV-2: kinderen worden er niet of in beperkte mate ziek van. Tegenover het SARS-CoV-2 staat ons immuunsysteem er niet meer alleen voor: het krijgt een stevige duw in de rug vanwege het vaccin, waardoor we mogelijk sneller tot een endemische situatie komen. Momenteel is onbekend hoe vaak we zullen moeten worden gevaccineerd met het oog op afnemende immuniteit. Er wordt ook met bezorgdheid gekeken naar varianten, die mogelijk zowel onze natuurlijke bescherming als het vaccin ondoeltreffend maken. Meer dan 70% van de onderzoekers die aan de enquête van Nature deelnamen, denkt dat het ontwijken van de immuniteit door het virus een factor zal zijn die de blijvende circulatie van het virus zal bepalen. Beter nieuws is dat het SARS-CoV-2 kennelijk niet zo snel evolueert als het griepvirus, zodat het waarschijnlijk niet nodig zal blijken het vaccin ieder jaar opnieuw te formuleren.