...

Steeds meer landen nemen vaccinatie tegen meningokokken B op in hun basisvaccinatieschema. Dat zegt dr. Marc Raes (kinderarts, Jessa Ziekenhuis Hasselt - voorzitter van de Belgische Vereniging voor Kindergeneeskunde). "De beslissing om dat te doen heeft met verschillende factoren te maken: efficaciteit en veiligheid van het vaccin, kosten-batenanalyse, maar ook de plaats die men aan vaccins principieel wenst te geven in de totale preventieve zorg voor de kinderen. Zuid-Europese landen zoals Spanje en Portugal zijn relatief sterk vaccinatie-minded, en daarom bereid flink wat geld en tijd aan vaccinatie te besteden. Wij doen het in België qua vaccinatie zeker helemaal niet slecht, wel in tegendeel, maar in sommige andere landen ligt de kwestie blijkbaar nog gevoeliger." "Vanuit die plaatselijke mentaliteit wordt er op diverse manieren naar incidentie gekeken", vervolgt de Hasseltse kinderarts. "Invasieve ziekte (sepsis, meningitis) door meningokokken komt hoofdzakelijk voor bij kinderen onder de vijf jaar. Vooral kinderen jonger dan 1 jaar zijn getroffen. In 2019 bedroeg de incidentie voor België in die prille leeftijdsgroep 15 gevallen per 100.000 kinderen. Men kan dat weinig vinden. Of ook zeggen dat dat hoog genoeg is. De jongste jaren tekent ons land over alle leeftijdscategorieën jaarlijks 100-110 gevallen van invasieve ziekte met meningokokken op, waarvan ongeveer de helft bij kinderen jonger dan vijf jaar (ongeveer 38% van alle meningokokken B-infecties). Invasieve ziekte met meningokokken B heeft een mortaliteitspercentage van ongeveer 10%, wat betekent dat we er jaarlijks vijf jonge kinderen kunnen aan verliezen. Aan onze maatschappij om uit te maken of we dat offer willen brengen." Na een invasieve infectie met meningokokken B heeft bovendien 20 tot 30% van de patiënten restletsels. "En ze zijn niet min: amputatie (naar aanleiding van ischemie secundair aan vaatletsels veroorzaakt door sepsis), gehoorstoornissen, epilepsie, nierinsufficiëntie, vertraagde psychomotorische ontwikkeling, leermoeilijkheden, enz. Dat betekent niet alleen leed voor de betrokken kinderen en hun ouders, maar ook extra uitgaven voor de maatschappij, die vaak niet worden meegenomen in de kosten-batenanalyse, zeker als het gaat over de langetermijneffecten en de psychologische belasting, die moeilijker in kaart te brengen zijn in farmaco- economische evaluaties. De Spaanse kinderarts prof. Federico Martinón-Torres publiceerde daarover in 2016 een mooi gedocumenteerd artikel (2). Hij geeft onder andere een literatuuroverzicht van geraamde onkosten die de maatschappij draagt als er levenslange zorg moet gegeven worden aan een kind dat na een invasieve infectie met meningokokken restletsels heeft, niet alleen op korte, maar zeker ook op lange en soms levenslange termijn. De titel van het artikel spreekt voor zich: Deciphering the burden of meningococcal disease: conventional and under-recognized elements." "De incidentie van invasieve infecties door pneumokokken was, voor de introductie van de vaccinatie, veel hoger dan die veroorzaakt door meningokokken. Naarmate er vaccins beschikbaar komen om de frequentste infecties te bestrijden, binden we met vaccins de strijd aan tegen infecties met een even grote morbi-mortaliteitslast, maar wel met een lagere incidentie. We moeten collectief beslissen hoever we daarin willen gaan met overheidsgeld." "Om verwarring te vermijden, wil ik toch nog even zeggen dat de incidentie van invasieve infecties door meningokokken in 2020 tot de helft teruggevallen is ten opzichte van de vorige jaren. Dat is een effect van de isolatiemaatregelen die werden getroffen in het kader van de coronacrisis. Maar de kans bestaat dat er een heropflakkering ontstaat wanneer het normale sociale leven meer en meer opnieuw op gang komt, binnen een populatie met een wellicht verminderde immuniteit tegen meningokokken", sluit dr. Raes dit luik van zijn betoog af. Voor het vaccin tegen meningokokken C is duidelijk aangetoond dat het groepsimmuniteit induceert, wat betekent dat het de incidentie van de infectie ook doet dalen in niet-gevaccineerde groepen. Marc Raes: "Voor vaccinatie tegen meningokokken B is dat momenteel niet bewezen. Maar ik zou toch durven te stellen dat het laatste woord hierover nog niet gezegd is. Er zijn daarnaar immers nog studies lopende. Merk op dat het niet gemakkelijk is bescherming van niet- gevaccineerde groepen aan te tonen voor een infectie met een lage incidentie. Duidelijk is wél dat de invloed op het dragerschap veel sterker uitgesproken is bij de vaccinatie tegen meningokokken C." Aanbevolen wordt om de eerste dosis van het vaccin tegen meningokokken B toe te dienen op de leeftijd van 8 weken, omdat er al een eerste incidentiepiek optreedt voor de leeftijd van zes maanden. Dat betekent dat kinderen op die leeftijd een derde prik krijgen, naast het hexavalente vaccin en het pneumokokkenvaccin. "Daardoor verhoogt het risico op koorts, maar dat is te vermijden door profylactische toediening van paracetamol op het moment dat men de prikjes plaatst", relativeert dr. Raes. "De Britten doen dat, met succes." "Het Verenigd Koninkrijk heeft als eerste de vaccinatie tegen meningokokken B in het basisvaccinatieschema ingevoerd, in 2015. Met 700.000 geboorten per jaar kan dat land intussen een indrukwekkende gegevensbank voorleggen. Vóór 2015 lag de incidentie bij jonge kinderen er iets hoger dan bij ons, maar dan ook weer niet zo veel. Onder invloed van de systematische vaccinatie daalde de incidentie van invasieve infecties door meningokokken B met 75% in de leeftijdscohorten die voor vaccinatie in aanmerking kwamen. Over de voorbije vijf à zes jaar zien de Britten geen afname in de vaccinatiecouverture, wat aangeeft dat het vaccin door de ouders goed aanvaard wordt. Dat komt omdat het Verenigd Koninkrijk goede campagnes opzet en de profylaxe met paracetamol nauwgezet toepast." 1. Andorra, Ierland, Italië (+ San Marino), Litouwen, Malta, Portugal, delen van Spanje, de Tsjechische Republiek, het Verenigd Koninkrijk. 2. F. Martinón-Torres / Journal of Adolescent Health 59 (2016) S12eS20. Deciphering the burden of meningococcal disease: conventional and under-recognized elements.