...

Bij het binnenkomen van het historische hospitaal, waarvan de oorsprong teruggaat tot de 12de eeuw, wordt de blik meteen toegezogen naar het schitterende werk van Van der Goes. Het kunstwerk dat dateert van 1470-80 schittert als weleer. De apostelen met hun karakterkoppen lijken wel gisteren geschilderd, de kleuren fonkelen dat het een lust voor het oog is. Dit pronkstuk dat op gelijke voet geplaatst wordt met het Portinari-drieluik uit de Galleria degli Uffizi in Firenze en het Monforte altaarstuk en De geboorte van Christus in de Gemäldegalerie in Berlijn, is de aanleiding om na te denken over hoe omgaan met de dood, vroeger en nu. Bijzondere meerwaarde is de link naar het heden met getuigenissen van Berlinde De Bruyckere, Ivo Van Hove, Anne Teresa de Keersmaeker, Ilja Leonard Pfeiffer en schrijfster en arts Sholeh Rezazadeh. Vertrekkend van het schilderij, geven ze hun visie over omgaan met de dood, vroeger en nu, zowel in de kunst als in het werkelijke leven. De vijf werden gefilmd in zwart-wit en tegen de wand geprojecteerd, zodat ze zelf hun boeiende verhaal vertellen. Onder hen ook een arts en schrijfster, de jonge Iraans-Nederlandse Sholeh Rezazadeh die met haar debuutroman De hemel is altijd paars internationaal succes oogstte en verscheidene prijzen in de wacht sleepte. Rezazadeh studeerde in Iran geneeskunde, maar toen ze in 2015 de liefde volgde naar Nederland, leerde ze meteen de taal en ontpopte ze zich tot schrijfster, onder andere voor NRC, De Standaard en De Poëziekrant. Toen haar roman uitkwam in 2021 won ze meteen De Bronzen Uil publieksprijs. In haar commentaar bij de tentoonstelling focust zij op de rituelen die toen in zwang waren in de hoop het zielenheil van de overledene na de dood alsnog gunstig te beïnvloeden. Daarvoor gebruikt ze een traktaat uit een verlucht handschrift waarin wordt beschreven hoe een dodenmis voor bisschoppen er zou moeten uitzien. Terug naar Van der Goes en de visie van kunstenaars op de dood in de Late Middeleeuwen. In die tijd was de dood manifest aanwezig in het dagelijkse leven. Schilderijen met als thema de dood van Maria en de kruisiging van Christus waren alom aanwezig in de kerken. Vandaag wordt de dood veel afstandelijker benaderd en aan diverse initiatieven merkt men dat de mens weer hunkert naar meer beleving bij de dood. Denken we aan de organisatie Reveil die ijvert voor een meer warme benadering van de dood, en bijvoorbeeld troostconcerten organiseert op begraafplaatsen in diverse steden. Maar tegelijk biedt de tentoonstelling uiteraard een uitstekend beeld van hoe kunstenaars dachten over de dood, hoe ze de relatie tussen de dode en de levende afbeeldden, zowel in schilderijen, houtsnijwerk als in getijdenboeken. Tevens wordt de artistieke betekenis van Hugo Van der Goes geschetst, toch een van de allergrootsten uit de tweede helft van de 15de eeuw. Andere blikvanger is de nieuwe aanwinst van het Groeningemuseum, Man van Smarten, begin 16de eeuw, van de hand van Albrecht Bouts. Het werk was vroeger eigendom van dokter De Jaeger, als oogarts verbonden aan het Sint-Janshospitaal en lange tijd voorzitter van de Vrienden van de Musea Brugge. Zijn zoon, pater Ghislain De Jaeger, overleed in 2021 en liet het werk na aan de Koning Boudewijn Stichting om het onder te brengen in het Groeningemuseum. Nu kunt u dit indringende werk dus in primeur bewonderen op deze niet te missen tentoonstelling Oog in oog met de dood in het Sint-Janshospitaal.