...

Er zou met andere woorden zodra mogelijk begonnen moeten worden met respiratoire kine, mobilisaties alvorens zich verstijving instelt en actieve oefentherapie ter preventie van atrofie, DVT en de- conditionering. Dat kan ervoor zorgen dat de patiënt nadien sneller het bed kan verlaten en zelfstandig kan functioneren. Van bij het begin van deze crisis boden revalidatiediensten ondersteuning aan de covid Intensieve Zorg en covid hospitalisatie- afdelingen. Zelfs werden specifieke covid revalidatie-afdelingen opgericht. De acute symptomen ten gevolge van corona zijn veeleer respiratoir geörienteerd. In een tweede fase doen zich meer uiteenlopende symptomen voor, gaande van veralgemeende spierzwakte post IZ -' intensive care unit acquired weakness'- maar ook critical illness polyneuropathie, myopathie, uitgesproken deconditionering en vermoeidheid. Bij heel wat patiënten is er ook sprake van psychisch en cognitief disfunctioneren. De functionele weerslag van deze soms zeer uitgesproken klachten op lange termijn op de dagelijkse activiteiten en bij de werkhervatting zijn momenteel nog onvoldoende duidelijk. Zeer belangrijk is wel om patiënten ook in deze volgende fase maximaal te begeleiden. Vanuit de revalidatie kunnen we hierbij een belangrijke rol spelen. Onze ervaring bij revalidatie van heel wat pathologieën waar eveneens uitgesproken disfunctie en deconditionering op de voorgrond staan - zoals bijvoorbeeld bij ernstige neurologische aandoeningen of kanker - leert dat patiënten zichzelf, mits goede ondersteuning, kunnen overtreffen. Optimisme is hier gerechtvaardigd. Covid-19 maakt nog maar eens duidelijk dat goede samenwerking de sleutel is tot hoogstaande patiëntenzorg. Voor de behandeling van covid-19 is de samenwerking tussen heel wat specialismen - onder meer infectiologen, intensivisten, pneumologen, geriaters, neurologen en revalidatie-artsen - essentieel. Gezien de multipele psychische, fysieke maar ook functionele gevolgen dringt een pluridisciplinaire aanpak (kine, ergo, psycholoog, maatschappelijk werker) zich op bij het ondersteunen en begeleiden van de covidpatiënt naar zelfstandig functioneren. De revalidatienoden van covidpatiënten zijn nieuw, veelvuldig en vermoedelijk voor een lange periode. Bovendien vergt de noodzakelijke revalidatie nu een geheel andere aanpak. Thuisrevalidatie kan ondersteund worden door videoconsultaties, oefenzalen dienen volledig herschikt, er is persoonlijk beschermingsmateriaal nodig en de strikte scheiding tussen patiënten moet gerespecteerd worden. Dat maakt revalidatie beduidend arbeidsintensiever. De kost van ' inaction' is groter dan van ' action'. Revalidatie biedt dus meer benefit voor de patiënt én zijn omgeving . Revalidatiediensten moeten het evenwel stellen met de beschikbare nomenclatuur. Die was bij belangrijke revalidatienood reeds ondergefinancieerd. In de huidige omstandigheden zal dit het deficit van de revalidatiediensten nog doen toenemen. Toch hebben we niet op het beleid gewacht om de noodzakelijke revalidatiezorg op te starten. Al rekenen de artsen Fysische Geneeskunde & Revalidatie (FGR) er wel op dat de overheid een tijdelijke 'revalidatie-covidtoelage' zal toekennen. Vergeet de zorgverlener niet Heel wat zorgverleners gaven het uiterste van zichzelf. Zowel bij de continue opvang van patiënten als bij het uitvoeren van voor hen ongewone activiteiten en het continu reorganiseren van diensten. De heropstart kan bovendien doorkruist worden door nieuwe golven corona. Zeer belangrijk daarbij is dat de zorgverlener preventief - maar voor sommigen stilaan ook curatief - voldoende aandacht besteedt aan zichzelf. Zo kan hij er blijven staan voor covid en andere patiënten. Regelmatig bewegen, gezond eten en voldoende slapen is essentieel. De meeste ziekenhuizen stelden hiertoe bewegingstrajecten op. Psychologen, revalidatie- en sportartsen begeleiden daarbij de zorgverlener. Meer dan ooit doet de huidige crisis de collega's binnen de discipline FGR beseffen dat samenwerken noodzakelijk is. Dat leidt niet alleen tot een uniformer maar ook tot een kwalitatief beter revalidatiebeleid. Daarbij vormt de FGR-koepel een unieke vorm van samenwerking tussen de beroepsvereniging (VBS-FGR), de mono-gespecialiseerde raad (BVAS-FGR) en de wetenschappelijke vereniging (KBVFGR). De FGR-koepel organiseert regelmatig videoconferences en stelde samen een draaiboek op voor deze coronaperiode.