...

Kurt Lewy (1898-1963) heeft een bewogen leven gehad. Geboren in het Duitse Essen waar hij vanaf zijn 30ste ook grafische technieken doceerde aan de Folkwang Schule, werd hij bij de opkomst van het nazisme door de Reichskulturkammer der bildende Künste als Joods kunstenaar uit zijn ambt ontzet. In 1935 vluchtte hij met zijn vrouw Lilli Schulte, eveneens een kunstenares, naar Brussel waar hij echter in mei 1940 door de Belgische overheid werd gevangengenomen. Hij wordt weggevoerd naar het concentratiekamp van Saint-Cyprien in de Zuid-Franse provincie Roussillon, nadien naar het kamp van Gurs, in de streek van Pau. Daar slaagt hij er in 1942 in om te ontsnappen en met een vals paspoort naar Brussel te geraken. Hij duikt gedurende 20 maanden onder een valse naam onder in Brussel, maar wanneer hij in 1944 wat spullen wil gaan ophalen in zijn woning in Sint-Pieters-Woluwe wordt hij door de nazi's gearresteerd. Kurt Lewy wordt dit keer naar de Dossin Kazerne in Mechelen gevoerd waar hij als bij wonder overleeft. Zijn ervaringen tijdens WOII vormen een cesuur in het leven en werk van Kurt Lewy. Maakte hij voor de oorlog vooral religieuze werken en idyllische landschappen, dan schildert hij in 1944 in zijn onderduikkamer in Brussel stillevens met sansiveria's of naaigerief, alsof hij zich in zijn cocon wou terugtrekken ver van de gruwel daarbuiten. Na de oorlog pakt Lewy fors uit met schrijnende werken vol symboliek om al snel te evolueren naar de abstractie.De expositie toont ons twee sleutelwerken van kort na de oorlog. In Broken Windows (1949) is het raam aan diggelen, scherven glas liggen in het rond, een schilderij tegen de muur gekwakt. Buiten zie je op een groen grasperk een antiek borstbeeld van een naakte vrouw, alsof de schilder twee werelden in de verf wou zetten, de wereld van verderf en vernieling en de wereld van de schoonheid (daarbuiten).In een ander werk, Barbed Wire 1940-44 (uit 1947), beeldt Kurt Lewy op sym- bolische wijze zijn leven in een schuilplek uit in een haast surrealistisch aandoend stilleven met verdorde planken, vastgespijkerde planken, een golfplaat, een lege fles en een leeg conservenblik. Korte tijd nadien breekt Lewy met de figuratie en begint aan een schier eindeloze serie composities die hij stuk voor nummert. Het zijn hoofdzakelijk lineaire werken met lichte kleuraccenten. "Zijn geometrische zoektocht wil het overbodige, het vluchtige, het chaotische uitschakelen en bevrijdt hem van de angsten waarin de nachtmerrie van de oorlog en ook zijn isolement als emigrant hem hadden gestort", zegt curator Bruno Benvindo. De tentoonstelling toont ons in twee zalen werken die representatief zijn voor zijn oeuvre. Lewy was ook gespecialiseerd in de emailkunst en ook daarvan worden voorbeelden getoond. De expo wordt verder aangevuld met documenten, onder meer het inschrijvingsdocument in het Jodenregister en enkele foto's waarop een man te zien is die er na de oorlog makkelijk 10 of 15 jaar ouder uit zag dan hij in werkelijkheid was. In zijn naoorlogse carrière als kunstenaar kende hij nochtans enig succes en hij stelde tentoon in Londen, New York, Amsterdam, Davos, Brussel...Kurt Lewy stierf in 1963 kinderloos. Zijn werk raakte verspreid, zijn archief ging op enkele documenten na verloren, van zijn oeuvre is nooit een catalogue raisonné gemaakt. Misschien brengt deze tentoonstelling, die mede tot stand kwam dankzij de Antwerpse Callewaert-Vanlangendonck Gallery, de belangstelling voor deze interessante maar vergeten kunstenaar weer op gang.