...
Professor Philippe Vandekerckhove herinnerde voor het 100-jarige Vlaams Artsenverbond aan de genese van EBM begin de jaren 1990. "Het inzicht daagde dat alle informatie over een onderwerp bundelen tot meer valide resultaten leidt dan één enkele - vaak toevallig gekozen - studie. Men zag ook in dat - al dan niet bewuste - vooringenomenheid vele klinische proeven beïnvloedt", dixit Vandekerckhove. "Ook vandaag baseert heel wat medisch handelen zich nog onvoldoende op goede richtlijnen." Behalve EBM-lacunes stelt de topman van Rode Kruis Vlaanderen ook vast dat nog steeds middelen besteed worden aan duurdere therapieën zonder dat ze noodzakelijk een bewezen meerwaarde hebben ten opzichte van goedkopere alternatieven. Dat geldt ook voor de nomenclatuur. "Sommige disciplines zijn gaandeweg overgewaardeerd, andere krijgen te weinig. De vergoeding voor sommige prestaties is niet kostendekkend terwijl andere prestaties te ruim terugbetaald zijn", aldus Vandekerckhove. De schaarse middelen correct gebruiken, vergt kennis van essentiële gezondheidseconomische principes. Artsen moeten daarin mee zijn. "Wat is de objectieve kost van een nieuw medicament of ingreep? Wat levert het op aan bijkomende kwaliteitsvolle levensjaren (Qaly, Quality Adjusted Life Year, nvdr)? Wat is de kost per Qaly? Aan de hand van berekeningen kan bij een beperkt budget rationeel gekozen worden." Dat kan zeer ver gaan. Vandekerckhove: "De Engelse NHS betaalt dialyse niet terug boven een zekere leeftijd omdat het zeer duur is en de patiënt gemiddeld niet lang meer leeft. Een leeftijdsgrens instellen, zou in België allicht tot een storm van protest leiden. Nochtans is dat een rationele afweging. Het uitgespaarde geld is objectief beter besteed aan een nieuw geneesmiddel tegen kinderkanker. Men focust echter op het individuele patiëntniveau en dan wordt het snel emotioneel. Het bredere verhaal ontbreekt." Voor de CEO van Rode Kruis Vlaanderen is hier een belangrijke taak weggelegd voor artsen. Ze moeten effectiviteits- en kosteneffectiviteitsanalyses vertalen naar een breed publiek en het hele plaatje vertellen. Een mensenleven heeft immers wel degelijk een prijs. Essentieel is ook om op basis van onderbouwde gezondheidseconomische keuzes nieuwe therapieën te prioriteren. Zo zou meteen evident zijn dat bijvoorbeeld het beperkte preventiebudget omhoog moet. Dat is immers veruit de goedkoopste manier om gezondheid te verbeteren. Artsen krijgen steeds vaker te maken met beslissingen die geen verband houden met hun opleiding. "Problemen met verkeerde bloedtransfusies zijn bijna steeds het gevolg van administratieve fouten. Nog betere geneeskunde lost dat niet op, wel digitalisering en een betere organisatie." Een ander heikel punt zijn de 'niet-inhoudelijk geschoolden' in de gezondheidszorg. "Vele mensen met een managementfunctie hebben weinig inhoudelijke kennis en zijn snel geïntimideerd door de medische aspecten van een dossier. Daardoor richten ze zich teveel op de belendende percelen in plaats van op de essentie." Maar ook: wetenschappelijke evidentie volstaat niet langer. "MSM vormen een risicogroep voor bloeddonatie. Dat is glashelder bewezen maar dat is niet genoeg. Voor sommige politici is het vermeende aspect discriminatie dominant. Het is een problematiek met verschillende dimensies: wetenschappelijke evidentie, medische ethiek -het recht op het veiligst mogelijke bloed als een hoger recht dan een vermeend recht op donorschap-, en economische aspecten."