...
Laten we eerst een wandeling maken door Graz, Oostenrijks tweede grootste stad, omgeven door sneeuwbergen die de grens vormen met Slovenië. Graz heeft heel veel van wat wij typisch Oostenrijk zouden noemen. Peperkoeken huisjes, barokke kastelen, klassiek operahuis, handelszaken die bulken van traditie, van Sacher Torte tot Lederhosen en Dirndls, restaurants die schitzels aanbieden en Hofbrauhaus Lokale met grote potten bier. Maar de stad heeft ook een hoek af, en dat maakt ze juist zo boeiend. Schitterende hedendaagse architecturale ingrepen hebben Graz gepimpt en verruimen de geest. Het Murinsel bijvoorbeeld, een kunstmatig eiland in aluminium, via twee wandelbruggen verbonden met de oevers van de Mur die de stad doormidden snijdt. Een zalige plek om te toeven met een designwinkel, een café met uitgelezen Oostenrijkse wijnen en in de zomer een terras waar kleinschalige concerten de avonden opvrolijken. De blikvanger evenwel is het Kunsthaus, in 2003 door de architecten Peter Cook & Colin Fournier neergepoot langs de rivier, ter gelegenheid van Graz Culturele Hoofdstad van Europa. Vanuit de omliggende heuvels gezien lijkt het alsof aliens hier tussen de rode daken zijn geland met een biomorfisch ruimtetuig in staal en glas dat de vorm heeft van een dikke kronkelende worm met zuignappen als van een inktvis. De inwoners hebben het Kunsthaus in hun hart gesloten. Het kunstencentrum is het kloppende hart dat de stad in één klap heeft doen aansluiten met de moderniteit, waar jong Graz 's avonds verzamelen blaast in het Kunsthaus Café, en waar bijzonder knappe tentoonstellingen worden gehouden. Zoals nu: Amazons of Pop is geen klakkeloze herneming van eerdere tentoonstellingen in Nice en Kiel. De curatoren hebben er een ongemeen boeiende Oostenrijkse versie van gemaakt. De expositie waarvan de contouren al vier jaar geleden - voor meToo - werden uitgetekend rekent af met enkele premissen, als zou pop art een pure Amerikaanse aangelegenheid zijn, als zou pop art een puur mannelijk verhaal zijn. Vele kunstenaressen in Europa stonden van bij het begin van de jaren '60 mee op de barricades van de pop art. Dat woord kan je zelfs letterlijk nemen als we Niki de Saint Phalle met het geweer geschouderd ballonnen gevuld met verf zien kapot schieten als extreme vorm van action painting. De expo toont met veel overtuigingskracht hoe vrouwelijke kunstenaars van 1961 tot 1973 als feministische pioniers mee het verhaal van de pop art schreven, waarbij ze het rolmodel van de vrouw en van de muze in vraag stelden. Ze werkten vaak autobiografisch, sloopten grenzen tussen verschillende genres, gebruikten verschillende materialen, provoceerden met hun lichaam en hun seksualiteit, en sloopten de uitspraak van Andy Warhol: 'pop art is a man's world'.Het is een wervelende tentoonstelling waarin je ook de iconen van die tijd, Brigitte Bardot, Jane Fonda, Emma Peel, Marilyn Monroe, Yoko Ono de revue ziet passeren, maar ook bijvoorbeeld Valentina Teresjkova, die in 1963 als eerste vrouwelijke kosmonaut in de ruimte werd gestuurd. Dat alles gesitueerd tegen een achtergrond van technologische vooruitgang, massaconsumptie, maar ook oorlogsvoering (Indochina, Algerije, Viëtnam) en ... de oliecrisis van 1973 die het einde betekende voor de pop art, en die de vrouwelijke kunstenaars die mee aan de wieg van de kunstrichting hadden gestaan, naar de vergeetput voerde.De kunsthandel was een mannelijke affaire, Warhol, Liechtenstein, Wesselman, Oldenburg werden de gezichten van de pop art. En zo komt het dat je het werk van vele vrouwelijke artiesten tot een paar jaar geleden voor enkele honderden euro kon kopen, terwijl je voor het werk van Warhol en co enkele miljoenen euro moet neertellen.Neem nu de twee Belgische kunstenaressen die pertinent aanwezig zijn in de tentoonstelling: Evelyn Axell en Martine Canneel. Axell is de jongste jaren uitgegroeid tot een van de vaandeldragers van de vrouwelijke pop art, maar tien à 15 jaar geleden kon je haar werk voor een habbekrats kopen. Zij heeft de vroege jaren van de pop art mee gestalte gegeven maar kwam in 1972 bij een verkeersongeval om het leven. Helemaal van de radar verdwenen was Martine Canneel van wie op deze iconische tentoonstelling een prachtig werk hangt. Uit vorige tentoonstellingen in Nice en Kiel is gebleken dat jongere dames en studenten de tentoonstelling echt wel konden smaken. Wat niet zo evident is omdat de amazones van de pop art andere wapens gebruikten in hun emancipatiestrijd en vaak ook onbeschroomd hun eigen lichaam en hun eigen seksualiteit mee in de strijd gooiden. Deze tentoonstelling in een bijzonder hip gebouw is de reis meer dan waard. Dit is de laatste keer dat je de expo kan zien. Nadien gaat ze niet meer op reis