Toekomstige huwelijkspartners kunnen kiezen uit drie vermogensstelsels. Het meest courante is scheiding van goederen met gemeenschap van aanwinsten, beter bekend als het 'wettelijk stelsel'. Alle inkomsten die de partners verwerven, worden toegevoegd aan het gemeenschappelijk vermogen, behalve erfenissen en schenkingen. In het (weinig gebruikte) stelsel van algehele gemeenschap worden ook die toegevoegd aan het gemeenschappelijk vermogen.

Scheiding van goederen

In het derde stelsel, zuivere scheiding van goederen, bouwt elke echtgenoot tijdens het huwelijk een eigen vermogen op. De beroepsinkomsten en inkomsten uit de eigen goederen (zoals huuropbrengsten) blijven de eigendom van wie ze ontvangt.

Dit stelsel wordt vaak gekozen door partners die elkaar op jonge leeftijd leren kennen, vertelt Stefanie Keyser van Keyser advocaten. "De idee is dat ze elk hun eigen carrière gaan uitbouwen, en ongeveer evenveel zullen bijdragen tot de gemeenschap. Maar later kan er dan een onevenwicht ontstaan, wanneer een van beiden de eigen carrière opgeeft om de praktijk van de partner te ondersteunen of om de kinderen op te voeden."

Wat met de gezinswoning?

In het stelsel met scheiding van goederen is er geen gemeenschappelijk vermogen. Maar als partners samen een goed aankopen, hebben ze wel allebei eigendomsrechten. Juristen hebben het dan over een 'onverdeeldheid'. Een klassiek voorbeeld is de gezinswoning, zegt Stefanie Keyser. "Vaak spreken partners onderling af om de hypotheek af te lossen volgens draagkracht, bijvoorbeeld de ene 80 en de andere 20 procent. Als het tot een echtscheiding komt, verwacht de partner die meer betaalde vaak dat zijn meerbijdrage gecompenseerd wordt. Dat is echter niet zo: bij scheiding van goederen is de wijze waarop iets gefinancierd is, totaal irrelevant. Volgens de koopakte zijn beide partners elk voor 50% eigenaar, en zo wordt het verdeeld." Om onaangename verrassingen te voorkomen, kunnen de partners best vooraf nadenken over een eventuele verdeling, en afspraken over financiering en compensatie in een aanvullend document vastleggen.

Betalingsbewijzen bijhouden

Voor huisraad, geldt een 'vermoeden van onverdeeldheid'. Concreet: wat zich in het huis bevindt, wordt geacht gemeenschappelijk bezit te zijn, tenzij één van de echtgenoten kan bewijzen dat hij de aankoop alleen heeft gedaan. Het is daarom belangrijk om een goede administratie bij te houden. Dat geldt zeker voor goederen die in waarde kunnen stijgen, zegt Stefanie Keyser. "Stel, een van de partners heeft twintig jaar geleden een kunstwerk gekocht, en dat is inmiddels een veelvoud waard. Tenzij die partner kan aantonen - met een factuur op zijn naam of op naam van zijn vennootschap - dat hij het aangekocht en betaald heeft, zal de andere partner de helft van de waarde kunnen claimen." Ook hier geeft de term 'scheiding van goederen' een vals gevoel van veiligheid.

Toch claim op vermogen

Bij een huwelijkscontract met scheiding van goederen zal de notaris wijzen op de mogelijkheid om een 'rechterlijke billijkheidscontrole' in te bouwen. Wanneer tijdens het huwelijk de verhouding tussen partners onverwacht verandert, bijvoorbeeld doordat een van hen stopt met werken om voor een gehandicapt kind te zorgen, kan die partner bij een scheiding een vergoeding claimen. Volgens Stefanie Keyser zijn mensen zich vaak niet bewust van de draagwijdte daarvan. De benadeelde partner kan immers aanspraak maken op één derde van de aanwinsten tijdens het huwelijk.

Wensen de partners alsnog een zekere solidariteit in te bouwen, is het beter om een verrekenbeding op te nemen. Hier spreken de partners af om regelmatig, bijvoorbeeld om de vijf jaar, onderling af te rekenen. "Een klassiek voorbeeld is de echtgenote die onthaal en administratie doet voor de praktijk van haar man, en daardoor weinig eigen vermogen of sociale rechten opbouwt. Via een verrekenbeding kan zij een compensatie daarvoor ontvangen. Het voordeel voor de andere partner is dat hij op voorhand weet wat het gaat kosten, wat bij de billijkheidscontrole zeker niet het geval is."

Wat met onderhoudsuitkering?

De keuze voor scheiding van goederen betekent evenmin dat een behoeftige echtgenoot geen onderhoudsuitkering meer kan vorderen - bovenop de onderhoudsuitkering voor minderjarige en studerende kinderen. De hoogte van de onderhoudsuitkering hangt onder meer af van de taakverdeling tijdens het huwelijk, de levensstandaard en de mogelijkheid om nog een eigen carrière uit te bouwen. "Het is niet mogelijk om onderhoudsaanspraken op voorhand uit te sluiten," zegt Stefanie Keyser. "Het gebeurt soms, maar zo'n beding is nietig. Scheiding van goederen betekent dan ook niet dat er geen onderhoudsplicht zou zijn."

Keyser advocaten in Antwerpen is gespecialiseerd in het familierecht zoals echtscheidingen en alimentatie, familiaal vermogensrecht en erfrecht.

www.keyseradvocaten.be

Toekomstige huwelijkspartners kunnen kiezen uit drie vermogensstelsels. Het meest courante is scheiding van goederen met gemeenschap van aanwinsten, beter bekend als het 'wettelijk stelsel'. Alle inkomsten die de partners verwerven, worden toegevoegd aan het gemeenschappelijk vermogen, behalve erfenissen en schenkingen. In het (weinig gebruikte) stelsel van algehele gemeenschap worden ook die toegevoegd aan het gemeenschappelijk vermogen.Scheiding van goederenIn het derde stelsel, zuivere scheiding van goederen, bouwt elke echtgenoot tijdens het huwelijk een eigen vermogen op. De beroepsinkomsten en inkomsten uit de eigen goederen (zoals huuropbrengsten) blijven de eigendom van wie ze ontvangt.Dit stelsel wordt vaak gekozen door partners die elkaar op jonge leeftijd leren kennen, vertelt Stefanie Keyser van Keyser advocaten. "De idee is dat ze elk hun eigen carrière gaan uitbouwen, en ongeveer evenveel zullen bijdragen tot de gemeenschap. Maar later kan er dan een onevenwicht ontstaan, wanneer een van beiden de eigen carrière opgeeft om de praktijk van de partner te ondersteunen of om de kinderen op te voeden."Wat met de gezinswoning?In het stelsel met scheiding van goederen is er geen gemeenschappelijk vermogen. Maar als partners samen een goed aankopen, hebben ze wel allebei eigendomsrechten. Juristen hebben het dan over een 'onverdeeldheid'. Een klassiek voorbeeld is de gezinswoning, zegt Stefanie Keyser. "Vaak spreken partners onderling af om de hypotheek af te lossen volgens draagkracht, bijvoorbeeld de ene 80 en de andere 20 procent. Als het tot een echtscheiding komt, verwacht de partner die meer betaalde vaak dat zijn meerbijdrage gecompenseerd wordt. Dat is echter niet zo: bij scheiding van goederen is de wijze waarop iets gefinancierd is, totaal irrelevant. Volgens de koopakte zijn beide partners elk voor 50% eigenaar, en zo wordt het verdeeld." Om onaangename verrassingen te voorkomen, kunnen de partners best vooraf nadenken over een eventuele verdeling, en afspraken over financiering en compensatie in een aanvullend document vastleggen.Betalingsbewijzen bijhoudenVoor huisraad, geldt een 'vermoeden van onverdeeldheid'. Concreet: wat zich in het huis bevindt, wordt geacht gemeenschappelijk bezit te zijn, tenzij één van de echtgenoten kan bewijzen dat hij de aankoop alleen heeft gedaan. Het is daarom belangrijk om een goede administratie bij te houden. Dat geldt zeker voor goederen die in waarde kunnen stijgen, zegt Stefanie Keyser. "Stel, een van de partners heeft twintig jaar geleden een kunstwerk gekocht, en dat is inmiddels een veelvoud waard. Tenzij die partner kan aantonen - met een factuur op zijn naam of op naam van zijn vennootschap - dat hij het aangekocht en betaald heeft, zal de andere partner de helft van de waarde kunnen claimen." Ook hier geeft de term 'scheiding van goederen' een vals gevoel van veiligheid.Toch claim op vermogenBij een huwelijkscontract met scheiding van goederen zal de notaris wijzen op de mogelijkheid om een 'rechterlijke billijkheidscontrole' in te bouwen. Wanneer tijdens het huwelijk de verhouding tussen partners onverwacht verandert, bijvoorbeeld doordat een van hen stopt met werken om voor een gehandicapt kind te zorgen, kan die partner bij een scheiding een vergoeding claimen. Volgens Stefanie Keyser zijn mensen zich vaak niet bewust van de draagwijdte daarvan. De benadeelde partner kan immers aanspraak maken op één derde van de aanwinsten tijdens het huwelijk.Wensen de partners alsnog een zekere solidariteit in te bouwen, is het beter om een verrekenbeding op te nemen. Hier spreken de partners af om regelmatig, bijvoorbeeld om de vijf jaar, onderling af te rekenen. "Een klassiek voorbeeld is de echtgenote die onthaal en administratie doet voor de praktijk van haar man, en daardoor weinig eigen vermogen of sociale rechten opbouwt. Via een verrekenbeding kan zij een compensatie daarvoor ontvangen. Het voordeel voor de andere partner is dat hij op voorhand weet wat het gaat kosten, wat bij de billijkheidscontrole zeker niet het geval is."Wat met onderhoudsuitkering?De keuze voor scheiding van goederen betekent evenmin dat een behoeftige echtgenoot geen onderhoudsuitkering meer kan vorderen - bovenop de onderhoudsuitkering voor minderjarige en studerende kinderen. De hoogte van de onderhoudsuitkering hangt onder meer af van de taakverdeling tijdens het huwelijk, de levensstandaard en de mogelijkheid om nog een eigen carrière uit te bouwen. "Het is niet mogelijk om onderhoudsaanspraken op voorhand uit te sluiten," zegt Stefanie Keyser. "Het gebeurt soms, maar zo'n beding is nietig. Scheiding van goederen betekent dan ook niet dat er geen onderhoudsplicht zou zijn."Keyser advocaten in Antwerpen is gespecialiseerd in het familierecht zoals echtscheidingen en alimentatie, familiaal vermogensrecht en erfrecht.www.keyseradvocaten.be