In Londen loopt een grote Van Gogh-tentoonstelling, Madrid pakt uit met de expo Velazquez-Rembrandt-Vermeer, maar het is Oslo dat de deze zomer de oppergaai afschiet met twee memorabele tentoonstellingen over twee kunstenaars die de Noren na aan het hart liggen: Edvard Munch (1863-1944) en Gustav Vigeland (1869-1943).
Onder de titel EXIT! Houdt het Munch Museet zijn allerlaatste tentoonstelling op zijn huidige locatie, in Toyen. In september gaat het museum onherroepelijk dicht, in afwachting dat het nieuwe museum, gelegen op een droomlocatie naast het Oslo Opera House in Bjorvika aan de waterkant, de deuren opent in juni 2020.
Vandaag presenteert het Munch Museet ons een historisch en artistiek overzicht vanaf 1963 bij de opening van het museum (eigenlijk al vanaf 1944 bij het overlijden van de kunstenaar) tot heden. Het handgeschreven testament waarin Munch de circa 28.000 in zijn bezit zijnde kunstwerken en objecten (waaronder 1.00 schilderijen, 15.000 afdrukken van grafische werken, 4.400 aquarellen en tekeningen en 6 beeldhouwwerken) aan de stad Oslo naliet.
In 1953 werd een architectuurwedstrijd uitgeschreven voor de bouw van het nieuwe museum. Welgeteld tien jaar later zou het gebouw, ontworpen door de jonge architecten Gunnar Fougner en Einar Myklebust geopend worden door koning Olav met een eerste expositie waarin 340 werken van Munch, vele nog onbekend voor het publiek, getoond werden. Van bij het begin stelde de pers zich echter vrij kritisch op. Was het gebouw niet te klein? Wat met de veiligheid? Profetische vragen die later zeer terecht zouden blijken.
De geschiedenis van het Munch Museet leest als een roman. In de beginperiode telde het museum amper 3 (drie) werknemers. Voor de bewaking 24/7 deed men _ dit is geen grap _ een beroep op Ivande Rotweiler die dagelijks voor zijn diensten beloond werd met een stevige portie hondenbrokken. Het vervolg laat zich raden. Het museum zat in geldnood en was niet bij machte om op professionele wijze om te gaan met de kunstverzameling. De omstandigheden waarin de werken bewaard werden was problematisch. En ja hoor, ook de dieven roken hun kans. In 1988 werd het bekende werk De Vampier gestolen. Een jaar later werd het door de berouwvolle dief teruggebracht.
Maar in 2004 stond het land helemaal in rep en roer toen op een zondag twee gewapende dieven bij klaarlichte dag de twee iconische werken van Munch - De Schreeuw en Madonna - van de haak tilden en er simpelweg mee buiten liepen tussen de verbouwereerde bezoekers en het hazenpad kozen. "As easy as robbing a kiosk" titelde de Noorse tabloïd VG. Twee jaar later werden de werken in beschadigde toestand gerecupereerd en gingen de dieven achter de tralies.
Belangrijk jaar in de geschiedenis van het museum is 1991 wanneer de Japanse oliemaatschappij Idemitsu Kosan zo'n 57 miljoen Noorse kronen (circa 6 miljoen euro) in het Munch Museet pompt. Bij wijze van dank worden 5 Japanse kerselaars voor de ingang van het museum geplant. Van dat ogenblik krijgt het museum meer ademruimte en kan een professioneel team worden opgebouwd, dat vandaag uitgegroeid is tot 14 conservatoren en technici, die zich continu bezig houden met de preservatie en research.
Kers op de taart in de tentoonstelling Exit! zijn aan aantal zorgvuldig gekozen topwerken van Edvard Munch die de historische context illustreren. Naast, de drie publiekslievelingen De Vampier, Madonna en De Schreeuw, krijg je ook andere toppers te zien als Portret van Friedrich Nietzsche, De dood van Marat, Zelfportret met penselen, Dood en leven, De dood van het kind... Het is een afscheid in stijl.
Bovendien wordt ingegaan op de stijgende roem van Munch in de voorbije decennia, waaraan het museum mee schatplichtig is, onder andere dankzij de vele bruiklenen voor tijdelijke tentoonstellingen van New York tot Japan. Uitschieter was de tentoonstelling van 2011 in het Centre Pompidou in Parijs, die ruim een half miljoen bezoekers over de vloer kreeg. In omgekeerde richting heeft het Munch Museet tal van kunstenaars in Oslo uitgenodigd voor een confrontatie met het werk van Munch. Met als hoogtepunt de expositie in 2015 die het oeuvre van Van Gogh toetste aan dat van de Noorse kunstenaar.
Voor de Osloërs is deze afscheidstentoonstelling een zeer emotioneel gebeuren. Het Museet is immers meer dan een museum, maar een belangrijke schakel in het culturele leven van de stad vanwege de vele debatten, ontmoetingen allerhande, workshops... en vooral de legendarische jazzconcerten die in de feestzaal werden gehouden waar Munchs meest monumentale werken, soms meer dan 50m2 groot, opgehangen zijn.
De sluiting van het museum doet een leegte ontstaan in het culturele gemeenschapsleven van de stad. Hopelijk krijgt deze nauwe band tussen museum en bevolking een vervolg in het nieuwe museum aan de fjord. Het gebouw zelf, dat momenteel in de afwerkingsfaze zit, wordt voorlopig enigszins argwanend bekeken. In tegenstelling tot het 'oude' museum dat door zijn laagbouw zeer laagdrempelig oogt, komt het nieuwe museum eerder over als een gesloten doos. Toch in vooraanzicht en vanop afstand. Het is pas in zijaanzicht dat de finesse van het schuin overhellende bovengedeelte dat in glas opent naar de buitenwereld, tot zijn recht komt.
Architect is het Spaanse Estudio Herreros. Het gebouw, opgetrokken uit beton en staal en aan de buitenzijde afgewerkt met lichtdoorlatend, geperforeerd aluminium, is 58 meter hoog, verdeeld over 13 verdiepingen. Er zijn 11 ruime tentoonstellingszalen, de grootste ruimte meet meer dan 25.000 m2.
Geef het nieuwe Munch Museet wat tijd om zich te integreren in het stadsweefsel. De locatie is alleszins top, naast het prachtige operagebouw dat in 2008 werd geopend, de in aanbouw zijnde nieuwe bibliotheek, het dolle alternatieve kunstproject SALT aan de overkant van de fjord en middenin het Sentralstasjion dat de verbinding maakt met het hele land.
EXIT! Tot 8 september in het Munch Museet, Oslo. Alle dagen van 10u tot 17u. www.munchmuseet.no
Vigeland wordt 150
Als je de Osloërs vraagt van wie ze het meest houden, van Munch of Vigeland, doen ze wat verveeld en antwoorden ze meestal ontwijkend of diplomatisch. Maar als je wat doorvraagt, merk je dat de band met de beeldhouwer Gustav Vigeland toch hechter is. Er is natuurlijk het park dat zijn naam gekregen heeft en dat tevens de grote trots en de geliefde ontmoetingsplaats is van de Osloërs. Het is ook een zo mooi park, met de monumentale beeldengroepen van Vigeland. De hele beeldensite wordt beschouwd als het grootste kunstwerk ter wereld. Maar vooral, de sculpturen van Vigeland raken echt de ziel van de Osloër en bij uitbreiding, van de bezoekers die uit alle continenten toestromen.
Vigeland raakt in al zijn werken de gevoelige snaar. Zijn oeuvre gaat over het léven, met zijn hoogten en laagten, zijn geluk en ongeluk, hoop en vertwijfeling, generaties die zich opvolgen, geboorte en dood, kortom de cirkel van het leven. Het werk van Vigeland leest als het verhaal van de mens, is bijgevolg zeer herkenbaar en raakt de kijker tot diep in de ziel.
Met Munch ligt dat toch ietwat anders. Jazeker, hij is een groot kunstenaar, een van de allergrootste zelfs, maar zijn zwaarmoedigheid weegt soms zwaar op het gemoed. Dood en verval zijn manifest aanwezig in zijn oeuvre. Bovendien laat het werk zich moeilijker lezen, wat eigen is aan het symbolisme dat geboren wordt in volle fin-de-siècle wanneer de mens het houvast dreigde te verliezen. Edvard Munch zou dat gevoel, dat nog versterkt werd door familiale drama's, zijn hele leven met zich meedragen.
Net als Munch liet Vigeland het hele oeuvre dat nog in zijn bezit was aan de stad na. De deal werd zelfs al jaren voor zijn dood beklonken en in ruil kreeg Vigeland een pracht van een atelierruimte toegewezen waar vandaag het Vigeland Museet is ondergebracht, gelegen aan de rand van het park.
Om de 150ste verjaardag van Gustav Vigeland te vieren, wordt nu in de tentoonstelling Parallels zijn werk getoetst aan dat van zijn tijdgenoten, met name Rodin, Maillol, Bourdelle en de Belgische beeldhouwer Constantin Meunier. Vigeland houdt moeiteloos stand in dit gezelschap. Blijkt dat hij ook in nauw contact stond met zijn collega's en door hen bijzonder geprezen werd. De verwantschap tussen deze beeldhouwers is groot. Het werk Old Woman Watching Her Husband Die had van Meunier kunnen zijn. Net als Rodin beeldde Vigeland De Kus uit. Jammer dat Rik Wouters niet in de tentoonstelling werd opgenomen. De danseres van Vigeland, ook te zien in bronzen uitvoering op de brug in het park, doet denken aan Het Zotte Geweld van de Mechelse kunstenaar.
Vigeland vertrekt vanuit de Egyptische en de Griekse canon om te komen tot een zeer moderne kunst die al een figuur als Giacometti voorspelt. De collectie van het Vigeland Museet toont overigens ook hoe de beeldengroepen van het Park Vigeland in zijn geest gerijpt zijn en uitgewerkt werden. Conclusie: Vigeland is een zeer groot kunstenaar die internationaal een grotere waardering verdient. Voor liefhebbers van de beeldhouwkunst is deze tentoonstelling een absolute must.
Parallels. Vigeland and his contemporaries. Tot 15 september in het Vigiland Museet, Oslo. Open van dinsdag t/m zondag van 10u tot 17u, maandag gesloten. www.vigeland.museum.no
Munch Museet verhuistOnder de titel EXIT! Houdt het Munch Museet zijn allerlaatste tentoonstelling op zijn huidige locatie, in Toyen. In september gaat het museum onherroepelijk dicht, in afwachting dat het nieuwe museum, gelegen op een droomlocatie naast het Oslo Opera House in Bjorvika aan de waterkant, de deuren opent in juni 2020.Vandaag presenteert het Munch Museet ons een historisch en artistiek overzicht vanaf 1963 bij de opening van het museum (eigenlijk al vanaf 1944 bij het overlijden van de kunstenaar) tot heden. Het handgeschreven testament waarin Munch de circa 28.000 in zijn bezit zijnde kunstwerken en objecten (waaronder 1.00 schilderijen, 15.000 afdrukken van grafische werken, 4.400 aquarellen en tekeningen en 6 beeldhouwwerken) aan de stad Oslo naliet. In 1953 werd een architectuurwedstrijd uitgeschreven voor de bouw van het nieuwe museum. Welgeteld tien jaar later zou het gebouw, ontworpen door de jonge architecten Gunnar Fougner en Einar Myklebust geopend worden door koning Olav met een eerste expositie waarin 340 werken van Munch, vele nog onbekend voor het publiek, getoond werden. Van bij het begin stelde de pers zich echter vrij kritisch op. Was het gebouw niet te klein? Wat met de veiligheid? Profetische vragen die later zeer terecht zouden blijken.De geschiedenis van het Munch Museet leest als een roman. In de beginperiode telde het museum amper 3 (drie) werknemers. Voor de bewaking 24/7 deed men _ dit is geen grap _ een beroep op Ivan de Rotweiler die dagelijks voor zijn diensten beloond werd met een stevige portie hondenbrokken. Het vervolg laat zich raden. Het museum zat in geldnood en was niet bij machte om op professionele wijze om te gaan met de kunstverzameling. De omstandigheden waarin de werken bewaard werden was problematisch. En ja hoor, ook de dieven roken hun kans. In 1988 werd het bekende werk De Vampier gestolen. Een jaar later werd het door de berouwvolle dief teruggebracht.Maar in 2004 stond het land helemaal in rep en roer toen op een zondag twee gewapende dieven bij klaarlichte dag de twee iconische werken van Munch - De Schreeuw en Madonna - van de haak tilden en er simpelweg mee buiten liepen tussen de verbouwereerde bezoekers en het hazenpad kozen. "As easy as robbing a kiosk" titelde de Noorse tabloïd VG. Twee jaar later werden de werken in beschadigde toestand gerecupereerd en gingen de dieven achter de tralies. Belangrijk jaar in de geschiedenis van het museum is 1991 wanneer de Japanse oliemaatschappij Idemitsu Kosan zo'n 57 miljoen Noorse kronen (circa 6 miljoen euro) in het Munch Museet pompt. Bij wijze van dank worden 5 Japanse kerselaars voor de ingang van het museum geplant. Van dat ogenblik krijgt het museum meer ademruimte en kan een professioneel team worden opgebouwd, dat vandaag uitgegroeid is tot 14 conservatoren en technici, die zich continu bezig houden met de preservatie en research.Kers op de taart in de tentoonstelling Exit! zijn aan aantal zorgvuldig gekozen topwerken van Edvard Munch die de historische context illustreren. Naast, de drie publiekslievelingen De Vampier, Madonna en De Schreeuw, krijg je ook andere toppers te zien als Portret van Friedrich Nietzsche, De dood van Marat, Zelfportret met penselen, Dood en leven, De dood van het kind... Het is een afscheid in stijl.Bovendien wordt ingegaan op de stijgende roem van Munch in de voorbije decennia, waaraan het museum mee schatplichtig is, onder andere dankzij de vele bruiklenen voor tijdelijke tentoonstellingen van New York tot Japan. Uitschieter was de tentoonstelling van 2011 in het Centre Pompidou in Parijs, die ruim een half miljoen bezoekers over de vloer kreeg. In omgekeerde richting heeft het Munch Museet tal van kunstenaars in Oslo uitgenodigd voor een confrontatie met het werk van Munch. Met als hoogtepunt de expositie in 2015 die het oeuvre van Van Gogh toetste aan dat van de Noorse kunstenaar.Voor de Osloërs is deze afscheidstentoonstelling een zeer emotioneel gebeuren. Het Museet is immers meer dan een museum, maar een belangrijke schakel in het culturele leven van de stad vanwege de vele debatten, ontmoetingen allerhande, workshops... en vooral de legendarische jazzconcerten die in de feestzaal werden gehouden waar Munchs meest monumentale werken, soms meer dan 50m2 groot, opgehangen zijn.De sluiting van het museum doet een leegte ontstaan in het culturele gemeenschapsleven van de stad. Hopelijk krijgt deze nauwe band tussen museum en bevolking een vervolg in het nieuwe museum aan de fjord. Het gebouw zelf, dat momenteel in de afwerkingsfaze zit, wordt voorlopig enigszins argwanend bekeken. In tegenstelling tot het 'oude' museum dat door zijn laagbouw zeer laagdrempelig oogt, komt het nieuwe museum eerder over als een gesloten doos. Toch in vooraanzicht en vanop afstand. Het is pas in zijaanzicht dat de finesse van het schuin overhellende bovengedeelte dat in glas opent naar de buitenwereld, tot zijn recht komt. Architect is het Spaanse Estudio Herreros. Het gebouw, opgetrokken uit beton en staal en aan de buitenzijde afgewerkt met lichtdoorlatend, geperforeerd aluminium, is 58 meter hoog, verdeeld over 13 verdiepingen. Er zijn 11 ruime tentoonstellingszalen, de grootste ruimte meet meer dan 25.000 m2.Geef het nieuwe Munch Museet wat tijd om zich te integreren in het stadsweefsel. De locatie is alleszins top, naast het prachtige operagebouw dat in 2008 werd geopend, de in aanbouw zijnde nieuwe bibliotheek, het dolle alternatieve kunstproject SALT aan de overkant van de fjord en middenin het Sentralstasjion dat de verbinding maakt met het hele land.Vigeland wordt 150Als je de Osloërs vraagt van wie ze het meest houden, van Munch of Vigeland, doen ze wat verveeld en antwoorden ze meestal ontwijkend of diplomatisch. Maar als je wat doorvraagt, merk je dat de band met de beeldhouwer Gustav Vigeland toch hechter is. Er is natuurlijk het park dat zijn naam gekregen heeft en dat tevens de grote trots en de geliefde ontmoetingsplaats is van de Osloërs. Het is ook een zo mooi park, met de monumentale beeldengroepen van Vigeland. De hele beeldensite wordt beschouwd als het grootste kunstwerk ter wereld. Maar vooral, de sculpturen van Vigeland raken echt de ziel van de Osloër en bij uitbreiding, van de bezoekers die uit alle continenten toestromen.Vigeland raakt in al zijn werken de gevoelige snaar. Zijn oeuvre gaat over het léven, met zijn hoogten en laagten, zijn geluk en ongeluk, hoop en vertwijfeling, generaties die zich opvolgen, geboorte en dood, kortom de cirkel van het leven. Het werk van Vigeland leest als het verhaal van de mens, is bijgevolg zeer herkenbaar en raakt de kijker tot diep in de ziel.Met Munch ligt dat toch ietwat anders. Jazeker, hij is een groot kunstenaar, een van de allergrootste zelfs, maar zijn zwaarmoedigheid weegt soms zwaar op het gemoed. Dood en verval zijn manifest aanwezig in zijn oeuvre. Bovendien laat het werk zich moeilijker lezen, wat eigen is aan het symbolisme dat geboren wordt in volle fin-de-siècle wanneer de mens het houvast dreigde te verliezen. Edvard Munch zou dat gevoel, dat nog versterkt werd door familiale drama's, zijn hele leven met zich meedragen.Net als Munch liet Vigeland het hele oeuvre dat nog in zijn bezit was aan de stad na. De deal werd zelfs al jaren voor zijn dood beklonken en in ruil kreeg Vigeland een pracht van een atelierruimte toegewezen waar vandaag het Vigeland Museet is ondergebracht, gelegen aan de rand van het park.Om de 150ste verjaardag van Gustav Vigeland te vieren, wordt nu in de tentoonstelling Parallels zijn werk getoetst aan dat van zijn tijdgenoten, met name Rodin, Maillol, Bourdelle en de Belgische beeldhouwer Constantin Meunier. Vigeland houdt moeiteloos stand in dit gezelschap. Blijkt dat hij ook in nauw contact stond met zijn collega's en door hen bijzonder geprezen werd. De verwantschap tussen deze beeldhouwers is groot. Het werk Old Woman Watching Her Husband Die had van Meunier kunnen zijn. Net als Rodin beeldde Vigeland De Kus uit. Jammer dat Rik Wouters niet in de tentoonstelling werd opgenomen. De danseres van Vigeland, ook te zien in bronzen uitvoering op de brug in het park, doet denken aan Het Zotte Geweld van de Mechelse kunstenaar. Vigeland vertrekt vanuit de Egyptische en de Griekse canon om te komen tot een zeer moderne kunst die al een figuur als Giacometti voorspelt. De collectie van het Vigeland Museet toont overigens ook hoe de beeldengroepen van het Park Vigeland in zijn geest gerijpt zijn en uitgewerkt werden. Conclusie: Vigeland is een zeer groot kunstenaar die internationaal een grotere waardering verdient. Voor liefhebbers van de beeldhouwkunst is deze tentoonstelling een absolute must.
