...

Het is een titel die niet bij iedereen een belletje zal doen rinkelen, maar wel een werk dat in die prestigereeks thuishoort. In Brugge wil men Orlandus Lassus met een modeluitvoering de nodige eer bewijzen. Daarnaast plaatst men andere projecten zoals een combinatie van Soefi-poëzie met dansante muziek uit Anatolië, en een documentaire die in de vrouwengevangenis van Brugge gedraaid werd en waarin men de inhoud van de Boetepsalmen actualiseert.Ignace Bossuyt kent het oeuvre van Orlandus Lassus bijzonder goed. Hij was gewoon hoogleraar musicologie aan de KU Leuven en blijft zich ook na zijn emeritaat met veel enthousiasme inzetten om bijvoorbeeld de renaissancepolyfonie bij een breder publiek bekend te maken."Lassus was in zijn tijd een wereldster", vermeldt de website van het Concertgebouw. Waaraan had deze man die in 1532 in Bergen geboren werd, die status te danken? "Louter op basis van de kwaliteit van zijn werk", antwoordt Ignace Bossuyt."Lassus imponeerde met technische perfectie, pure klankschoonheid en expressieve kracht. Dat bracht hem op belangrijke posities in de muziekwereld zoals bij Ferrante Gonzaga in Milaan of aan het hof van Albrecht V in München. In de 40 jaar dat hij componeerde verscheen er gemiddeld één muziekdruk per maand die geheel of gedeeltelijk aan zijn muziek gewijd was. Geen enkele componist in de 16e eeuw deed beter. Zijn werk werd uitgegeven in Antwerpen, Parijs, Lyon, Rome, München of Venetië. Overal stond men te springen om zijn composities te mogen drukken. Lassus werd meermaals als 'de nieuwe Orpheus' geprezen en door niemand minder dan de dichter Pierre de Ronsard zelfs plus que divin Orlande genoemd. Als eerbetoon gebruikten vele tijdgenoten delen van zijn werken als vertrekpunt voor hun eigen muziek, en theoretici illustreerden hun geschriften graag met voorbeelden uit Lassus' muziek."Waarom horen de Boetepsalmen thuis in het rijtje topstukwerken? "Met dit werk leverde de 25-jarige Lassus een uitzonderlijke prestatie", vindt Ignace Bossuyt. "Het is meesterlijk hoe hij die expressieve teksten in zijn muziek naar voor weet te brengen. Ook de pure klankschoonheid van die stukken valt op. Toch vind ik hem eigenlijk nog straffer in zijn Lagrime di San Pietro, maar dat werk schreef hij pas veel later. De Boetepsalmen schreef Lassus in opdracht van Albrecht V die het exclusief voor het hof in München wilde houden. De componist wilde eigenlijk veel liever ook elders kunnen uitpakken met die topmuziek om roem te verwerven, maar deze musica secreta werd pas in 1584 gepubliceerd, na de dood van Albrecht."In de Boetepsalmen zette Lassus een set van zeven Bijbelpsalmen op muziek. Gevoelens van ontreddering en ellende verbinden deze selectie, met daaraan gekoppeld telkens een besef van schuld en een brandend verlangen om boete te doen. Lassus volgt de gevoelens van spijt, woede, wanhoop of hoop op de voet. Schitterende muziek dus, maar wat kan de hedendaagse luisteraar met de inhoud van die Bijbelse psalmen?Philippe Herreweghe heeft met betrekking tot de Bach-cantates al meermaals te kennen gegeven dat hij het met de inhoud van die teksten steeds moeilijker heeft. Daarom liet hij Clara Pons enkele maanden geleden een film maken. De emoties in de muziek van Bach die Herreweghe uitvoerde, waren ook herkenbaar in het filmscenario over een vrouw die uit het leven stapt. De weduwnaar sterft op zijn beurt, jaren later. Ondertussen verlaat hun zoon zijn vrouw. Het kind ten slotte droomt zich een weg door al dat verlies. Deze actualisering kreeg toen ook wel wat negatieve reacties van de meer puriteinse fans van Bach. In een open brief in de krant De Standaard nam Ignace Bossuyt het toen op voor het actualiseren van de thematiek in de begeleidende film.Voor de Boetepsalmen maakte Griet Teck nu een intiem portret van drie vrouwen in de gevangenis van Brugge waarbij het ook gaat over hun beleving van schuld en verlossing. De muziek is ditmaal middel en de teksten van het Oude Testament dienen als inspiratiebron voor de documentaire."Schuld, vergankelijkheid, liefde, haat en vriendschap zijn universele thema's", zegt Ignace Bossuyt. "In dat opzicht zijn die Boetepsalmen prachtige teksten waarin de menselijke zwakheid en vergankelijkheid uitgedrukt wordt. Elke periode formuleert die thema's echter op een andere manier. Het is de kunst om die universele thema's naar een hedendaagse situatie te vertalen. Als het goed gedaan wordt, heb ik daar geen moeite mee. Ik moet zelfs bekennen dat ik mijn bezwaren tegen dans bij Bach heb laten varen nu ik de schitterende uitwerking, vanuit een grondige kennis van de partituur, van Rosas bij de Brandenburgse concerten heb gezien."