...

Het is tijdens de recente restauratie van het schilderij dat bij het Koninklijk Museum voor Schone Kunsten België bekend staat als Drie kinderen met een bokkenwagen van Frans Hals (1582-1666) dat met zekerheid kwam vast te staan dat dit werk gelinkt is aan twee andere schilderijen, een in bezit van het Toledo Museum of Art in de VS, het andere in privébezit. Na verwijdering van de overschilderingen die waren aangebracht om het monumentale schilderij op te delen in een viertal zelfstandige kunstwerken, bleek immers overduidelijk dat het landschap op de achtergrond doorloopt in het werk van Toledo én er kwam ook een meisjesfiguur tevoorschijn dat half weggeknipt was. De drie werken werden nu bij elkaar gepuzzeld in het Brusselse Museum voor Schone Kunsten. De collage is niet volledig. Een deel waarop logischerwijze nog twee kinderfiguren zouden moeten prijken om het plaatje van de familie Van Campen met 14 kinderen te vervolledigen, werd tot dusver niet teruggevonden en/of geïdentificeerd.Fysieke en virtuele reünie Geen nood, dankzij Photoshop en steunend op analyse van de compositie is men erin geslaagd een reconstructie te maken van het volledige schilderij. Reconstructie in de zin van 'zo zou het schilderij er hebben kunnen uitzien', rekening houdend met de samenstelling van het gezin, met de interactie van de verschillende figuren door oogcontact en handgebaren, met de logische geometrie in de compositie van het schilderij. Op te merken valt ook dat een van de afgebeelde kinderen - in de linkerbenedenhoek _ niet door Frans Hals werd geschilderd, maar wel door Salomon de Bray die zijn naam op de voetzool van het zittende kindje aanbracht. Verwonderlijk is dat overigens niet. Schilders hielden in hun compositie steeds plaatsen vrij waar later, door henzelf of door andere schilders, bijkomende figuren _ bijvoorbeeld een nieuwgeborene _ zouden kunnen worden aangebracht.Dat Gijsbert Claesz van Campen (1585-1645), een welgestelde wollenlaeckencoper uit Haarlem de opdrachtgever is, wordt algemeen aanvaard. Men gaat er zelfs van uit dat het schilderij besteld werd ter gelegenheid van de 20e huwelijksverjaardag van het echtpaar Van Campen. In de loop der eeuwen werd het schilderij diverse malen vererfd, verkocht, alvorens in aparte delen te worden opgedeeld. Dat het oorspronkelijke schilderij in stukken werd geknipt, hoeft geen verwondering te wekken. Het schilderij was minstens 330 cm breed en 150 cm hoog en past dus niet in een doorsnee huiskamer. Mogelijk hebben ook commerciële redenen een rol gespeeld: 4 kleinere charmante werken van Frans Hals brachten allicht meer op dan één groot schilderij dat de afmetingen had van een kleiner schuttersstuk.Hollandse schilders uit de Gouden EeuwDe presentatie van het groepsportret Van Campen, samen met de drie overige groepsportretten van Frans Hals, vormt de kers op de taart van een mooi overzicht _ onder de noemer Dutch Spring _ van Hollandse schilderkunst in de Gouden Eeuw. Verwacht u aan schilders als Van Rijn, Nicolaes Maes, Abraham Bloemaert, Jan van Goyen, Jacob van Ruisdael en Pieter de Hooch die met topwerken vertegenwoordigd zijn. Ook het Portret van Nicolaes van Bambeeck, nota bene het enige schilderij van Rembrandt dat in België te zien is, is weer present. Dat het om een belangrijk werk gaat mag hieruit blijken: het pendant van dit schilderij, namelijk het Portret van Agatha Bas, behoort tot de British Royal Collection en hangt in Buckingham Palace.De nieuwe presentatie in het KMSKB toont één van de grootste en mooiste verzamelingen Hollandse meesters uit de 17e eeuw buiten Nederland. In een aparte zaal wordt bovendien ingezoomd op een uitzonderlijke collectie Hollandse tekeningen uit de 18de eeuw.Dutch Spring - Portretten van Frans Hals. Een familiereünie. Tot 19 mei in het Koninklijk Museum voor Schone Kunsten Brussel. Open dinsdag t/m vrijdag van 10u tot 17u, zaterdag en zondag van 11u tot 18u, maandag gesloten. www.fine-arts-museum.be