Terwijl de politiek haar tijd neemt om knopen door te hakken over het al dan niet invoeren van een verplichte vaccinatie voor iedereen of het zorgpersoneel, hebben al vele academici en instituten zich uitgesproken over de verenigbaarheid van zo'n verplichting met de mensenrechten. De laatste in de rij is het FIRM, het Federaal instituut voor de bescherming en de bevordering van de rechten van de mens.
...
Het FIRM werd pas opgericht in 2019. Het kan op verzoek van de federale regering of de federale kamers of op eigen initiatief advies verstrekken betreffende alle aangelegenheden die verband houden met de rechten van de mens. Er is in België geen tekort aan instituten die zich bekommeren om onze mensenrechten: naast uiteraard rechtscolleges zoals het Grondwettelijk Hof en de Raad van State zijn er ook nog UNIA (het Interfederaal Gelijkekansencentrum), de Gegevensbeschermingsautoriteit en het Raadgevend comité voor bio-ethiek.Het FIRM bracht haar advies uit op 7 december. Het bevat geen nieuwe elementen hetgeen al blijkt uit de samenvatting in de inleiding op pagina 1: 'De conclusie is dat deze maatregelen in principe in overeenstemming zijn met de mensenrechten. Desalniettemin worden enkele mensenrechtelijke kanttekeningen gemaakt, met suggesties aan de overheid om te vermijden dat deze maatregelen via hun toepassing een disproportionele impact zouden hebben'.Wat de algemene vaccinatieplicht betreft, luidt de aanbeveling van het FIRM dat de overheid kan beslissen om zo'n plicht in te voeren. Maar die verplichting moet op een proportionele wijze afgedwongen worden via een boete of een alternatieve sanctie in plaats van via een gevangenisstraf. Ook moet worden voorzien in uitzonderingen, in het bijzonder voor mensen die zich omwille van medische redenen niet kunnen laten vaccineren.Een vaccinatieplicht voor het zorgpersoneel leidt tot een verschil in behandeling tussen zorgpersoneel en niet-zorgpersoneel. Volgens het FIRM is dit onderscheid echter verantwoord omdat het zorgpersoneel dagdagelijks in contact komt met kwetsbare personen. Ook hier geldt de aanbeveling dat de sancties proportioneel moeten zijn. Ontslag kan slechts een laatste middel zijn om de plicht af te dwingen en minder verregaande sancties verdienen de voorkeur. En ook hier moeten uitzonderingen om medische redenen worden voorzien.Opvallend is dat het advies niets zegt over de meest heikele kwestie: mogen vaccin-weigeraars worden gesanctioneerd door hen zorg te weigeren of hen er extra voor te laten betalen? Zo suggereerde filosoof Patrick Loobuyck dat wie de vaccinatie weigert een verplichte solidariteitstaks krijgt opgelegd, waarbij die persoon dan een geldsom betaalt die rechtstreeks naar de zorgsector gaat. En de rector van de KU Leuven en enkele van zijn collega's opperden: 'Maar weloverwogen niet-vaccinatie wordt gepenaliseerd: je wordt net zo prioritair geholpen als gevaccineerde patiënten, maar bij ontslag krijg je de extra kosten voor de gemeenschap van vaccinweigering gepresenteerd'. Wanneer laat het FIRM hierover haar licht schijnen?