Special Olympics is een wereldwijde sportorganisatie voor mensen met een verstandelijke beperking. Volgens de WGO is dat de meest voorkomende beperking in de wereld: het gaat om 3% van de wereldbevolking, of bijna 222 miljoen mensen. In België gaat het om 165.000 personen.

Special Olympics mag niet verward worden met de Paralympische Spelen die vlak na de Olympische Spelen plaatsvinden, verklaart Annelies Matthé van Special Olympics Belgium. "Special Olympics richt zich op mensen met een verstandelijke beperking, wat we definiëren als een IQ van 75 of lager. Aan de Paralympische Spelen doen vooral atleten mee met een lichamelijke beperking; pas de laatste jaren doen ook in een klein aantal sporten ook sporters met een verstandelijke beperking mee."

Een ander groot verschil is de benadering: bij de Paralympische Spelen gaat het om topsportatleten die zich moeten kwalificeren. "Bij de Special Olympics is het deelnemen echt belangrijker dan winnen", zegt Thijs van Attekum van Special Olympics Nederland. "We werken niet met kwartfinales, halve finales en finales, maar delen de sporters in categorieën van vergelijkbaar niveau in. Het gaat om de totale verandering van de persoon. Vaak is het de eerste keer dat ze zonder hun ouders op reis gaan, of de eerste keer dat ze vliegen. Daardoor worden ze een stukje zelfstandiger."

Gezondheidsproblemen

Sinds 1997 organiseert Special Olympics het 'Healthy Athletes Program' om de gezondheid en fysieke conditie van haar atleten te verbeteren. Annelies Matthé is verantwoordelijk voor dit programma in België, dat groeide uit de vaststelling dat bepaalde fysieke problemen omwille van de verstandelijke beperking onder de radar bleven. "De atleet zelf voelt bijvoorbeeld wel pijn, maar kan het niet communiceren of denkt dat dat normaal is. En de omgeving pikt niet altijd de signalen op. Ik hoorde een ouder ooit zeggen dat zijn zoon niet deelnam aan groepsspelen omdat hij een verstandelijke beperking had; maar die atleet bleek een gehoorprobleem te hebben waardoor hij de instructies voor het spel niet hoorde."

De levensverwachting van de doelgroep van Special Olympics is 16 jaar korter. Dat komt deels door een inactieve levensstijl, maar ook door gemiste of verkeerde diagnoses

Dat problemen niet opgemerkt worden heeft ernstige gevolgen, stelt Thijs van Attekum. "De levensverwachting van de doelgroep van Special Olympics is 16 jaar korter. Dat komt deels door een inactieve levensstijl, maar ook door gemiste of verkeerde diagnoses."

Acht screenings

Tijdens de activiteiten van Special Olympics kunnen atleten vrijblijvend hun gezondheid laten controleren in acht disciplines ( zie kader). Special Olympics doet daarvoor een beroep op vrijwilligers. Vaak zijn dat studenten uit de overeenkomstige vakgebieden, zoals studenten podologie voor voetonderzoeken en diëtisten voor adviezen over een gezonde levensstijl. indien er gezondheidsproblemen gedetecteerd worden, krijgen deelnemers het nodige advies en wordt eventueel aangeraden om de specialist te raadplegen. (lees verder onder kader.)

Healthy Athletes Program

Het Healthy Athletes Program van Special Olympics Belgium bestaat acht programma's.

Fit Feet: onderzoek van de voeten, onder andere via het maken van een stapanalyse

Fun Fitness: evaluatie van de lenigheid, kracht, evenwicht en uithouding, en algehele fitheid

Healthy Body: osteopatisch onderzoek van lichaamsstructuren en de juiste positie ervan

Healthy Hearing: screening van de oren en het gehoor

Health Promotion: screening en educatie rond gezonde voeding en beweging

Opening Eyes: onderzoek van de ogen en het gezichtsvermogen

Special Smiles: evaluatie van de mondholte, tanden en poetsgewoontes

Diabetes Prevention: bepalen van het risico op diabetes Type 2

Voor de vrijwilligers is het Healthy Athletes Program heel leerrijk. "In de opleidingen is veel te weinig aandacht voor patiënten met een verstandelijke beperking. Bij ons ontdekken studenten welke problemen in de praktijk voorkomen, en leren ze communiceren met personen met een verstandelijke beperking." Special Olympics heeft daarvoor een lijstje met tips voor zorgverleners (zie kader).

Tips om te communiceren

Special Olympics geeft zijn medewerkers en vrijwilligers volgende tips om te communiceren met personen met een verstandelijke beperking.

Spreek trager, maar met een normale toon en volume

Gebruik korte zinnen en eenvoudige taal

Herhaal, en gebruik de tweede keer andere woorden als het de eerste keer niet begrepen werd

Vermijd een drukke omgeving

Let op tekens die aangeven of ze het al dan niet begrepen hebben (ze zullen dat zelf nooit zeggen)

Gebruik foto's en gebaren om je verbale communicatie te onder steunen.

Toon respect: praat tegen een volwassene als een volwassene en niet als een kind. Praat tegen de persoon zelf en niet tegen de ouder of begeleider.

Weet dat niet elke persoon aangepaste communicatie nodig heeft: er is een heel scala van beperkingen

Atleten zijn vaak heel goed in non-verbale communicatie zoals knikken, duim opsteken...

U inschrijven voor het symposium kan u hier: medica.be

Zie ook: special-olympics.be

Op 12 juni organiseren Special Olympics België en Nederland in Den Haag een gezondheidscongres over het thema personen met een verstandelijke beperking. Meer informatie hierover is te vinden op specialolympics.nl/congres.

Special Olympics is een wereldwijde sportorganisatie voor mensen met een verstandelijke beperking. Volgens de WGO is dat de meest voorkomende beperking in de wereld: het gaat om 3% van de wereldbevolking, of bijna 222 miljoen mensen. In België gaat het om 165.000 personen.Special Olympics mag niet verward worden met de Paralympische Spelen die vlak na de Olympische Spelen plaatsvinden, verklaart Annelies Matthé van Special Olympics Belgium. "Special Olympics richt zich op mensen met een verstandelijke beperking, wat we definiëren als een IQ van 75 of lager. Aan de Paralympische Spelen doen vooral atleten mee met een lichamelijke beperking; pas de laatste jaren doen ook in een klein aantal sporten ook sporters met een verstandelijke beperking mee."Een ander groot verschil is de benadering: bij de Paralympische Spelen gaat het om topsportatleten die zich moeten kwalificeren. "Bij de Special Olympics is het deelnemen echt belangrijker dan winnen", zegt Thijs van Attekum van Special Olympics Nederland. "We werken niet met kwartfinales, halve finales en finales, maar delen de sporters in categorieën van vergelijkbaar niveau in. Het gaat om de totale verandering van de persoon. Vaak is het de eerste keer dat ze zonder hun ouders op reis gaan, of de eerste keer dat ze vliegen. Daardoor worden ze een stukje zelfstandiger."Sinds 1997 organiseert Special Olympics het 'Healthy Athletes Program' om de gezondheid en fysieke conditie van haar atleten te verbeteren. Annelies Matthé is verantwoordelijk voor dit programma in België, dat groeide uit de vaststelling dat bepaalde fysieke problemen omwille van de verstandelijke beperking onder de radar bleven. "De atleet zelf voelt bijvoorbeeld wel pijn, maar kan het niet communiceren of denkt dat dat normaal is. En de omgeving pikt niet altijd de signalen op. Ik hoorde een ouder ooit zeggen dat zijn zoon niet deelnam aan groepsspelen omdat hij een verstandelijke beperking had; maar die atleet bleek een gehoorprobleem te hebben waardoor hij de instructies voor het spel niet hoorde."Dat problemen niet opgemerkt worden heeft ernstige gevolgen, stelt Thijs van Attekum. "De levensverwachting van de doelgroep van Special Olympics is 16 jaar korter. Dat komt deels door een inactieve levensstijl, maar ook door gemiste of verkeerde diagnoses."Tijdens de activiteiten van Special Olympics kunnen atleten vrijblijvend hun gezondheid laten controleren in acht disciplines ( zie kader). Special Olympics doet daarvoor een beroep op vrijwilligers. Vaak zijn dat studenten uit de overeenkomstige vakgebieden, zoals studenten podologie voor voetonderzoeken en diëtisten voor adviezen over een gezonde levensstijl. indien er gezondheidsproblemen gedetecteerd worden, krijgen deelnemers het nodige advies en wordt eventueel aangeraden om de specialist te raadplegen. (lees verder onder kader.)Voor de vrijwilligers is het Healthy Athletes Program heel leerrijk. "In de opleidingen is veel te weinig aandacht voor patiënten met een verstandelijke beperking. Bij ons ontdekken studenten welke problemen in de praktijk voorkomen, en leren ze communiceren met personen met een verstandelijke beperking." Special Olympics heeft daarvoor een lijstje met tips voor zorgverleners (zie kader).