Bij het ter perse gaan van deze krant moet het Rwanda Charity Eye Hospital, gelegen in het Kamonyi district op een steenworp van de hoofdstad Kigali, zo ongeveer klaar zijn. Ons bezoek aan de bouwwerf dateert van maandag 9 juli. Stipt om 9 uur rijdt Piet Noë zijn 4x4 voor om ons aan de inkom van ons hotel in Kigali op te pikken.

Feilloos loodst de oogarts ons door de chaos die gevormd wordt door stevige wagens van veelal Japanse signatuur, duizenden taximoto's en evenveel taxifietsen die de niet-gemotoriseerde medemens, zwaar gepakt en geladen, ter bestemming brengen. Na een kwartier ontspannen autorijden weten we het: Piet Noë is een blanke Afrikaan. Exact tien jaar geleden kwam hij aan het hoofd van de oogafdeling van het ziekenhuis van Kabgayi, amper een 30 kilometer van het nieuwe Rwanda Charity Eye Hospital. In 2004 had hij zijn geboortestad Oudenaarde reeds vaarwel gezegd om in het buurland Oeganda te gaan werken. "Toen ik op zijn 18de geneeskunde ging studeren was dat met de vaste overtuiging _ noem het een missie _ om, gedreven door mijn geloof, naar de derde wereld te trekken."

Manuele arbeid

De bouwwerf ligt op een heuvelkam van waar je de omliggende dorpen kan aanschouwen, de vrouwen in kleurrijke gewaden die met de schoffel op de schouder naar het veld trekken, mannen die enorme vrachten op het hoofd of op de schouders dragen, kinderen in verschillende uniformen die joelend naar school gaan of wat lopen te spijbelen. Van de hoofdstad Kigali zie je niets. "De stad deint zo snel uit dat het ziekenhuis over enkele jaren in stedelijk gebied ligt", zegt Piet Noë die ons rondleidt op de werf, ondertussen praatjes maakt met de ploegleiders, de bouwvakkers en -vaksters. "Zowat al het werk gebeurt manueel", zegt dokter Noë. "Machines naar hier halen kost een fortuin. De meeste arbeiders komen uit de omringende dorpen zodat de gezinnen ook iets verdienen aan de bouwwerken. Kigali lijkt een westerse en welvarende stad, maar eens je de hoofdstad verlaat zie je de armoede van de plattelandsbevolking. De grote meerderheid van de gezinnen heeft amper 40 tot 50 euro per maand. Gelukkig hebben de meesten een kleine plantage met bananen, maniok, zoete aardappelen, bonen en sorgo, een graansoort waarmee iedereen zelf bananenbier of urwagwa brouwt."

Het is geen commercieel ziekenhuis. Het wordt een zelfbedruipend privéziekenhuis met sociaal karakter - dr. Piet Noë

Een jonge vrouw heft een houweel boven het hoofd om stenen te kappen, mannen kruipen op stellingen van in elkaar geknutselde planken gemaakt, vrouwen lopen voortdurend over en weer met materialen op het hoofd, een wat oudere man zit meters diep in een gat in de grond om met een schop een waterput te graven. Zes, soms zeven dagen op zeven werken hier tussen 100 en 150 mannen en vrouwen. De werf doet denken aan een mierennest waarin de actoren door elkaar wriemelen en ieder zijn rol heeft. Een stevige jongeman met baard, René uit Rotterdam, is ondertussen bezig in de consultatieruimtes hoogtechnologische medische apparatuur gebruiksklaar te maken.

Met veel enthousiasme loodst Piet Noë ons door de gebouwen. "Het ziekenhuis zal ongeveer 3.000 m² bebouwde oppervlakte bedragen. Het wordt een hospitaal voor twee groepen patiënten: de patiënten die verzekerd zijn via de 'mutuel de santé', de zogenaamde regular patients, en de meer gegoeden met privéverzekeringen die een grotere factuur te betalen krijgen, de private patients. Sedert 2005 is iedereen verplicht aan te sluiten een of andere zorgverzekeraar. Zowat 80 procent van de bevolking sluit aan bij de 'mutuel de santé': per persoon kost dat ongeveer 3.000 Rwandese frank, ofwel 3 euro. De verzekerde moet ook ongeveer 10 procent van de zorgkost opleggen. We richten een NGO oprichten om armere patiënten te helpen voor de extra kosten, zoals transport, voeding et cereta. Zonder de patiënten die meer betalen kunnen we het ziekenhuis niet draaiende houden. De verhouding bedraagt ongeveer patiënten met 'mutuel de santé' tegenover één patiënt met privéverzekering. Hopelijk zal blijken dat onze rekening klopt. Voor alle duidelijkheid: dit wordt geen commercieel ziekenhuis. Het wordt een zelfbedruipend privéziekenhuis met sociaal karakter. "

Dezelfde medische zorgen

Kostprijs van het ziekenhuis: 1,5 miljoen euro. "Al mijn spaargeld zit hier in", zegt Piet Noë. "Het project wordt gefinancierd grotendeels met eigen kapitaal, schenkingen van familie en vrienden die zich verenigd hebben in de vzw Licht in het Duister en vele sympathisanten." Het nieuwe ziekenhuis zal 80 patiënten kunnen huisvesten: 20 kunnen samen met een familielid terecht in tweepersoonskamers, de anderen liggen op slaapzalen.

Gezocht: cataractchirurg

Een van de grote problemen in Rwanda is het geringe aantal oogartsen. Momenteel zijn er 14 voor 12 miljoen inwoners, in België zijn dat er circa 1.000 voor evenveel landgenoten. In het RCEH zullen Afrikaanse oogartsen een subspecialisatie kunnen volgen voor bepaalde operaties, zoals SICS training, Paco training, oculoplastisch fellowship en vitreoretineel fellowship. "In Kabgayi heb ik reeds verscheidene Rwandese oogartsen opgeleid, maar eens ze het vak beheersen vertrekken ze naar het buitenland, meestal naar Canada", zucht dokter Noë. "Vorig jaar waren we met 18 oogartsen in het hele land, nu nog met 14. We zijn trouwens dringend op zoek naar een cataractchirurg voor het nieuwe ziekenhuis. Misschien heeft een van uw lezers er wel belangstelling voor! Het is een mooie uitdaging."

"Maar alle patiënten krijgen dezelfde medische zorgen", voegt Piet Noë er meteen aan toe. "Het ziekenhuis is zeer goed uitgerust. We kunnen zowat alle oogoperaties uitvoeren: cataract- en glaucoomchirurgie, maar ook ooglid-en orbitachirugie, oogoperaties bij kinderen en netvlieschirurgie. De voorbije jaren heb ik hiervoor bijkomende opleidingen gevolgd in het oogziekenhuis Rotterdam, vorig jaar werkte ik gedurende negen maanden als staflid en netlieschirurg in het Erasmus MC, eveneens in Rotterdam. Corneatransplantaties kunnen we vooralsnog niet aanbieden. "

Zowat 1,2 procent van de bevolking is blind of slechtziend, in België is dat ongeveer 0,1. "De meeste blinden kunnen met een eenvoudige cataractingreep geholpen worden", vervolgt dokter Noë. "Ook oogkanker bij kinderen (retinoblastoom) kunnen we behandelen middels chemotherapie, lokale behandelingen (laser, cryo) en chirurgie. In België overleeft 98 procent van de patiënten met retinoblastoom, in Rwanda is dat momenteel tussen 50 en 60 procent omdat velen zich pas in een gevorderd stadium laten onderzoeken. Wat al een hele verbetering is want niet zo lang geleden gingen ze alle 100 procent dood. "

In het ziekenhuis van Kabgayi waar Piet Noë voordien werkte, telt men jaarlijks circa 30 à 40.000 consults. Sedert 2008 heeft de Oudenaardse arts er zo'n 40.000 personen behandeld. "Dit werk geeft me veel voldoening, maar het eist me wel voor 100 procent op. Mijn christelijke motivatie helpt me daarbij. De nood is hier groot en hier kan ik iets betekenen voor mensen die anders niet behandeld zouden worden."

Rwanda Charity Eye Hospital: www.rceyehospital.com

Steunen kan via vzw Licht in het Duister - BE72 4748 1689 3116 - met vermelding "Rwanda Charity Eye Hospital" (fiscaal aftrekbaar). Contact: lieve.haelewyn@telenet.be - 0476 857 948.

Bij het ter perse gaan van deze krant moet het Rwanda Charity Eye Hospital, gelegen in het Kamonyi district op een steenworp van de hoofdstad Kigali, zo ongeveer klaar zijn. Ons bezoek aan de bouwwerf dateert van maandag 9 juli. Stipt om 9 uur rijdt Piet Noë zijn 4x4 voor om ons aan de inkom van ons hotel in Kigali op te pikken. Feilloos loodst de oogarts ons door de chaos die gevormd wordt door stevige wagens van veelal Japanse signatuur, duizenden taximoto's en evenveel taxifietsen die de niet-gemotoriseerde medemens, zwaar gepakt en geladen, ter bestemming brengen. Na een kwartier ontspannen autorijden weten we het: Piet Noë is een blanke Afrikaan. Exact tien jaar geleden kwam hij aan het hoofd van de oogafdeling van het ziekenhuis van Kabgayi, amper een 30 kilometer van het nieuwe Rwanda Charity Eye Hospital. In 2004 had hij zijn geboortestad Oudenaarde reeds vaarwel gezegd om in het buurland Oeganda te gaan werken. "Toen ik op zijn 18de geneeskunde ging studeren was dat met de vaste overtuiging _ noem het een missie _ om, gedreven door mijn geloof, naar de derde wereld te trekken."Manuele arbeidDe bouwwerf ligt op een heuvelkam van waar je de omliggende dorpen kan aanschouwen, de vrouwen in kleurrijke gewaden die met de schoffel op de schouder naar het veld trekken, mannen die enorme vrachten op het hoofd of op de schouders dragen, kinderen in verschillende uniformen die joelend naar school gaan of wat lopen te spijbelen. Van de hoofdstad Kigali zie je niets. "De stad deint zo snel uit dat het ziekenhuis over enkele jaren in stedelijk gebied ligt", zegt Piet Noë die ons rondleidt op de werf, ondertussen praatjes maakt met de ploegleiders, de bouwvakkers en -vaksters. "Zowat al het werk gebeurt manueel", zegt dokter Noë. "Machines naar hier halen kost een fortuin. De meeste arbeiders komen uit de omringende dorpen zodat de gezinnen ook iets verdienen aan de bouwwerken. Kigali lijkt een westerse en welvarende stad, maar eens je de hoofdstad verlaat zie je de armoede van de plattelandsbevolking. De grote meerderheid van de gezinnen heeft amper 40 tot 50 euro per maand. Gelukkig hebben de meesten een kleine plantage met bananen, maniok, zoete aardappelen, bonen en sorgo, een graansoort waarmee iedereen zelf bananenbier of urwagwa brouwt."Een jonge vrouw heft een houweel boven het hoofd om stenen te kappen, mannen kruipen op stellingen van in elkaar geknutselde planken gemaakt, vrouwen lopen voortdurend over en weer met materialen op het hoofd, een wat oudere man zit meters diep in een gat in de grond om met een schop een waterput te graven. Zes, soms zeven dagen op zeven werken hier tussen 100 en 150 mannen en vrouwen. De werf doet denken aan een mierennest waarin de actoren door elkaar wriemelen en ieder zijn rol heeft. Een stevige jongeman met baard, René uit Rotterdam, is ondertussen bezig in de consultatieruimtes hoogtechnologische medische apparatuur gebruiksklaar te maken.Met veel enthousiasme loodst Piet Noë ons door de gebouwen. "Het ziekenhuis zal ongeveer 3.000 m² bebouwde oppervlakte bedragen. Het wordt een hospitaal voor twee groepen patiënten: de patiënten die verzekerd zijn via de 'mutuel de santé', de zogenaamde regular patients, en de meer gegoeden met privéverzekeringen die een grotere factuur te betalen krijgen, de private patients. Sedert 2005 is iedereen verplicht aan te sluiten een of andere zorgverzekeraar. Zowat 80 procent van de bevolking sluit aan bij de 'mutuel de santé': per persoon kost dat ongeveer 3.000 Rwandese frank, ofwel 3 euro. De verzekerde moet ook ongeveer 10 procent van de zorgkost opleggen. We richten een NGO oprichten om armere patiënten te helpen voor de extra kosten, zoals transport, voeding et cereta. Zonder de patiënten die meer betalen kunnen we het ziekenhuis niet draaiende houden. De verhouding bedraagt ongeveer patiënten met 'mutuel de santé' tegenover één patiënt met privéverzekering. Hopelijk zal blijken dat onze rekening klopt. Voor alle duidelijkheid: dit wordt geen commercieel ziekenhuis. Het wordt een zelfbedruipend privéziekenhuis met sociaal karakter. "Dezelfde medische zorgenKostprijs van het ziekenhuis: 1,5 miljoen euro. "Al mijn spaargeld zit hier in", zegt Piet Noë. "Het project wordt gefinancierd grotendeels met eigen kapitaal, schenkingen van familie en vrienden die zich verenigd hebben in de vzw Licht in het Duister en vele sympathisanten." Het nieuwe ziekenhuis zal 80 patiënten kunnen huisvesten: 20 kunnen samen met een familielid terecht in tweepersoonskamers, de anderen liggen op slaapzalen. "Maar alle patiënten krijgen dezelfde medische zorgen", voegt Piet Noë er meteen aan toe. "Het ziekenhuis is zeer goed uitgerust. We kunnen zowat alle oogoperaties uitvoeren: cataract- en glaucoomchirurgie, maar ook ooglid-en orbitachirugie, oogoperaties bij kinderen en netvlieschirurgie. De voorbije jaren heb ik hiervoor bijkomende opleidingen gevolgd in het oogziekenhuis Rotterdam, vorig jaar werkte ik gedurende negen maanden als staflid en netlieschirurg in het Erasmus MC, eveneens in Rotterdam. Corneatransplantaties kunnen we vooralsnog niet aanbieden. "Zowat 1,2 procent van de bevolking is blind of slechtziend, in België is dat ongeveer 0,1. "De meeste blinden kunnen met een eenvoudige cataractingreep geholpen worden", vervolgt dokter Noë. "Ook oogkanker bij kinderen (retinoblastoom) kunnen we behandelen middels chemotherapie, lokale behandelingen (laser, cryo) en chirurgie. In België overleeft 98 procent van de patiënten met retinoblastoom, in Rwanda is dat momenteel tussen 50 en 60 procent omdat velen zich pas in een gevorderd stadium laten onderzoeken. Wat al een hele verbetering is want niet zo lang geleden gingen ze alle 100 procent dood. "In het ziekenhuis van Kabgayi waar Piet Noë voordien werkte, telt men jaarlijks circa 30 à 40.000 consults. Sedert 2008 heeft de Oudenaardse arts er zo'n 40.000 personen behandeld. "Dit werk geeft me veel voldoening, maar het eist me wel voor 100 procent op. Mijn christelijke motivatie helpt me daarbij. De nood is hier groot en hier kan ik iets betekenen voor mensen die anders niet behandeld zouden worden."Rwanda Charity Eye Hospital: www.rceyehospital.comSteunen kan via vzw Licht in het Duister - BE72 4748 1689 3116 - met vermelding "Rwanda Charity Eye Hospital" (fiscaal aftrekbaar). Contact: lieve.haelewyn@telenet.be - 0476 857 948.