'Geef kinderen en jongeren structureel een stem in hun gezondheidszorg'

BAop stelde het 'Plan Zorg Voor Het Kind' voor samen met tientallen andere stakeholders in de zorg rond kinderen en jongeren in ons land. In zeven hoofdstukken en 238 pagina's wordt toegewerkt naar tien aanbevelingen om tot een globale visie en aanpak te komen van de zorg voor Belgische kinderen en jongeren.Die ontbreekt anno 2024 volgens de initiatiefnemers. "Vijftien jaar lang brachten (kinder)artsen, koepelorganisaties en patiëntenorganisaties allerlei visieteksten uit waarin elke groep noodzakelijke veranderingen beschreef", klinkt het. Allen deden ze dat echter vanuit het eigen perspectief.Het plan noemt de pediatrische covid-19-taskforce een goed voorbeeld van een interprofessionele en intersectorale manier van denken - nodig om met kinderen en jongeren te kunnen samenwerken.De tekst gaat namelijk uit van een sterk individualistische visie op het kind/de jongere, waarbij het concept 'kindertijd' als een tijdelijke periode voorafgaand aan de "belangrijkere volwassenheid" verworpen wordt. Vandaag is de zorg voor kinderen en jongeren nog steeds een "appendix" aan de volwassenenzorg, aldus de auteurs. Het kind en zijn context wordt vergeleken met de kern van een bloem, daarrond zijn de blaadjes mentale en fysieke kindzorg, jeugdzorg, opvoeding, kinderopvang, gezinsondersteuning... Alleen wanneer het hart en alle bloemblaadjes op hun plaats zitten, kan de bloem volop bloeien.Kinderen en jongeren moeten ook een meer structurele stem krijgen in hun eigen zorg.Generisch zorgpadIn twee hoofdstukken neemt de visietekst de huidige situatie op de korrel. Zo betreuren de auteurs dat de heden ten dage "exclusieve focus" op specifieke ziekten ongelijkheid, uitsluiting en discriminatie in de hand werkt in de toegang tot hoogstaande zorg. Als voorbeeld worden initiatieven genoemd van minister van Volksgezondheid Frank Vandenbroucke (Vooruit) , zoals een obesitastraject voor kinderen en jongeren, investeringen in mentale gezondheidszorg voor diezelfde groep, de nieuwe overeenkomst voor AYA-zorg (adolescenten en jongvolwassenen met kanker). Die zijn, dixit de auteurs, weliswaar "welkom" , maar creëren desalniettemin een scenario waarbij kinderen met een andere aandoening gemarginaliseerd worden en geen toegang hebben tot eenzelfde multidisciplinair en kwaliteitsvol zorgpad als andere kinderen.Bovendien, zo gaat de tekst verder, leidt deze aanpak tot een onbedoelde "competitie" tussen subspecialiteiten, "aangezien aandoeningen, met specifieke effecten en zorgbehoeften, fundamenteel beïnvloed worden door bredere, ziekteoverschrijdende factoren, los van de ziektecategorie".Zodoende pleit het 'Plan Zorg Voor Het Kind' voor de "urgente" ontwikkeling van een generisch zorgpad pediatrie. De initiatiefnemers vergelijken het zorgtraject met een kapstok waaraan specifieke zorgpaden gehangen kunnen worden - waarbij elk 'kledingstuk' zijn waarde heeft en in verbinding staat met de andere kledingstukken.Preventie hoger op agendaAndere aanbevelingen die in het tienpuntenplan aan bod komen, zijn het voorzien van incentives om intersectorale samenwerking te stimuleren, de creatie van een jaarlijks 'Kind-rapport' voor België met alle data rond gezondheid, groei, ontwikkeling en ziekte van kinderen, en (meer) inzetten op kwetsbare kinderen (bv. prematuriteit, kinderen in kansarmoede...).Ook preventie krijgt doorlopend aandacht in het plan. Preventie moet hoger op de agenda staan, klinkt het, en gebaseerd zijn op een gezonde mix van 'contacten' met actoren als ONE, K&G, CLB, huisartsen en kinderartsen, kinderverpleegkundigen, vroedvrouwen.... Daarbij is een goede definitie van elke rol en verantwoordelijkheid de sleutel tot doel- maar vooral patiëntgerichte samenwerking, is te lezen.In lijn van UNESCO en WHO stelt het plan om van elke school een 'gezondheidsbevorderende' school te maken. Suggesties gaan van extra middelen om personeelstekorten aan te pakken, gratis gezonde maaltijden op scholen, de verbetering van multidisciplinaire zorg voor mishandelde of verwaarloosde kinderen tot een betere communicatie tussen zorgverleners na een verwijzing. Minister van het KindNaar Schots voorbeeld van een Child Health Commissioner stelt het plan ook de aanstelling van een minister van het Kind voor. "Zelfs als beleid coherent is, wordt het zelden ondersteund door gefinancierde uitvoeringsplannen. Er is dus iemand nodig met een langetermijnvisie en een plan", klinkt het.De persoon in kwestie is neutraal en behoort niet tot een politieke partij en/of organisatie die politiek verbonden is, preciseert de tekst. En uiteraard heeft hij of zij "ruime ervaring en competenties in de zorg voor kinderen en jongeren".Ook belangrijk is het hanteren van een "helikopterview" voor alle sectoren waar kinderen en jongeren bij betrokken zijn en last but not least is de minister van het Kind een 'positief leider', die alle stakeholders en kinderen, jongeren en hun families verbindt. Een minister van het kind is het ultieme doel, zo stellen de auteurs. Om dat doel te bereiken, zijn onder andere de tien aanbevelingen een goed vertrekpunt op korte termijn.