"Bij abortus worden doorgaans heel weinig ethische vragen gesteld. Erger nog, hier openlijk over praten, ligt vaak erg moeilijk. En dit terwijl er heel wat emoties en vragen rijzen bij al wie er daadwerkelijk mee wordt geconfronteerd. Prof. Devisch noemde dat in De Standaard terecht "het taboe van abortus". Te weinig wordt overleg gepleegd over alternatieve oplossingen om hier zowel curatief als preventief aan te verhelpen", schrijft dr. Paul Beke.
Hetzelfde thema kwam ter sprake tijdens de nabespreking van een lezing 'ethiek over euthanasie' voor derdejaarsstudenten geneeskunde aan de UHasselt. De studenten stelden kritische vragen omtrent het respect voor het ongeboren kind en de diverse opties die bij abortus kunnen overwogen worden. Ze sneden thema's aan als 'baas in eigen buik' en het 'absolute zelfbeschikkingsrecht'. Zij hebben het inderdaad heel moeilijk met de evolutie van het ethisch denken en doen.
Een studente opende het debat met de vraag waarom abortus niet aan dezelfde of nog strengere voorwaarden en procedures onderworpen is als euthanasie. Want, zo stelde ze, bij euthanasie beslist een wilsbekwame persoon over zijn eigen leven, bij abortus kan één persoon zomaar beslissen over het leven van een ander.
Ethische commissie
Een ethische commissie zou a priori haar goedkeuring moeten geven voor elke (laattijdige) zwangerschapsafbreking, zo werd gesuggereerd. Dit zou kunnen besproken worden tijdens de bedenkingsperiode die eraan moet voorafgaan, waarbij de 48 uur die voorgesteld werd bij laattijdige abortus zeker niet voldoende kan zijn om alle zinvolle afwegingen en mogelijkheden te bespreken.
Zo'n ethische commissie die onafhankelijk van een abortuskliniek functioneert, zou met de betrokken vrouw ernstig moeten bekijken welk probleem zich stelt: een levensgevaar voor de zwangere? Een ernstige of levensbedreigende afwijking bij het kind? En voor financiële, sociale of relationele problemen zou onze maatschappij toch een ander antwoord moeten kunnen bieden dan zomaar rechtlijnig 'snel dit kind weg'.
Adoptie
Kan bij (laattijdige) zwangerschapsafbrekingen voorgesteld worden om als, alternatief voor abortus, de ongewenste zwangerschap zorgvuldig uit te dragen? En desgevallend het kindje bij de geboorte af te staan voor adoptie, was een andere vraag die aan bod kwam. Heel wat kinderloze moeders of gezinnen zouden hun kinderwens in vervulling zien gaan. Het kind zou een normaal leven kunnen ervaren, wat zijn recht op leven zou inwilligen.
We zijn als maatschappij verplicht om de trauma's van abortus te voorkomen, én de nood aan opvang van weeskinderen te beantwoorden
De ongewenst zwangere vrouw zou bijvoorbeeld in een statuut van draagmoederschap de zwangerschap en de bevalling kunnen voltooien. Het veelal pijnlijke trauma van een zwangerschapsafbreking zou op die manier kunnen gelenigd worden en een heel zinvol vervolg kunnen krijgen. Deze optie is uiteraard onmogelijk wanneer de bedenktijd zou beperkt worden tot 48 uur.
In het verlengstuk van de problematiek van de 'rechten van het kind', sneed een collega tijdens de nabespreking het probleem aan met betrekking tot de weeskinderen van IS-strijders die momenteel vertoeven in de vluchtelingenkampen in Turkije. Is het wel ethisch verantwoord dat onze moderne maatschappij de handen in onschuld wast, en zich helemaal niet bekommert om deze hopeloos dolende, ouderloze kinderen voor wie de optie van adoptie een dankbare zinvolle mogelijk oplossing zou kunnen zijn voor hun toekomst. Ze worden momenteel aan hun lot overgelaten in die zielloze kampen in oorlogsgebieden. Waarom zou niet elk kind recht mogen hebben op een fatsoenlijke opvang, onderwijs en opvoeding in een warme liefdevolle gewenste omgeving? Heeft de maatschappij dan niet de plicht en de verantwoordelijkheid om zich het lot van deze kinderen aan te trekken?
Degelijke opvang
Nu het debat geopend is, moeten we dit grondig voeren. Om alle facetten over de partijgrenzen heen aan bod te laten komen, én om het taboe te doorbreken. Mijn pleidooi is, en daar sta ik helemaal niet alleen in, dat er ernstig moet worden nagedacht over en gewerkt aan de uitbouw van een degelijke opvang voor ongewenst zwangere vrouwen. Alleen zo kunnen we hen behoeden voor achteraf te betreuren beslissingen en kunnen we maximaal respect opbrengen voor het recht op leven van het ongeboren kind.
De combinatie zwangerschap en drugsverslaving vergt hierin een aparte aanpak. Zowel de fysieke als mentale integriteit van het kind dient bewaakt te worden, evenals de hulpverlening voor de verslavingsproblematiek van de vrouw zelf.
Indien bij ongewenste zwangerschap gekozen wordt om het kind met ondersteuning toch in eigen kring op te voeden, dan moet die ondersteuning ook daadwerkelijk worden volgehouden opdat het kind niet in een problematische opvoedingssituatie terecht komt. Als men kiest voor de optie afstand ter adoptie, dan dient dit zorgvuldig begeleid te gebeuren volgens de voorschriften van de Den Haagse Conventie, want een genetisch eigen kind afstaan is zowel voor de geboortemoeder als voor het kind heel ingrijpend.
Wat de weeskinderen in vluchtelingenkampen overal ter wereld betreft, moeten we bij onze politici aandringen om dit internationaal gezien ernstig aan te pakken en de optie van adoptie aan te bieden. Zo krijgen deze kinderen een nieuwe, degelijke thuis in een gezin waarbij de kinderwens heel intens aanwezig is en niet in vervulling is kunnen gaan.
Het is een netelig probleem, maar we zijn als maatschappij verplicht om enerzijds de trauma's van abortus -- en die zijn er telkenmale en zij blijven meestal onbesproken -- te voorkomen, en anderzijds de nood aan opvang van weeskinderen zo goed mogelijk te beantwoorden. Adoptie kan daarbij een heel waardevolle optie zijn.
Hetzelfde thema kwam ter sprake tijdens de nabespreking van een lezing 'ethiek over euthanasie' voor derdejaarsstudenten geneeskunde aan de UHasselt. De studenten stelden kritische vragen omtrent het respect voor het ongeboren kind en de diverse opties die bij abortus kunnen overwogen worden. Ze sneden thema's aan als 'baas in eigen buik' en het 'absolute zelfbeschikkingsrecht'. Zij hebben het inderdaad heel moeilijk met de evolutie van het ethisch denken en doen. Een studente opende het debat met de vraag waarom abortus niet aan dezelfde of nog strengere voorwaarden en procedures onderworpen is als euthanasie. Want, zo stelde ze, bij euthanasie beslist een wilsbekwame persoon over zijn eigen leven, bij abortus kan één persoon zomaar beslissen over het leven van een ander. Ethische commissieEen ethische commissie zou a priori haar goedkeuring moeten geven voor elke (laattijdige) zwangerschapsafbreking, zo werd gesuggereerd. Dit zou kunnen besproken worden tijdens de bedenkingsperiode die eraan moet voorafgaan, waarbij de 48 uur die voorgesteld werd bij laattijdige abortus zeker niet voldoende kan zijn om alle zinvolle afwegingen en mogelijkheden te bespreken. Zo'n ethische commissie die onafhankelijk van een abortuskliniek functioneert, zou met de betrokken vrouw ernstig moeten bekijken welk probleem zich stelt: een levensgevaar voor de zwangere? Een ernstige of levensbedreigende afwijking bij het kind? En voor financiële, sociale of relationele problemen zou onze maatschappij toch een ander antwoord moeten kunnen bieden dan zomaar rechtlijnig 'snel dit kind weg'.AdoptieKan bij (laattijdige) zwangerschapsafbrekingen voorgesteld worden om als, alternatief voor abortus, de ongewenste zwangerschap zorgvuldig uit te dragen? En desgevallend het kindje bij de geboorte af te staan voor adoptie, was een andere vraag die aan bod kwam. Heel wat kinderloze moeders of gezinnen zouden hun kinderwens in vervulling zien gaan. Het kind zou een normaal leven kunnen ervaren, wat zijn recht op leven zou inwilligen. De ongewenst zwangere vrouw zou bijvoorbeeld in een statuut van draagmoederschap de zwangerschap en de bevalling kunnen voltooien. Het veelal pijnlijke trauma van een zwangerschapsafbreking zou op die manier kunnen gelenigd worden en een heel zinvol vervolg kunnen krijgen. Deze optie is uiteraard onmogelijk wanneer de bedenktijd zou beperkt worden tot 48 uur.In het verlengstuk van de problematiek van de 'rechten van het kind', sneed een collega tijdens de nabespreking het probleem aan met betrekking tot de weeskinderen van IS-strijders die momenteel vertoeven in de vluchtelingenkampen in Turkije. Is het wel ethisch verantwoord dat onze moderne maatschappij de handen in onschuld wast, en zich helemaal niet bekommert om deze hopeloos dolende, ouderloze kinderen voor wie de optie van adoptie een dankbare zinvolle mogelijk oplossing zou kunnen zijn voor hun toekomst. Ze worden momenteel aan hun lot overgelaten in die zielloze kampen in oorlogsgebieden. Waarom zou niet elk kind recht mogen hebben op een fatsoenlijke opvang, onderwijs en opvoeding in een warme liefdevolle gewenste omgeving? Heeft de maatschappij dan niet de plicht en de verantwoordelijkheid om zich het lot van deze kinderen aan te trekken?Degelijke opvangNu het debat geopend is, moeten we dit grondig voeren. Om alle facetten over de partijgrenzen heen aan bod te laten komen, én om het taboe te doorbreken. Mijn pleidooi is, en daar sta ik helemaal niet alleen in, dat er ernstig moet worden nagedacht over en gewerkt aan de uitbouw van een degelijke opvang voor ongewenst zwangere vrouwen. Alleen zo kunnen we hen behoeden voor achteraf te betreuren beslissingen en kunnen we maximaal respect opbrengen voor het recht op leven van het ongeboren kind.De combinatie zwangerschap en drugsverslaving vergt hierin een aparte aanpak. Zowel de fysieke als mentale integriteit van het kind dient bewaakt te worden, evenals de hulpverlening voor de verslavingsproblematiek van de vrouw zelf.Indien bij ongewenste zwangerschap gekozen wordt om het kind met ondersteuning toch in eigen kring op te voeden, dan moet die ondersteuning ook daadwerkelijk worden volgehouden opdat het kind niet in een problematische opvoedingssituatie terecht komt. Als men kiest voor de optie afstand ter adoptie, dan dient dit zorgvuldig begeleid te gebeuren volgens de voorschriften van de Den Haagse Conventie, want een genetisch eigen kind afstaan is zowel voor de geboortemoeder als voor het kind heel ingrijpend. Wat de weeskinderen in vluchtelingenkampen overal ter wereld betreft, moeten we bij onze politici aandringen om dit internationaal gezien ernstig aan te pakken en de optie van adoptie aan te bieden. Zo krijgen deze kinderen een nieuwe, degelijke thuis in een gezin waarbij de kinderwens heel intens aanwezig is en niet in vervulling is kunnen gaan.Het is een netelig probleem, maar we zijn als maatschappij verplicht om enerzijds de trauma's van abortus -- en die zijn er telkenmale en zij blijven meestal onbesproken -- te voorkomen, en anderzijds de nood aan opvang van weeskinderen zo goed mogelijk te beantwoorden. Adoptie kan daarbij een heel waardevolle optie zijn.
