...

Er werd al heel wat onderzoek naar de slaap bij olifanten uitgevoerd, maar tot nog toe enkel bij dieren in gevangenschap. Om de slaap bij olifanten beter te analyseren, hebben ze nu olifanten in het wild onderzocht.Ze hebben twee olifanten van het Nationaal park van Chobe, Botswana, gedurende 35 dagen gevolgd. Bij de olifanten was een toestel met een actimeter subcutaan ingeplant in de slurf. Als een olifant slaapt, ligt zijn slurf op de grond. Met dat toestel konden ze dus de bewegingen van de slurf volgen en op grond daarvan de slaapfasen van de dieren evalueren. De olifanten droegen ook een standaardhalsband met daarin een gps-systeem om hun bewegingen en verplaatsingen te volgen en een gyroscoop om de positie (liggende of staande) van de dieren te detecteren terwijl ze sliepen.En de resultaten zijn toch een verrassing te noemen: de olifanten sliepen slechts ongeveer twee uur per dag, wat dus minder is dan alle andere zoogdieren en ook minder dan olifanten in gevangenschap, die geen water en voedsel hoeven te zoeken en niet op hun hoede hoeven te zijn voor roofdieren.De wetenschappers hebben ook waargenomen dat olifanten niet in één trek doorslapen, maar dat hun slaap uit meerdere fasen (gemiddeld vijf) bestaat tijdens de nacht: een hoofdfase van ongeveer 1 uur en meerdere kortere fasen van een twintigtal minuten, die hoofdzakelijk optreden voor de hoofdfase. De auteurs hebben ook korte middagdutjes overdag kunnen waarnemen. Dat alles wijst erop dat olifanten dieren zijn met een polyfasische slaap.Nog een andere verrassende vaststelling: de olifanten konden herhaaldelijk langer dan 46 uur aan een stuk wakker blijven. Dat was zo als er roofdieren in de buurt waren, in geval van belangrijke humane activiteit in de buurt en in zijn algemeenheid tijdens perioden van intense activiteit. Ook verrassend is dat de twee olifantenkoeien blijkbaar niet hoefden te recupereren nadat ze zolang wakker waren gebleven.Door middel van de gyroscoop hebben de onderzoekers ontdekt dat olifanten hoofdzakelijk in staande houding slapen en slechts zelden ongeveer om de 3, 4 dagen (14% van de totale slaaptijd) in liggende houding. De paradoxale slaap, die nochtans volgens sommige studies essentieel is voor de recuperatie van de hersenen en voor de consolidatie van het geheugen, zou enkel worden bereikt tijdens het slapen in liggende houding. Hoe verklaar je dan het legendarische geheugen van die dieren? Die vraag moet nog worden beantwoord.De auteurs hopen dat hun onderzoek van de slaap bij olifanten ons een beter inzicht zal geven in slaapstoornissen bij de mens en ons misschien op het spoor zal zetten van nieuwe strategieën om mensen met slaapstoornissen te helpen.(referentie: Journal du CNRS, 12 juni 2017, et PLOS ONE, 1 maart 2017, doi: 10.1371/journal.pone.0171903)