'Nog steeds groot taboe op abortus in de zorg'

Ik heb geen persoonlijke abortuservaring, maar ik was wel geïntrigeerd toen ik dat cijfer hoorde, meer dan 18.000 abortussen per jaar. Dat bewijst toch hoezeer het thema onder de radar blijft? En opvallend: toen ik op zoek ben gegaan naar vrouwen en koppels achter die cijfers hoorde ik vaak het zinnetje: 'Nooit gedacht dat ik in een abortuskliniek zou belanden belanden', zegt Eline Delrue. Stilzwijgen en schaamte zijn gevoelens die nauw samenhangen met abortus, heeft Eline Delrue ervaren. "Het idee of vooroordeel dat enkel losbandige feministes kiezen voor abortus of dat abortus een oplossing zou zijn voor ongewenste tienerzwangerschappen klopt alvast niet. Integendeel, het aantal tienerzwangerschappen daalt. Abortus draait vaak ook om verantwoord ouderschap. Ik ben een heleboel vrouwen tegengekomen die er bewust voor gekozen hebben om het engagement om mama te worden niet aan te gaan, net in het belang van het vruchtje." Dat laatste bevestigt ook gynaecologe en abortusarts Anne Verougstraete in het boek: "Door vrouwen aan een abortus te helpen, laat ik hen toe hun leven te leiden zoals zij dat zelf willen. Want hoe leuk een gewenste zwangerschap ook is, zo afschuwelijk is een ongewenste. Dat ik hun probleem kan oplossen, daar zijn velen mij ook dankbaar voor. Want dat is een abortus voor hen: een oplossing voor een probleem." De cijfers en verhalen liegen er niet om: abortus kent rang noch stand, leeftijd noch situatie. Met andere woorden, iedereen, ook artsen, kan in de wachtzaal van een abortuskliniek belanden. Dat maken de diverse voorbeelden in Onverwachting wel duidelijk... Eveneens opvallend als je het boek doorneemt: ongewenste of ongeplande zwangerschappen komen ook vaak voor bij vrouwen die wel contraceptiva nemen. "Onze samenleving is hard voor vrouwen die kiezen voor abortus, terwijl ik heel sterk gemerkt heb dat achter die vermeend kille daad vaak een warme reden zit. 'Nu toch niet', kreeg ik vaak te horen. Of om het met de woorden van een arts te stellen: ' Een kind heeft toch recht op (een) enthousiaste ouder(s)?'", dixit de auteur. "Het tegendeel is evenzeer waar. Als mama's uiteindelijk toch kiezen om een ongepland kind geboren te laten worden en dan in de penarie geraken, kijken wij daar als samenleving amper naar om. Dat is toch heel wrang?" De persoonlijke verhalen - een koppel wier kinderwens al is vervuld, een vrouw die ongepland zwanger wordt van haar minnaar, een moslimmama van middelbare leeftijd, een politica die op anti-abortusbetogingen opduikt... - maken duidelijk dat ongewenst zwanger geraken evenzeer deel uitmaakt van het leven. "Er bestaan zoveel misvattingen over. Tienermeisjes maken slechts acht procent uit van die groep. Meer dan de helft van de vrouwen die in de abortuskliniek belanden, namen wel degelijk anticonceptie. Er zijn koppels die na jaren ivf-behandelingen eindelijk hun kinderwens vervuld zien, maar jaren later spontaan zwanger worden, deze keer ongewild, of vrouwen die te horen hebben gekregen dat ze in de menopauze zitten, maar toch zwanger worden." En die ongewilde of ongeplande zwangerschap en de keuze voor abortus gaan vaak hand in hand met een plejade aan gevoelens: van eeuwige twijfel, opluchting, pijn, verlies. "Abortus is een keuze die je als vrouw niet wil moeten maken, stelde een van de artsen. Bovendien zitten beide partners soms op een andere golflengte. Terwijl de hormonen met de vrouw aan de haal gaan, zie je dat de man 'het probleem' vaak rationaliseert - maar ook het omgekeerde gebeurt. En alhoewel de meeste vrouwen opgelucht zijn als de abortus gebeurd is, zijn er ook mensen die achteraf blijven worstelen met schaamte en schuldgevoel. Waarmee ik maar wil zeggen: er is zeker nog nood aan nazorg", dixit Eline Delrue. Opmerkelijk: de auteur kreeg al heel wat enthousiaste reacties van lezers, ook uit de zorgsector, op het boek. "Als ik een op een met artsen of zorgverleners praat, krijg ik veel positieve feedback. Dat illustreert dat er op abortus nog steeds een groot taboe rust in de zorg. Sommige reacties van artsen of verpleegkundigen tegenover vrouwen die abortus willen, getuigen niet van veel tact en/of empathie, terwijl die vrouwen dan echt geen behoefte hebben aan een vermanend vingertje. Dat toont aan hoeveel onwetendheid hier nog over bestaat. Abortus gaat in tegen de maatschappelijke verwachtingen. Iedereen denkt dat een zwangerschap goed nieuws is, maar dat is niet per definitie zo. Je hoeft dus als gynaecoloog niet meteen proficiat te zeggen."