Liefdesbrieven aan de NHS

The NHS is the closest thing the English have to a religion. Deze uitspraak van Nigel Lawson, journalist, conservatief lid van het Lagerhuis, en minister van Financiën in de regering Thatcher, illustreert dat er weinig is waarover zoveel Engelsen het eens zijn, en waarvoor ze een zo grote bewondering hebben, als de National Health Service. Het is dan ook geen verrassing dat het boek 'Dear NHS. 100 stories to say Thank You' - waarvan de winst naar NHS Charities Together gaat - op de medewerking van heel wat beroemdheden kon rekenen: Paul McCartney, Ricky Gervais, Graham Norton, Kevin Bridges, Dawn French, Stephen Fry, Joanna Lumley, Jamie Oliver, Michael Palin, Louis Theroux, Mary Beard, Andrew Marr, Ed Sheeran, Emma Thompson en Stanley Tucci, het zijn er meer dan honderd."Dat zoveel mensen wilden meewerken aan het boek, heeft alles te maken met de liefde die we hebben voor de NHS, een liefde die we van onze ouders erfden en die groter wordt bij elk bezoek aan het ziekenhuis en elk contact met een arts. Iedereen, beroemd of niet, had ooit te maken met de NHS en iedereen is dankbaar, nu zelfs meer dan ooit", aldus Adam Kay.Voor Paul McCartney is liefde voor de NHS een evidentie. "Mijn moeder werkte haar hele leven als verpleegkundige in de NHS, een geweldige instelling." Chef Jamie Oliver zet de lezers aan het werk met recepten. "Als u iets wil doen om uw plaatselijke helden te helpen, kunt u hen verrassen met lekker eten zodat ze zich daar tenminste geen zorgen over hoeven te maken."Stephen Fry, die deeltijds in de Verenigde Staten woont, zegt dat ze hem in Amerika niet kunnen geloven wanneer hij vertelt dat hij 'thuis' naar een ziekenhuis of een artsenpraktijk kan gaan en daar professioneel en vriendelijk verzorgd wordt zonder dat er ook maar één keer naar zijn kredietkaart gevraagd wordt. "Je moet echt uitleggen dat je nooit een rekening gepresenteerd krijgt." Dat verbaasde ook de Amerikaanse acteur Stanley Tucci die met een Britse vrouw trouwde en naar Londen verhuisde. "Ik had wat aanpassingsproblemen, maar waar ik het meest moeite mee had - zelfs om het maar te begrijpen - was het feit dat ik naar het plaatselijk ziekenhuis kon gaan en geholpen werd zonder dat het woord betalen er aan te pas kwam en dat er ook achteraf geen rekening kwam." Ricky Gervais is kort en duidelijk. "Ik ben geboren in het begin van de jaren 60 in Battle Hospital, Reading. Ik woonde in een sociale woning tot ik naar de universiteit ging. Ik was het vierde kind van een immigrant-arbeider. Mannen werkten hard, vrouwen verrichtten wonderen. Mijn moeder was een huisvrouw en ze kon me alles geven behalve geld. Gelukkig waren de meeste dingen gratis. Familie, vrienden, natuur, onderwijs en gezondheidszorg. Al die dingen hebben ervoor gezorgd dat ik altijd het beste van mijn leven kon maken. En dat is waarom ik graag belasting betaal nu ik goed geld verdien." "We kunnen ons rot applaudisseren en dankbaar zijn, en dat doen we ook, maar het is hoog tijd dat de regering de noodzakelijke zorgverstrekkers erkent door hen beter te betalen", zo schrijft Dame Emma Thompson. Kay verklaarde eerder al zijn liefde aan de NHS, maar hij vreest ook voor het voortbestaan ervan. "De NHS moet boven de politiek staan. Elke extra pond voor de NHS is een goede zaak, wat mijn mening ook is over de politicus die het aankondigt. Alle politici zullen zeggen dat ze de NHS prijzen, maar in meer of mindere mate hebben ze allemaal de NHS ondermijnd." "In 2010 nam ik, na een studie van zes jaar en nog eens zes jaar opleiding in ziekenhuizen, ontslag als arts. Mijn ouders hebben het me nog steeds niet vergeven." Over die opleiding schreef hij 'This Is Going to Hurt: Secret Diaries of a Junior Doctor'. Het boek stond 52 weken op nummer één in de best- verkopende non-fictie, een record."Het boek is hilarisch en hartverscheurend, net zoals de baan van arts. Artsenverhalen zijn ofwel een drama, ofwel een komedie, maar geen van beide is waar. Het is nog altijd een ouderwetse beroepsgroep, militaristisch en hiërarchisch en aristocratisch, met een 'stif upper lip'-cultuur. Die cultuur veranderen is een hele klus, maar ik mis het arts zijn, ik mis het nuttig zijn. Ik wilde met het boek vooral duidelijk maken dat artsen mensen zijn. Dokters zijn geen robots, het zijn mensen die ziek worden, fouten maken en afzien wanneer ze fouten maken. Ik heb lang gedacht dat ik de enige arts was die ging huilen in het toilet. Dat is waar mijn boeken echt over gaan."Het eerste boek van Adam Kay is inmiddels ook een serie op BBC met Ben Whishaw in de rol van de jonge Kay. "Dat het verhaal zich afspeelt in 2006 - pre-covid, pre-Brexit, pre-meer dan tien jaar Conservatieve heerschappij, met almaar minder personeel en financiële middelen en met meer privatisering - is misschien wel het meest beangstigende aspect van deze serie. Het gaat om het leven van de NHS zoals het geleefd werd onder Gordon Brown en vóór de ergste crisis in de volksgezondheid sinds mensenheugenis", zo schreef Lucy Mangan deze maand in The Guardian.