...

Dr. Anthony Pairon werkt als huisarts in Schilde in een groepspraktijk met twee andere collega's en een tandarts. De appel valt niet ver van de boom: een van die collega's is zijn vader. "Ik heb het een beetje met de paplepel meegekregen. Als je jong bent, zie je vooral het menselijke aspect van het beroep. De connectie die mijn vader had met mensen in het dorp, vond ik heel bijzonder. Naarmate je ouder wordt, ontdek je ook de medische kant van de zaak, die een grote impact kan hebben op iemands leven." Toen Anthony Pairon als haio wachtdiensten deed, merkte hij de uitdagingen voor de zorg buiten de kantooruren. "Ik zag regelmatig twijfelende patiënten die niet goed wisten wat ze moesten doen - wachten tot hun huisarts beschikbaar was, naar de spoed gaan of naar de wachtpost komen. Je vraagt eigenlijk aan mensen om zonder voorkennis zelf de ernst van hun klachten in te schatten. Daardoor zie je op de wachtpost mensen die daar niet noodzakelijk moeten zijn. Dat zorgt voor hoge werkdruk, zeker in het infectieseizoen." Het onderzoek van Anthony Pairon, onder de titel 'Digital self-triage: an evaluation of patient compliance' was een prospectieve longitudinale observationele studie met de online triagetool moetiknaardedokter.be. "We wisten al in een theoretische setting dat het een veilig systeem is, en in Nederland wordt een variant ervan al gebruikt. Maar het Belgische en het Nederlandse zorglandschap verschillen grondig, en er bleven dus wel wat onderzoeksvragen over: wie gebruikt zo'n triagetool? Sluit je mensen uit, of vinden mensen juist makkelijker toegang tot de juiste zorg? Zijn de adviezen accuraat, zodat er geen onder- of overtriage is? En belangrijk: wat is de naleving daarvan? Dit is sowieso een uitdaging bij triage die buiten de ziekenhuissetting gebeurt. Het is dus noodzakelijk om te meten in welke mate mensen digitaal advies volgen." De tool werd opgenomen op de websites van huisartsenwachtposten. "Tijdens de duur van de studie gebruikten 675 mensen de tool, waarvan 470 de triage voltooiden. Verder kregen zij een vragenlijst, die door 99 respondenten voltooid werd. Daarna bestudeerden we het doorlopen zorgpad, waardoor we het gekregen advies aan het gedrag konden koppelen." De resultaten van het onderzoek zijn bemoedigend: 67,3% hield zich aan het gegeven advies, wat steeg tot 77% voor wie een niet-dringend triageadvies kreeg. "Als we dat vergelijken met de bestaande literatuur zijn dat best hoge cijfers, zeker voor niet-dringende zorg. Het voordeel is dat die groep via de tool een wetenschappelijk onderbouwd advies voor thuiszorg krijgt: doe dit, hou die parameters in het oog, en contacteer ons bij alarmsymptomen." 98 procent van de respondenten had vooraf de intentie om een arts te bezoeken. Door een veralgemeende uitrol van online triage zou dus een deel van de onnodige bezoeken aan de wachtposten voorkomen kunnen worden. "Een goede triage is bovendien niet alleen nuttig voor ons zorglandschap maar ook voor de patiënten, omdat ze gerustgesteld kunnen worden", zegt Anthony Pairon. Domus Medica pleitte onlangs om het resultaat van triage bindend te maken (AK2772). Daar valt iets voor te zeggen, vindt Anthony Pairon. "We merken dat er toch ook wordt afgeweken van het triageadvies. Maar bindende triage vormt ook een uitdaging, omdat de zorg van nature vrij toegankelijk is. Dat is iets dat op hoger niveau bekeken moet worden." Dreigen door digitale tools geen mensen uit de boot te vallen? "We hebben gekeken of de populatie die digitale triage gebruikt, overeenkomt met de populatie die naar de wachtpost komt, of met de populatie die in die regio woont. We zien dan inderdaad dat digitale zelftriage vaker door jongere mensen wordt gebruikt. Maar het is geen of-of-verhaal: je moet verschillende toegangen hebben tot de zorg, met naast een digitale ook een telefonische triage. Digitale triage zal dan de druk op de telefonische triage verlichten. Dat is iets wat je al ziet in Nederland, waar soms echt wachtrijen zijn bij de telefonische triage." Het onderzoek vormt ook de aanzet voor een groter onderzoeksproject, bijvoorbeeld over hoe de naleving verbeterd kan worden. "Het idee is om de triage te optimaliseren, of zeker de manier waarop dat het resultaat van de triage wordt aangebracht, te optimaliseren. Dat vormt ook deel van een groter onderzoek waar meer datapunten verzameld worden." Er loopt ook onderzoek naar de frustraties over zorg buiten de kantooruren die leven bij artsen, en over hoe triage een deel van de oplossing daarvoor kan zijn, vertelt Anthony Pairon. "Voorlopig lijken artsen er redelijk positief tegenover te staan. We merken dat ook aan reacties uit het veld. Ik heb al een paar keer over mijn onderzoek mogen spreken op symposia en op vergaderingen van wachtposten, en daar is er toch wel veel belangstelling." Digitale triage wordt vaak aangeprezen om onnodig gebruik van de zorg te verminderen. Maar het kan er ook voor zorgen dat bepaalde groepen juist makkelijker toegang vinden tot de zorg, zegt Anthony Pairon. "Soms komen mensen te snel naar een arts, maar er zijn ook mensen die te weinig komen. Voor mensen met een andere moedertaal is telefonische triage een drempel - en je kan niet in elke centrale tolken zetten. Het digitale zelftriagesysteem is momenteel beschikbaar in acht talen, en dat maakt het mogelijk voor die mensen om hun klachten beter te benoemen." "Dat past bij wat we noemen 'proportioneel universalisme': iedereen krijgt aangepaste middelen om hetzelfde resultaat te bekomen. Ik denk dat digitale triage een mooie manier is om te komen tot meer individuele begeleiding voor elke patiënt. Daar hebben zowel patiënten, hulpverleners als de maatschappij baat bij."