...

Half november publiceerden Hagai Levine et al. in Human Reproduction Update een studie waaruit blijkt dat de spermakwaliteit sinds 40 jaar gestadig achteruitgaat (1). De groep was al in 2017 tot een gelijkaardige conclusie gekomen, toen ze een meta- analyse uitvoerden van 10.000 publicaties rond de spermaconcentratie (2). Deze parameter verwijst naar het aantal spermatozoïden per ml semen. De normale waarde schommelt tussen 15 en meer dan 200 miljoen spermatozoïden per ml. De oorspronkelijke meta-analyse betrof gegevens uit Europa, Noord-Amerika en Australië. Nu vullen de onderzoekers hun berekeningen aan met recentere gegevens, die ook in Zuid-Amerika, Afrika en Azië verzameld zijn. Uit het volledige pakket blijkt dat de spermaconcentratie wereldwijd tussen 1973 en 2018 gedaald is van gemiddeld 101 naar 49 miljoen per ml (p < 0,001) (1). Een te lage spermaconcentratie is één van de oorzaken van mannelijke infertiliteit, die 50% van alle fertiliteitsklachten kan verklaren. Een lage spermaconcentratie kan te wijten zijn aan levensgewoonten, zoals het gebruik van tabak, alcohol en drugs. Overgewicht, depressie en stress zijn andere mogelijke oorzaken. Ook infecties, bijvoorbeeld met Chlamydia trachomatis, kunnen de aanmaak van spermatozoïden schaden, evenals genetische/aangeboren afwijkingen, hormonale stoornissen en medicatie (3). Voorts heeft een breed spectrum aan omgevingsfactoren een invloed op de kwaliteit van het sperma, waaronder luchtvervuiling, pesticiden, plastics, zware metalen, enzovoort (4). De omgevingstemperatuur staat al langer bekend als factor die bepalend kan zijn voor de spermakwaliteit. De temperatuur in het scrotum is 2 tot 4°C lager dan de centrale lichaamstemperatuur. Als de temperatuur in het scrotum stijgt, kan de spermatogenese in het gedrang komen. Alle parameters die bepalend zijn voor de spermakwaliteit delen in de schade, onder andere de spermaconcentratie en de motiliteit van het sperma (4). Voortdurende blootstelling aan hitte kan bij verschillende beroepsuitoefenaars de kwaliteit van het sperma aantasten: personen die werken met ovens (zoals bakkers en keramisten), in keukens en wasserijen. Te strak zittend ondergoed en het vaak nemen van warme baden kunnen volstaan om schade aan te richten. Al deze effecten zijn reversibel (4). Dat ook de klimaatopwarming een bedreiging kan vormen, blijkt uit metingen die aangeven dat de spermaconcentratie lager is in de zomer dan de winter. Een studie van de Amerikaanse universiteit UCLA toonde aan dat in er in de VS meer kinderen worden geboren in de maanden augustus en september dan daarbuiten, wat overeenstemt met een conceptie tijdens de koudste maanden van het jaar (5). Dat komt waarschijnlijk niet omdat mensen meer seks hebben in de winter - het tegendeel blijkt waar te zijn. Dezelfde onderzoeksgroep vond na dagen met een temperatuur hoger dan 80°F (zowat 27°C) een aanzienlijke afname van het geboortecijfer acht tot tien maanden later (5). In 2018 waarschuwde een panel van experts, onder wie Hagai Levine, dat de mannelijke fertiliteit belangrijk is voor het overleven van de mensheid (6) - de zoveelste wake-upcall voor het klimaatbeleid. Onze overleving is momenteel niet bedreigd, nu we luidens een bericht van de Verenigde Naties officieel met acht miljard zijn. Dat is een indrukwekkend cijfer, maar de bevolkingsgroei vertraagt wereldwijd. Er kwamen een miljard mensen bij in een tijdspanne van elf jaar, maar het volgende miljard zal er pas zijn tegen 2037. Dat heeft waarschijnlijk niets met mannelijke fertiliteit te maken, dan wel met een verbeterde situatie van de vrouw, die haar aantal zwangerschappen vlotter onder controle kan houden (7).