Naast het psychische leed, de oorlogswonden, de huisvestingproblemen en het instorten van de infrastructuur dreigt ook nog eens de epidemiologie van een aantal infectieziekten in Oekraïne uit de hand te lopen.
...
De meest onmiddellijke dreiging is een heropflakkering van de epidemie met het SARS-CoV-2. Toen Rusland op 24 februari Oekraïne binnenviel, had het land net de piek van de omikrongolf achter de rug. Men kan er dus van uit gaan dat er nog steeds een intense circulatie van het virus bestaat, die nu in de hand wordt gewerkt doordat mensen zich verzamelen in schuilkelders en voertuigen waarmee ze op de vlucht slaan. Dat terwijl de vaccinatiegraad in het land onrustwekkend laag is. In Kiev bedraagt het cijfer 65%, maar in sommige andere gebieden komt men niet boven een schamele 20%. Die lage cijfers hebben te maken met overheersend vaccinatiewantrouwen, wat meteen betekent dat de bevolking ook niet voldoende gevaccineerd is tegen polio en mazelen. Oekraïne worstelde voor de oorlog al met een uitbraak van vaccingebonden polio. Vorig jaar waren er twee gevallen, waarvan de recentste in december. Omdat de infectie in de overgrote meerderheid van de gevallen geen symptomen of een licht griepachtig beeld veroorzaakt, heeft men geen duidelijk zicht op de verspreiding, zeker nu de surveillance stilgevallen is. De oorlog onderbrak een campagne die op 1 februari van start was gegaan om 130.000 kinderen te vaccineren.Naast diarree bij gebrek aan zuiver water, is mazelen wegens een hoge besmettelijkheid een aandachtspunt bij gelijk welke humanitaire crisis. Tussen 2017 en 2020 ging Oekraïne doorheen een heftige mazelenepidemie. Tegen 2020 bedroeg de vaccinatiecouverture over het hele land berekend 82%, wat een flinke vooruitgang betekent, maar niet volstaat om de circulatie van het mazelenvirus te stoppen. Daarbij moet gezegd dat sommige regio's niet verder dan 50% zijn geraakt. Oekraïne heeft een van de somberste incidentie- en prevalentiecijfers wereldwijd voor multiresistente tuberculose. Zowat 32.000 personen krijgen ieder jaar tuberculose, en een derde van alle nieuwe gevallen is resistent. Van alle patiënten met tuberculose is 22% bovendien geïnfecteerd met het hiv. Tijdens de coronapandemie was de diagnose en behandeling van tuberculose in Oekraïne al met 30% afgenomen. Nu vluchten vele mensen voor de oorlog en hebben vaak niet de tijd of de mogelijkheid om hun medicatie mee te nemen. Onderbreking van een tuberculosebehandeling leidt tot resistentievorming en mogelijk besmetting van andere personen.Het geteisterde land incasseert bovendien op één na de hoogste prevalentie voor hiv in Oost-Europa. Zowat 1% van de bevolking is geïnfecteerd. De prevalentie bedraagt 7,5% bij MSM en bijna 21% bij drugsgebruikers. Vóór de oorlog had Oekraïne al te kampen met een ontoereikend aanbod aan antiretrovirale middelen, en het militaire conflict maakt de situatie alleen maar erger. UNAIDS schat dat van de 260.000 geïnfecteerde personen, er slechts 69% eind 2020 van zijn status op de hoogte was. Niet meer dan 57% kreeg een antiretrovirale behandeling en 53% had virale suppressie bereikt. Vluchtelingen die in omliggende landen terechtkomen, kunnen waarschijnlijk bevoorraad worden, maar voor mensen die in bezette gebieden in Oekraïne achterblijven, is de situatie kritisch. Het land had uitzicht op een aanzienlijke levering van antivirale middelen vanuit India, die begin maart had moeten aankomen. Hulporganisaties proberen nu Oekraïne te bevoorraden met vrachtwagens vanuit Polen.De problematiek rond deze infectieziekten is niet alleen een bedreiging voor de bevolking in Oekraïne, maar ook een aandachtspunt voor landen die vluchtelingen opvangen.