...
SPMS kan initieel verlopen als een RRMS, dat wil zeggen met opflakkeringen gevolgd door herstelperiodes. Alleen zal de beperking/handicap bij SPMS tussen de cycli niet volledig verdwijnen.Dan spreken we van actieve SPMS. Een niet-actieve SPMS betekent dat er verdere progressie is van de beperking/handicap zonder relapsen, wat het geval is als geen behandeling wordt ingesteld. De toestand van de patiënt zal dus steeds verergeren. Een tussenvorm verloopt met mineure remissies of plateaus in de symptomen.Zeker is dat zonder behandeling, de helft van de RRMS zal evolueren naar SPMS binnen de tien jaar.1 Ziektewijzigende behandelingen (disease modifying therapies, DMT) hebben deze evolutie wel verminderd.De FDA keurde in 2019 twee orale DMT goed voor behandeling van SPMS, waarvan één namelijk cladribine bij ons al beschikbaar werd gesteld door Merck. Cladribine is een nucleosi-de-analoog van deoxyadenosine. Volgens de bijsluiter is het geïndiceerd bij zeer actieve RMS, zowel RRMS als SPMS met relapsen. In de studie bij actieve SPMS werd cladribine + ß-interferon vergeleken met placebo + ß-interferon bij 26 patiënten. Het jaarlijkse recidiefpercentage was 0,03% versus 0,30% met placebo. De dosis cladribine is een cumulatieve dosis van 3,5 mg/kg over twee jaar door een behandeling van twee weken/jaar. Hematologische monitoring, uitsluiten van actieve infecties (hiv, tb, hepatitis) en tijdens de behandeling screening voor kanker, zijn te nemen voorzorgen.De tweede orale DMT is siponimod, een selectieve sfingosine 1-fosfaat (S1P) receptor 1,5 modulator met anti-inlam-matoire werking (1 tablet/dag). De FDA en EMA hebben de molecule onder andere goedgekeurd voor SPMS op basis van de EXPAND-studie2 waaraan 1.651 patiënten met SPMS uit 31 landen deelnamen. Na drie maanden is de relatieve risicoreductie van bevestigde progressie van beperking/handicap versus placebo 21% (p=0,013); het jaarlijkse aantal relapsen is met 55% afgenomen. De meest voorkomende nevenwerkingen (>10%) zijn hoofdpijn, hypertensie en verhoging van transaminasen. Novartis verwacht siponimod eind 2019 in Europa op de markt te kunnen brengen.