...

In zijn geheugen gegrift staat het beeld van een oudere patiënte aan wie hij het nakende overlijden van haar zoon moest meedelen. "Ik zag haar letterlijk breken, alle ongeluk van de wereld was in haar blik te zien. Minder opvallend was de angst die zich in de maatschappij wortelde. De covid-19-pandemie maakte ieder van ons bewust van onze kwetsbaarheid, als individu en als samenleving. Onze patiënten raakten alle houvast kwijt door deze ziekte waarvoor de behandeling niet gekend was, ze moesten zich thuis opsluiten in hun spooksteden, en werden overstelpt door nieuwsberichten met telkens weer toenemende besmettingscijfers. Stilaan stak een symptoom de kop op dat erger was dan de ziekte zelf: de angst voor de ziekte, en voor onze medemens. En die vrees zal heel moeilijk uit te roeien zijn." Persoonlijk heeft dokter Vanwelde 2020 als uiterst zwaar ervaren. "Het was een jaar vol paradoxen. Zo heb ik me vragen gesteld bij de 12 overlijdens onder mijn patiënten in de drie maanden bij het begin van de epidemie, terwijl slechts drie van mijn patiënten gestorven zijn tijdens de rest van het jaar, toen bijna alle andere pathologieën buiten covid-19 verdwenen bleken te zijn. Mensen durfden niet meer naar de raadpleging te komen uit vrees voor besmetting, infarcten en vasculaire aandoeningen bleken plots niet meer voor te komen - iets wat tot op heden voor mij onverklaarbaar blijft - en er was geen vraag meer naar screening. Het was moeilijk, vermoeiend, maar die intense confrontatie met onzekerheid blijft voor mij een van de markantste ervaringen in mijn medische carrière." Kan deze pandemie een 'meevaller' zijn voor startende artsen, in die zin dat ze er sterker uit zullen komen en zo nog betere artsen worden? Voortgaande op zijn jarenlange ervaring als huisarts en professor, vindt Vanwelde van niet, integendeel zelfs. "Bij het opstarten van een praktijk heb je een geruststellend kader nodig, tijd voor vragen, ruimte om na te denken en je te informeren over complexe gevallen. Je moet met zoveel mogelijk ziektebeelden in aanraking komen en ook aan preventie kunnen doen. Dat alles is in duigen gevallen, en in de plaats kwam er chaos, veel administratieve rompslomp, de constante vrees om door contact met patiënten besmet te raken, onduidelijkheid over mogelijke behandelingen, en onzekerheid over de prognose van elke positief geteste patiënt. Tegelijk vielen alle andere redenen voor een raadpleging weg en daarmee ook de gebruikelijke ziektebeelden, wat uiteraard verre van ideaal is om als huisarts te starten." Een voordeel was wel de overvloed aan wetenschappelijk onderbouwde informatie over covid-19, vindt dokter Vanwelde. "Medische en academische discussiefora die op een laag pitje stonden, leefden weer op, met zeer hoogstaande vragen en uitwisselingen als resultaat. De uitdaging van een ongekende pathologie, met symptomen die constant evolueren, zonder gekende behandeling, zonder een aanvankelijk toegankelijke diagnostische test, de ethische vraagstukken en de opeenvolgende medische keuzes, waren een godsgeschenk voor nieuwsgierige geesten. De online informatiebronnen waren zeer gevarieerd en kwaliteitsvol." Al snel doken er 'experimentele behandelingen' op: ivermectine, colchicine, hydroxychloriquine, enzovoort. Geneesmiddelen die huisartsen al eens voorschreven, evenals antibiotica, want ze moesten hun patiënten tenslotte toch een therapie aanbieden..."De intensiteit en de snelheid waarmee claims en tegenargumenten elkaar opvolgden, hebben me enigszins verrast", zegt dokter Vanwelde. "Het ontbrak soms aan de nodige bescheidenheid om de wetenschap te doen vooruitgaan. In bepaalde gevallen gevolg geven aan de vraag van een angstige patiënt die smeekt om iets te ondernemen, is zeker niet belachelijk. Ik heb dan ook alle begrip voor huisartsen die niet bewezen behandelingen wilden uitproberen. Zelf heb ik het niet gedaan, al weet ik al te goed dat die middelen, die zo hard werden verketterd wegens hun bijwerkingen, al lang deel uitmaken van ons therapeutisch arsenaal, en in het verleden nooit toxisch zijn gebleken in de gebruikelijke doses. Recente studies over de mogelijke voordelen van geneesmiddelen die al getest werden in andere indicaties, zoals ivermectine, al dan niet in combinatie met antibiotica, verdienen beter dan een hooghartige of ironische reactie.