...

Voor de huisartsen groeide het initiatief vanuit de drie universitaire huisartsencentra die een elektronisch registratienetwerk hebben opgezet - Antwerpen, Gent en Leuven. Vivel vzw zette zijn schouders onder het project en publiceert geregeld een synthese van resultaten van de Covidbarometer op zijn website - huisartsen registreren de gegevens en geven hun commentaar in een e-form. Naast epidemiologische gegevens brengt de barometer de druk op de huisartsenpraktijken in kaart - en afzonderlijk die op de CRA's en de triagecentra. Daarbij gaat specifiek aandacht naar een van de belangrijke knelpunten voor huisartsenpraktijken in de voorbije periode: signaleren welke praktijken een tekort hadden aan PBM: persoonlijk beschermingsmateriaal zoals mondmaskers, schorten,..."We hebben enorm snel moeten schakelen", legt professor Bert Vaes uit van het ACHG-Leuven uit. Hij is projectleider van het Intego-netwerk en als huisarts actief in een groepspraktijk in Hoeilaart. "Er was geen tijd om een systeem eerst te laten proefdraaien, en dan rustig te implementeren." De bedoeling van de Covidbarometer is om de overheid de mogelijkheid te bieden in te spelen op de situatie op het terrein. Maar zeker ook om de lokale structuren zoals de Eerstelijnszones te activeren. Die staan evenwel nog zelf in de kinderschoenen."Veel is afhankelijk van de verhoudingen tussen de mensen, de al bestaande taakafspraken,... Sommige Eerstelijnszones draaien al heel vlot, in andere gebieden is het de huisartsenkring die het voortouw neemt tijdens deze crisis, in nog andere is men nog aan het zoeken naar een goede startmodus. Ik denk dat er een goede basis is gelegd. Maar er ligt er nog veel werk op de plank. Er moeten nog duidelijkere afspraken gemaakt worden tussen de verschillende disciplines, met de huisartsenkringen, met de beleidsverantwoordelijken om de taken duidelijker te verdelen." Half april werd duidelijk dat covid was binnengedrongen in een aantal woonzorgcentra. In heel de sector ging het alarm af. De resultaten waren zichtbaar. De druk die de barometer registreerde kleurde rood bij ruim 40% van de CRA's - rond de 15% signaleerde dat ze hulp van buiten nodig hadden."De druk op de CRA's was zeer groot, en een ruim percentage stond voor grote problemen. Concreet had dat met uiteenlopende zaken te maken: een verschil in opvatting over het beleid tussen de CRA en de directie, zorgpersoneel dat was uitgevallen, of de CRA zelf die was uitgevallen, een volledig gebrek aan beschermingsmateriaal,..."De signaalfunctie van de barometer moet je niet onderschatten, verzekert dokter Vaes ons. "We hebben net ook een bevraging gedaan bij de kringen hoe ze met onze rapporten zijn omgegaan. Ze konden vier mogelijkheden aangeven: 'van helemaal niet geïnteresseerd' tot 'we gebruiken het systeem al volop'. Het bleek dat 40% van de kringbestuurders al effectief met de rapporten aan de slag zijn gegaan. Dat vind ik heel bemoedigend." Een van de onderdelen van de barometer was het aanmaken van kaartjes waarop bijvoorbeeld kon worden gezien welke triagecentra of praktijken problemen hadden met een tekort aan persoonlijk beschermingsmateriaal. De bedoeling was aanvankelijk vooral dat andere praktijken, de zorgcoördinator van de ELZ of de kringen daarop konden reageren om bij te springen. Vivel zorgde er evenwel voor dat de Covidbarometer het officiële communicatiekanaal zou worden."Maar meer ministers gingen zich met het PBM bezighouden en het werd een heel politiek verhaal. Uiteindelijk mocht de barometer dienen om de vinger op de pols te houden maar kwam er een apart kanaal om materiaal te bestellen." Dat was verwarrend voor de huisartsen. "Onze gegevens waren ter beschikking van alle instanties maar men heeft ze gewoon niet gebruikt. Dat is spijtig." De barometer volgde ook de overgang van 'pretriagecentra' naar 'testing centra' op. Dat verliep niet naadloos, maar Vaes heeft een pluim voor de mensen van healthdata.be, die het federaal meldingsplatform voor de test and tracing hebben opgezet. "Ze hebben hard gewerkt, maar als je een complex systeem meteen op grote schaal moet laten draaien, manifesteren de onvolkomenheden zich ook op grote schaal - en dat leidt tot frustratie." Huisartsen bekijken lokaal verder hoe ze het testcentrum opzetten. "In Leuven heb je een aantal grote praktijken, met verschillende toegangen, die de patiëntenstromen gemakkelijk gescheiden kunnen houden en voldoende mensen hebben om de tests zelf af te nemen. Maar ook kleinere praktijken met minder mogelijkheden en minder ondersteuning, die hun patiënten toch blijven doorverwijzen naar een centrum. Je moet bekijken hoe je het best kunt inspelen op de lokale mix." De Covidbarometer vertelt ons dat de maand april kalm was voor de meeste huisartsenpraktijken. In het grootste deel van de huisartsenpraktijken ligt de werkdruk lager dan normaal. Maar de schijnbare kalmte bedriegt wel. "De media berichten over wat in de ziekenhuizen gebeurt. Het werk van huisartsen wordt over het hoofd gezien. Maar huisartsen hebben enorm hard moeten werken in de voorbije periode. We hebben nog nooit zo weinig patiënten gezien, maar ik heb nog nooit zo hard gewerkt. Dat lijkt contradictorisch. Maar we kregen een grote hoeveelheid informatie te verwerken. We moesten onze praktijken reorganiseren. We voerden teleconsultaties en videoconsultaties. We leerden manieren om daarmee beter om te gaan." "De huisarts is gewoon 'reactief' tewerk te gaan. De patiënt komt op de consultatie met een probleem en samen met hem zoeken we naar een zo goed mogelijk antwoord." Maar de patiënt bleef nu weg. Heeft hij dan ook minder klachten? "De crisis heeft ons anders doen werken. We hebben grote inspanningen geleverd - ook in de triagecentra, de woonzorgcentra, de instellingen voor mensen met een handicap. We zijn de risicogroepen in onze populatie gaan afbakenen om acties daarnaar te richten. Van je diabetespatiënten weet je bijvoorbeeld dat je ze moet opvolgen om de situatie niet verder te laten ontsporen." "Momenteel zien we ook veel mensen op de consultaties die mentaal sterk onder de maatregelen geleden hebben. Door het gebrek aan contacten, bijvoorbeeld. Of psychisch kwetsbare mensen met angstgevoelens, die smetvrees hebben ontwikkeld, ... Maar er is ook veel collateral damage die onder de radar blijft. We zien minder mensen met een myocardinfarct. Maar zijn er effectief minder cardiale problemen, of hebben mensen het te lang uitgesteld om hulp te zoeken? Waardoor dit als een boemerang terug zal keren met nog ernstigere manifestaties. Met ons Intego- netwerk gaan we proberen die collaterale schade in kaart te brengen. Door verschillen met de periode van vorig jaar te detecteren, bijvoorbeeld."