...

Mata Hari werd in 1876 geboren in de Friese stad Leeuwarden, in 2018 Culturele Hoofdstad van Europa. Margaretha Geertruida Zelle heette ze eigenlijk. Met haar man, die militair was, beleefde ze nare jaren in Java. Na het stukgelopen huwelijk trok de ex-officiersvrouw via Nederland naar Parijs. Daar ontpopte ze zich als een vrijgevochten vrouw, die slim en aantrekkelijk was. VuurpelotonMata Hari, wat zoveel betekent als Oog van de Dageraad, verdiende geld als actrice, circusartieste en schildersmodel, en ze was ook als prostituee te vinden in de Parijse bordelen. Met haar sensuele dansen werd ze in de Franse hoofdstad een legende die tot de Parijse elite kon doordringen. Ze werd echter ook betaald door Duitsland om informatie over het Franse leger door te geven. Dat zou haar, nu precies 100 jaar geleden, fataal worden. Op 15 oktober 1917 stierf ze voor het vuurpeloton van het Franse leger. Of ze echt informatie doorgespeeld heeft naar de vijand is twijfelachtig. Het lijkt er meer op dat Mata Hari's terechtstelling een propagandastunt was die het imago van het Franse leger moest opkrikken na de uitzichtloze veldtochten bij de Somme en Verdun de maanden voordien.LiedrecitalFaçade: de wereld van Mata Hari is een theatraal liedrecital dat de komende maanden te zien zal zijn. Leidraad is het verslag van Léon Bizard, dokter in de Parijse vrouwengevangenis waar Zelle vastgehouden werd. Hij verhaalt over Mata Hari's laatste momenten in de cel, haar bijzondere verstandhouding tot de nonnen die haar verzorgden, tot en met haar gang richting de executiepaal. Verder worden Pierre Bouchardon (een van haar aanklagers) en George Ladoux (hoofd van de Franse inlichtingendienst) geciteerd. Als tegenwicht komt Mata Hari ook zelf aan het woord via enkele van haar brieven. Het muzikale luik wordt ingevuld door de Franse pianiste Claire Chevallier. Samen met sopraan Claron McFadden vertolkt ze werk van Franse componisten. Meestal zijn het tijdgenoten van Mata Hari, soms zelfs regelrechte bewonderaars van haar, zoals Jules Massenet. Het was zonder meer een boeiende muzikale tijd in Parijs. Sommige Franse musici zaten nog aan de Duitse muziekcultuur vastgekluisterd, anderen wilden zich daar net radicaal van bevrijden. In de plaats brachten ze cabareske lichtzinnigheid, maar ook experiment en ongebreidelde creativiteit, niet zelden geïnspireerd door de prachtige Franse poëzie uit die tijd. Topmuziek van Poulenc, Saint-Saëns, Satie, Ravel en Debussy zal de revue passeren.LeeuwardenOp 15 oktober is het precies een eeuw geleden dat Mata Hari in de buurt van Parijs werd geëxecuteerd om kwart over zes in de ochtend. Precies op dat uur begint in Leeuwarden in cultureel centrum Dorpskerk Huizum, een herdenking waaraan ook Claron McFadden zal deelnemen. Daags voordien opent in het Fries Museum in Leeuwarden een grote tentoonstelling gewijd aan Mata Hari. Er zullen persoonlijke bezittingen, foto's plakboeken, brieven en militaire dossiers te zien zijn. Façade: de wereld van Mata Hari, op 3 oktober in Leuven (016/20 05 40 - www.festival2021.be), op 27 januari op Klara in deSingel Antwerpen (03/248.28.28), op 17 mei in Werf44 in Schilde (03/380.16.28).