Het proza en de poëzie van een epidemie

Dankzij De afstand komen we te weten dat schrijvers net zoals u en ik elk op hun manier met de coronacrisis omgaan. In hun ontboezemingen geven 24 auteurs zich helemaal bloot. Heel wat thema's komen haast automatisch aan bod, soms bittere ernst dan weer heel grappig. Jeroen Olyslaegers noemt de eerste e-mail die hij van Siel Verhanneman krijgt, poëzie: "De laatste regels blijven me bij. Iedereen is met elkaar verbonden, we maken nu allemaal deel uit van de wereld, want we delen de angst." Volgens Olyslaegers zien we nu pas de gevolgen van die verbondenheid. "Verbondenheid ligt ook in de angst om de ander te besmetten. De angst om de onverschilligheid van de mensen die geen kloten geven om die verbondenheid." Sien Volders werkt naast haar schrijverschap als brugfiguur voor daklozen in de Gentse inloopcentra. Ze merkt het belang van lichamelijke verbondenheid. "Net nu de bodem nog verder weggeslagen wordt, is nabijheid belangrijker dan ooit. Sigaretten delen en een arm vastpakken blijken een wezenlijk deel van de job te zijn, dat nu integraal wegvalt." Een hypothese die misschien niet origineel is maar nu wel bevestigd wordt, deelt Tom Naegels: "Mensen verlangen naar verbondenheid. Maar verbondenheid ontstaat uit verzet. Mensen voelen zich pas deel van een gemeenschap als die de rangen sluit tegen een vijand. Dit virus heeft het voordeel dat het geen mens is. Voor één keer is er dus een vijand die ons niet verdeelt." Ondanks het feit dat er voor vele schrijvers weinig verschil te merken valt, hoeft een terugkeer naar het normale niet. Joke Van Caesbroeck: "Mijn leven ziet er precies hetzelfde uit als voorheen. Het verschil zit hem in het bijvoeglijke. Een vrijwillige quarantaine werd een opgelegde." Cowboy Christophe Vekeman citeert Waylon Jennings en Willie Nelson: ' Sometimes it's heaven and sometimes it's hell, and sometimes I don't even know,' en voegt er aan toe "Maar tezelfdertijd kan ik onmogelijk ontkennen dat de lege straten mij bevallen... en dat ik mij er zelfs al op betrapt heb, af en toe, hoegenaamd niet uit te kijken naar de maandag waarop het leven weerom zijn gewone gang zal gaan."Anderen als Fikry El Azzouzi slagen er niet meer in te schrijven. "Ik trok de meerwaarde van literatuur in twijfel. Waarom zou de wereld rond mij moeten draaien, terwijl mijn oudste zus een deel van die wereld probeert te redden als verpleegster in de intensieve zorg?" Genieten van de rust doen velen, zo ook Elvis Peeters: "Omdat ik eigenlijk wel geniet van de quarantaine waartoe we worden gedwongen. Eindelijk heerst er een rust over het land. Nee, het komt mij vreemd voor, alsof ik een ramptoerist zou zijn, wanneer ik nu een roman of wat ook over de coronacrisis zou schrijven." Een interessant bijverschijnsel duikt op doordat je bij de mensen binnenkomt via die videocalls: je ziet hen zoals ze echt thuis zijn. Anneleen Van Offel omschrijft dit fantastisch: "Laten we dat maar meenemen in de wereld na corona: dat we allemaal zielen op sloffen zijn." Het verschil tussen proza en poëzie past Sven Staelens toe op het coronatijdperk. Hij noemt de virologen, epidemiologen, complotdenkers en utopisten het proza en de poëzie: "Dat is het virus zelf: genetisch materiaal met een eiwitmantel en wat lipiden, deel van het leven hoewel zelf niet levend, verbeeld in kleurrijke tekeningen maar niet rechtstreeks waarneembaar, zich verspreidend in een orale traditie, ontregelend, brekend met het reguliere, op het eerste gezicht hermetisch, in staat om zijn gastheer ziek te maken maar ook te beschermen, gebald en krachtig. Het virus is de natte droom van iedere dichter. Dat valt in geen prozatekst te beschrijven." Gelukkig vond Piet De Praitere een vaccin: "Na een lange periode van verplichte quarantaine had ik een doorbraak in mijn zoektocht naar een heilzaam vaccin. Ik nam papier en noteerde: 'Meng drie druppels Chanel 5 met vijf druppels Westmalle Tripel en voeg deze toe aan een geplette Vitabis, een halve banaan en een teentje knoflook. Marineer alles drie uur in een kom mierenurine en werk het geheel af met een bedorven eierdooier. Neem driemaal daags een soeplepel zeven dagen lang. Baat het niet, dan schaadt het niet." De Afstand zal in de toekomst gelezen worden als een gevarieerde evocatie van een van de meest bevreemdende periodes uit de menselijke geschiedenis. Dit boek leert ons vooral dat schrijvers menselijk zijn met dezelfde besognes als ons allemaal, zielen op sloffen. De afstand (Coördinatie en redactie Joost Devriesere), Uitgeverij Houtekiet 250 p of als E-BOOK 9789089248565.De opbrengst gaat integraal naar Dokters van de Wereld.