Johan Muyle is een buitenbeetje in de Belgische kunstscene. Minder bekend in Vlaanderen, maar in Wallonië en over de landsgrenzen geprezen als een van de belangrijkste Belgische artiesten van de voorbije decennia. De retrospectieve tentoonstelling in het Musée des Arts Contemporains in Grand-Hornu zet die stelling kracht bij.
...
De in Charleroi geboren Johan Muyle (64) heeft al een indrukwekkend parcours achter de rug. Vanuit zijn fascinatie voor fabels, in het bijzonder voor fabeldieren, en voor religies uit de hele wereld heeft hij een consistent oeuvre opgebouwd. Hij verkende de wereld, werkte in Kinshasa samen met Chéri Samba en andere artiesten en reclameschilders, snoof de geuren en kleuren op van het magische Indië, en luisterde naar de filmmuziek van I'm Singing in the Rain waarin Gene Kelly de tap dance tot een kunst verheft. Alle indrukken die hij op zijn pad tegenkomt, gooit hij in de blender waaruit dan telkens hoogst originele en fascinerende installaties tevoorschijn komen, vaak bewegend en/of met lampen en/of neons verlicht. Klassiekers uit de kunstgeschiedenis, zoals antieke beelden, Bruegel, Degas, Courbet ( L'Origine du Monde), Meunier... maar ook de Pietà, de prehistorische Venus als godin-moeder, Lucy of L'écorché (de gevilde) van Pierre-Joseph Proudhon wakkeren zijn inspiratie aan. Maar ook dagelijkse voorwerpen, trouvailles en bizarre curiositeiten. Burlesk wordt het met een vrouw in een glazen boudoir ( E pericoloso sporgersi) en installaties met opgezette varkens ( Les Reines mortes) en geiten. Voeg daar zijn liefde voor motoren aan toe, in het bijzonder de Harley Davidson, en je bekomt een bruisende cocktail van inspiratie waarmee Johan Muyle aan de slag gaat. Vergis u niet: zijn installaties zijn niet uit het toeval ontstaan, maar uit een intellectueel concept. Zijn werk is ook niet vrijblijvend, maar heeft vaak de kracht van een manifest. Aan de toeschouwer om het kunstwerk te ontleden en ermee aan de slag te gaan om er betekenissen aan toe te kennen. Door gebruik te maken van zowel faits-divers als historische gebeurtenissen die hij in een andere context katapulteert, evoceert hij kritische reflecties op de ijdelheid van de mens, op de hypocrisie, op de wreedheden van de machthebbers en op wat hij de 'spektakelmaatschappij' noemt. De grote figuren en gebeurtenissen van onze epoque passeren de revue - Ghandi, Martin Luther King, de val van de Berlijnse Muur, de 24-uurse onmogelijkheid van Boudewijn om te regeren, de genocide in Rwanda... Soms klinkt het licht ironisch, vaak donker sarcastisch, maar nooit laat een kunstwerk van Johan Muyle de toeschouwer onberoerd. Je doet er iets mee in je geest. Zijn werk is steeds beeldend, maar door het samenbrengen van elementen die ogenschijnlijk niet bij elkaar horen, krijgt het ook een gelaagdheid. Zo word je als toeschouwer uitgenodigd de betekenis van het werk zelf samen te stellen. Een introductiefilm met een interview van de kunstenaar, en de handige bezoekersgids helpen je daarbij op weg. Johan Muyle is een artiest pur sang, een meester in het leggen van beeldassociaties! Meest in het oog springend is de opgezette rhinoceros, op wielen gemonteerd, die traag langs de wanden schuurt in een open arena. Aan de wand hangt een koekjesdoos met de beeltenis van Boudewijn die tranen weent ( Au bord des Lèvres). De zich traag voortbewegende neushoorn met afgezaagde hoorn symboliseert de machteloosheid van de koninklijke macht ( L'Impossibilité de Régner).Drie figuren uit diverse subculturen - een mod uit de jaren '50, een hippie jaren '60 en een hiphopper uit de jaren '80 - bewegen zich letterlijk voort op de rails van het conformisme, en staan symbool voor een rebellie die almaar weer wordt gerecupereerd, een verwijzing ook naar De parabel van de drie blinden van Pieter Bruegel ( Rien ne s'y oppose).Een afgietsel van Lucy, de Australopithecus ontdekt in Ethiopië, houdt een machete vast, als verwijzing naar de genocide in Rwanda. Op haar hoofd schommelt een (slaven)schip traag heen en weer. Het werk reflecteert over slavernij en kolonisatie ( Lucy I have a dream). En zo gaat het de hele tijd door. De installaties en kunstwerken zijn mooi gespreid over verschillende ruimtes in het historisch industrieel mijnbouwcomplex van Grand-Hornu. Het uitgestrekte gebouw nodigt uit tot contemplatie en reflectie waarin de werken van Johan Muyle goed gedijen. Voeg daarbij nog enkele performances die Johan Muyle en zijn assistente bij gelegenheid opvoeren, in een zwart leren pak met een Sioux-verentooi op het hoofd. Tijdens de officiële opening van de tentoonstelling stond het duo aan de inkom om de temperatuur van de bezoekers te meten, meteen verwijzend naar de bizarre realiteit van vandaag. Een niet te missen tentoonstelling!