...

De behandeling van diabetespatiënten is niet zonder risico's. Er zijn nog steeds een aanzienlijk aantal prikaccidenten die de oorzaak kunnen zijn van infecties, ondanks de kleine naaldjes. Het tijdschrift Diabetes and Metabolism publiceerde recentelijk de richtlijnen die vijftig experten opstelden tijdens The Workshop on Injection Safety in Endocrinology in Brussel. Die Europese richtlijn om zowel patiënten als zorgverleners te beschermen, is niet voorbehouden voor diabetes, maar gaat over prikaccidenten in het algemeen.Prikaccidenten kunnen aanleiding geven tot de overdracht van meer dan dertig verschillende virussen. De meest gevreesde zijn hepatitis B (HBV), hepatitis C (HCV) en hiv. De kans op transmissie van een HBV is 23% lager met profylaxe. Voor HCV is er geen profylaxe en is de kans op infectie bij een prikaccident rond 1,8%. Voor hiv is dat 0,2 à 0,5%, uiteraard lager met profylaxe, indien tijdig gestart.In een grootschalige studie waaraan 400 verpleegkundigen in 381 verschillende Amerikaanse ziekenhuizen deelnamen, rapporteert 78,3% minimum één prikaccident. Bij 27,5% gebeurde dat het voorbije jaar. Meer dan de helft had reeds meerdere prikaccidenten. De meeste incidenten zag men bij bloedafnames, zo'n 68%, waarvan één gedocumenteerde HCV-besmetting. Het cumulatief jaarlijkse aantal prikaccidenten was 448 op 1.000 verpleegkundigen. Dat is meer dan verwacht op basis van bestaande rapporteringen. Bij diabetici ziet men meer prikaccidenten. De patiënten met diabetes hebben een hogere prevalentie van hepB-DNA, ook meer seropositiviteit van HCV. Dat komt niet alleen door de vele insulinespuiten, maar ook omdat zij veel meer diagnostische procedures moeten ondergaan, hun immuunsysteem vaak wat deficienter is, en ze meer in contact komen met het ziekenhuismilieu.België hinkt achteropKenneth Strauss is Director of Safety in Medicine van de European Medical Association. Hij is tevens Global Medical Director van Beckton Dickinson en actief betrokken bij initiatieven in verband met veiligheid in de medische wereld. Strauss stelde mee de richtlijnen rond prikongevallen op. In mei 2013 moet de implementatie van de nieuwe EU-richtlijnen voor ziekenhuizen, scholen, kinderdagverblijven, gevangenissen, verzorgingsinstellingen en poliklinieken in verband met preventie van prikaccidenten een feit zijn. Alle landen zullen de richtlijnen in een wettekst moeten gieten. "Duitsland, en ook Spanje zijn al het verst gevorderd, België hinkt duidelijk achterop. Er is nog veel werk aan de winkel", zegt Strauss. "Maar ik ben blij dat er eindelijk duidelijke richtlijnen gepubliceerd zijn", gaat hij verder. Iedereen moet de veiligheidsmaatregelen kennen en toepassen. Hiervoor is training en informatie nodig. De richtlijnen gelden voor alle gezondheidswerkers, ook voor studenten op stage en is van toepassing op alle instrumenten die kunnen snijden, prikken en eventueel infecties en/of schade veroorzaken.Het gebruik van safety devices is één van de prioriteiten. Van bijna alle scherpe medische voorwerpen zoals naalden, katheters en chirurgische messen bestaan veiliger alternatieven. "Het enige nadeel is dat die meer veilige producten vaak duurder zijn", zegt Strauss. Maar hij is ervan overtuigd dat als men alle kosten berekent die geassocieerd zijn aan een mogelijke complicatie, de meerprijs geen argument meer is om die veiliger systemen niet te gebruiken. Hij zegt ook dat men rekening moet houden met de emotionele stress bij diegenen die geprikt zijn en mogelijk een risico op besmetting lopen. "Het is echter onnodig om diabetici die zelf thuis insuline spuiten te verplichten het nieuwe veiliger materiaal te gebruiken. Het risico hier weegt niet op tegen de kostprijs", zegt de expert. "In eerste instantie zouden de naalden met veiligheidssysteem moeten gebruikt worden in alle ziekenhuizen en gezondheidscentra. Ook thuis bij diabetici met gekende infecties (HBV/HCV en/of hiv) en eveneens voor het verpleegkundig personeel dat hen verzorgd. Voor patiënten die thuis insuline toedienen en die kleine kinderen hebben of ouderen met mobiliteits- of handigheidsbeperkingen zijn veiligheidsnaalden duidelijk een voordeel", legt Strauss uit.Speciale container"Met het terugzetten van de huls op de naald moet men absoluut ophouden", aldus de veiligheidsspecialist. "Dat is een nog steeds veel uitgevoerde handeling. Blijkbaar is het merendeel van het personeel hiervan niet op de hoogte", vervolgt hij. Strauss vertelt ook dat vele scherpe voorwerpen nog steeds in het regulier afvalsysteem terechtkomen. Naalden, gebroken ampullen, en bistouris horen in een speciale container. Straus ergert zich ook aan het feit dat men vaak containers vult boven de veiligheidslijn. Dan is het gevaarlijk van er nog iets in te deponeren. Ook hierover bestaan nochtans duidelijke richtlijnen.Eén van de andere items is het registreren en rapporteren van prikaccidenten. Dat gebeurt veel te weinig. Strauss stelt ook duidelijk dat het niet alleen patiënten en zorgverleners zijn, maar dat ook technisch-, onderhouds- en keukenpersoneel een risico kunnen lopen. "Maar ik ben ervan overtuigd dat wanneer we de richtlijnen implementeren, het aantal prikaccidenten drastisch zal dalen", besluit Strauss.