...
Palliatieve zorg richt zich op de kwaliteit van leven bij mensen met een ernstige, levensbedreigende aandoening. Er wordt geschat dat in België jaarlijks 15.000 mensen palliatieve zorg nodig hebben. De meeste van hen wensen thuis te blijven tijdens hun laatste levensfase en ook thuis te sterven.Gedurende drie maanden ondervroeg Peter Pype, praktijkassistent aan de universiteiten van Gent en Antwerpen, huisartsen en palliatief verpleegkundigen in heel Vlaanderen, na het overlijden van een palliatieve patiënt.Peter Pype: "Huisartsen en de palliatief verpleegkundigen leren van elkaar tijdens de samenwerking, en dit over alle aspecten van de palliatieve zorg: lichamelijk, psychisch, sociaal en existentieel. Dit is de eerste maal dat het leren door samenwerking, ook werkplekleren genoemd, op deze gedetailleerde manier in de palliatieve zorg wordt beschreven."Uitdaging"Huisartsen en eerstelijnszorgverstrekkers staan voor een grote uitdaging", zegt Pype. "Ondanks inspanningen van de universiteiten studeren huisartsen af met een onvolledige kennis van palliatieve zorg in al zijn aspecten. Het bijscholingscircuit, waar de huisartsen op rekenen gedurende hun carrière, blijkt onvoldoende te zijn om hen te bekwamen in de palliatieve zorg. Inhoudelijk zijn er grote tekortkomingen. Zo komen onder andere teamwerk en communicatie niet aan bod. De manier van lesgeven - meestal een klassieke voordracht - leidt volgens de wetenschappelijke literatuur niet tot betere artsen."Tijdens zijn doctoraatsonderzoek aan de universiteit Gent en universiteit Antwerpen stelde Pype vast dat huisartsen vooral bijleren over palliatieve zorg, door samen te werken met de verpleegkundigen van de palliatieve thuiszorgequipes.WerkpleklerenEn dat samenwerken op de werkplek, leidt tot "werkplekleren". Peter Pype: "De manier waarop dit werkplekleren gebeurt, is vooral door 'luisteren en observeren' en door 'discussiëren'. Activiteiten die dus deel uitmaken van het dagdagelijkse samenwerken aan het bed van de patiënt."Om deze methoden in het werkplekleren toe te passen, ontwikkelde de kersverse doctor een training voor de verpleegkundigen van de palliatieve thuiszorgequipes. Daar leerden ze omgaan met deze efficiëntere leervormen en ze toepassen in hun contacten met de huisartsen.VaardighedenDe evaluatie van de training was unaniem positief. De toepassing van de nieuw verworven vaardigheden, door de verpleegkundigen, tijdens het dagelijks werk was afhankelijk van een aantal contextfactoren (o.a. werkbelasting, relatie met de huisarts) en een aantal persoonlijke factoren (houding van de verpleegkundige tegenover patiëntenzorg en teamwerk).Op basis van deze factoren werden verschillende types van professioneel gedrag beschreven om met werkplekleren om te gaan. De palliatief verpleegkundigen passen hun gedrag en hun stijl aan volgens de situatie, om het maximum leereffect voor de huisarts te bereiken en tezelfdertijd de hoogst mogelijke zorgkwaliteit voor de patiënt te garanderen."Dit interprofessioneel werkplekleren is een veelbelovende manier om de competenties van zorgverstrekkers tijdens hun beroepscarrière te onderhouden", besluit Peter Pype. "Tijdens de basisopleiding aan de universiteit dient aan deze dynamiek aandacht te worden besteed. Werkplekleren is immers niet alleen voorbehouden voor de palliatieve zorg maar grijpt plaats telkens zorgverstrekkers elkaar ontmoeten aan bed van de patiënt."