...

'Blikvanger' is een reeks publicaties van de FOD Volksgezondheid die een overzicht geven van één domein van de gezondheidszorg. De geestelijke gezondheidszorg (GGZ) kwam al eerder aan bod in 2021. Een update drong zich op door de evolutie naar een vraaggestuurde GGZ gebaseerd op de noden van personen met psychische problemen.De eerste twee hoofdstukken van de nieuwe Blikvanger bevatten vooral cijfermateriaal over aanbod en activiteiten in de GGZ voor volwassenen en GGZ voor kinderen en jongeren, diagnoses en opnames. Vlaanderen blijkt het grootste aanbod voor psychiatrische zorg in psychiatrische ziekenhuizen (PZ) en psychiatrische afdelingen van algemene ziekenhuizen (PAAZ) te hebben, met 139 bedden en plaatsen voor daghospitalisatie per 100.000 inwoners. In het Brussels Hoofdstedelijk Gewest en het Waalse Gewest is het aanbod kleiner met respectievelijk 112 en 115 bedden en plaatsen per 100.000 inwoners. Voor jongeren en kinderen is het aanbod dan weer het grootst in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest (110 bedden en plaatsen per 100.000 inwoners), tegenover 65 in Vlaanderen en 63 in Wallonië.Opname vermijdenHoofdstuk 3 belicht de lopende hervorming van de GGZ. Doel daarbij is om een opname zoveel mogelijk te voorkomen, en als deze onvermijdelijk blijkt, zo kort mogelijk te houden. Multidisciplinaire mobiele teams bieden gespecialiseerde zorg in de thuisomgeving van patiënten. Na enkele weken zorg door het crisisteam (het 2A-team) wordt de nazorg overgenomen worden door een team voor langdurige zorg, dat verantwoordelijk is voor rehabilitatie en herstel (2B-team).Tussen 2018 en 2022 verdubbelde het aantal personen die worden opgevolgd door een 2A-team (van 8.000 naar 15.174 personen), terwijl het aantal personen die worden opgevolgd door een 2B-team bijna vervijfvoudigde (van 2.600 naar 12.985 personen).Sinds april 2019 loopt er een pilootproject waarbij patiënten met lichte en matig ernstige psychische problemen doorverwezen worden naar een klinisch psycholoog of klinisch orthopedagoog voor een kortdurende eerstelijnsbehandeling. Jaarlijks worden ongeveer 147.000 patiënten behandeld in het kader van deze conventie eerstelijnspsychologische zorg. Hierbij waren in 2022 dubbel zoveel vrouwen als mannen, met bij de mannen een grote uitschieter in de leeftijdsgroep van 10 tot 14 jaar.Kwaliteit en innovatieTen slotte gaat de Blikvanger in op enkele (federale) projecten die de kwaliteit van de GGZ moeten verhogen of een innovatief karakter hebben. Zo worden in drie gevangenissen gedetineerden gescreend op druggebruik zodat ze begeleiding op maat kunnen krijgen. Dit pilootproject wordt uitgebreid naar 7 andere gevangenissen. De FOD Volksgezondheid wil ook het weidverbreide gebruik van psychofarmaca terugdringen via een bewustwordingscampagne gericht op huisartsen, apothekers en psychologen.Uit de zesde COVID-19-gezondheidsenquête van april 2021 bleek dat 11% van de volwassen bevolking signalen vertoont van een eetstoornis (tegenover 7% in 2018). Vanaf 2024 komen er daarom nieuwe zorgtrajecten voor kinderen en jongeren met eetstoornissen.Uit een prevalentieonderzoek uit 2021 blijkt dat 16% van de vrouwen en 5% van de mannen in hun leven het slachtoffer zijn geweest van verkrachting. Om bijstand te bieden aan slachtoffers van seksueel geweld wordt in elke provincie een zorgcentrum na seksueel geweld (ZSG) opgericht. In 2023 werden er centra geopend in de provincies Namen, Luxemburg en Limburg. Deze ZSG zijn gevestigd in een ziekenhuis en wordenKerncijfers uit de GGZ