Voor de tabaksindustrie is dit zeker de strategie. Maar veel antitabak-NGO's en overheden durven dromen en opkomen voor een rookvrije wereld waar kinderen niet meer verslaafd geraken aan nicotine onder welke vorm dan ook.
Wil dit laatste zeggen dat je de huidige generatie rokers als een 'lost generation' de mogelijkheden van harm reduction moet ontzeggen?
Omschakelen naar dampen, oké ... maar dan wel uit het zicht van kinderen!
Volgens mij niet, maar vorm zelf een oordeel. De recentste cijfers van de Belgische rookenquête 2018 over stopintenties van rokers en het gebruik van e-sigaretten schetsen een beeld van de evolutie die aan de gang is.
Generatie Rookvrij is geboren!
Op 16 januari vierde de Alliantie voor een Rookvrije Samenleving de geboorte van de eerste kinderen uit "Generatie Rookvrij".
Vanaf dit jaar worden in ons land immers kindjes geboren die rookvrij zouden kunnen opgroeien. Althans, ze kunnen rookvrij opgroeien als we met z'n allen, niet-rokers en rokers, zorgen voor meer rookvrije omgevingen.
Wat vindt de bevolking van Generatie Rookvrij?
In 2018 telde Stichting tegen kanker in haar rookenquête 22% rokers (17% dagelijks). Volgens dezelfde enquête vindt de overgrote meerderheid van de Belgen (93%) het recht op rookvrij opgroeien belangrijk.
61% van de bevolking denkt dat het mogelijk is om op termijn een rookvrije generatie te realiseren. Vooral bij niet-rokers (65%), Walen (70%) en 25-34 jarigen (67%) is er optimisme over een rookvrije generatie.
Grootste stopintentie bij rokers van 25-34 jaar
Het merendeel van de rokers (73%) heeft spijt te roken en 74% van de rokers wil niet dat hun kinderen beginnen met roken. 66% van de rokers wil stoppen met roken: 43% meteen binnen het jaar en 23% later.
Als we inzoomen op de leeftijdsverschillen, stellen we vast dat vooral jongeren tussen 18 en 24 jaar het stoppen willen uitstellen. In de groep van 25 tot 34 jarigen, de groep met kinderwens of de leeftijd van het jonge ouderschap, is de stopwens het grootst (77%) en 50% wil zelfs stoppen binnen het jaar.
E-sigaret populairst bij 25-34 jarige rokers
De elektronische sigaret wint aan populariteit. 32% van de rokers gebruikte in 2018 de e-sigaret. Vooral bij 25-34 jarige rokers zijn deze toestellen populair (46%) terwijl rokers boven de 55 er liever afblijven (18%).
Van de groep die minstens af en toe elektronische sigaretten gebruikt, is 58% niet volledig overgeschakeld. Dus meer dan de helft combineert de e-sigaret met andere tabaksproducten: een spijtige zaak, want zo is er weinig gezondheidswinst.
Een generatie zonder sigaretten of een generatie zonder nicotine?
Nicotine grijpt ferm in op ons brein. Tijdens de zwangerschap worden de nicotinereceptoren van de baby reeds geactiveerd wanneer de mama rookt of dampt.
Borelingen van vrouwen die rookten of dampten tijdens de zwangerschap kunnen daarom ontwenningsverschijnselen vertonen. Deze kinderen gaan later, bij het experimenteren met roken, sneller verslaafd geraken.
Jongeren die aan nicotine verslaafd zijn, lopen bovendien een groter risico op andere verslavingen (alcohol en drugs).
Borelingen van vrouwen die rookten of dampten tijdens de zwangerschap kunnen ontwenningsverschijnselen vertonen.
Alle campagnes om kinderen voor en na de geboorte tegen nicotine te beschermen zijn meer dan welkom. Dus ja, laten we mikken op een generatie zonder nicotine. Aan jonge vrouwen met een kinderwens adviseren we om voor de zwangerschap te stoppen, zowel met roken als met de e-sigaret.
Welke rol voor de e-sigaret?
De e-sigaret is veel minder schadelijk dan de gewone sigaret. Als rokers volledig overschakelen naar dampen, is er dus gezondheidswinst. Het effect van Generatie Rookvrij of andere campagnes mag niet zijn dat volwassen rokers ontmoedigd worden om de e-sigaret te gebruiken als hulpmiddel bij een rookstop of in het kader van harm reduction.
Wat mij betreft, mag de e-sigaret een plaats krijgen in het leven van de vele rokers die voor zichzelf een veiliger alternatief zoeken. Het ziet er naar uit dat de 25-34 jarige rokers, de groep met kinderwens of de leeftijd van het jonge ouderschap, en tevens de groep met de grootste stopintentie, de e-sigaret niet uitsluit als optie.
Omschakelen naar dampen, oké ... maar dan wel uit het zicht van kinderen! Met rood licht een zebrapad oversteken doe je toch ook niet wanneer er kindjes op de stoep staan te wachten.
De Alliantie voor een Rookvrije Samenleving, de organisatie achter Generatie Rookvrij, is een initiatief van Stichting tegen Kanker, Kom op tegen Kanker, het Vlaams Instituut Gezond Leven, de VRGT, de Belgische Cardiologische Liga, de Gezinsbond en een aantal Franstalige organisaties. Tientallen gezondheidsorganisaties en medische verenigingen ondertekenden mee het charter.
Ook de Vlaamse Vereniging voor Kindergeneeskunde, de Vlaamse Beroepsorganisatie van Vroedvrouwen en de Vlaamse Vereniging voor Obstetrie en Gynaecologie hebben zich achter de doelstellingen van Generatie Rookvrij geschaard.