...

Longkanker komt vaak voor, maar wordt meestal pas in een laat stadium ontdekt. De kansen op genezing zijn dan beperkt. Uit de recente Belgische cijfers blijkt dat longkanker de belangrijkste oorzaak van kankersterfte in België is. De beste en meest kosteneffectieve maatregel om longkanker te voorkomen is nooit beginnen, of stoppen met roken.Er gaan steeds meer stemmen op om personen met een hoog risico op longkanker, zoals zware (ex-)rokers, regelmatig te screenen met een CT-scan met lage stralingsdosis. Wanneer de kanker in een vroeg stadium wordt ontdekt, zijn de behandelingsmogelijkheden en overlevingskansen immers beter. Het Federaal Kenniscentrum voor de Gezondheidszorg (KCE) heeft de doeltreffendheid, veiligheid en kosteneffectiviteit van een dergelijke screening onderzocht. 3 levens gered per 1.000 screeningsUit het literatuuronderzoek blijkt dat longkankerscreening de sterfte door longkanker en de algemene sterfte bij de gescreenden daadwerkelijk verlaagt, met respectievelijk 21% en 5%. Toegepast op België blijkt dat wanneer 1.000 hoogrisicopersonen aan drie screeningsronden deelnemen, er 10 jaar later 3 levens gered zijn dankzij de screening. Anderzijds wordt een aantal gescreenden onnodig gealarmeerd door een vals-positief resultaat. Ze moeten dan bijkomende, invasieve onderzoeken zoals biopsieën, bronchoscopieën, of chirurgische ingrepen ondergaan. Naast onnodige stress, kunnen deze procedures ook complicaties met zich meebrengen. Verder zijn er een aantal deelnemers die een onbepaald resultaat krijgen, waardoor een nieuwe scan moet worden uitgevoerd, wat eveneens zorgt voor stress, ongemak en bijkomende kosten. Overdiagnose en overbehandelingDaarnaast is er een risico op overdiagnose en overbehandeling. Bij sommige deelnemers worden tumoren gediagnosticeerd en behandeld die niet of heel traag zouden zijn geëvolueerd en die geen gevaar hadden gevormd, omdat de gescreende eerder aan een andere ziekte of door ouderdom zou zijn overleden. Omdat er een scan wordt gemaakt van de volledige borstkas, worden soms ook aan andere organen (zoals hart en slokdarm) mogelijke gezondheidsproblemen opgemerkt. Deze geven aanleiding tot bijkomende, soms invasieve onderzoeken, waarvan soms achteraf blijkt dat deze niet nodig waren. Het is momenteel onduidelijk of deze incidentele bevindingen uiteindelijk een voor- of nadeel opleveren voor de deelnemers, stelt het KCE. Een aantal snel evoluerende kankers kunnen ook opduiken tussen twee screenings in (zogenaamde intervalkankers). Een screening zou dan een vals gevoel van veiligheid geven. Op langere termijn is er ook een beperkt risico op kanker door de schadelijke straling van de herhaalde CT-scans, ook bij een lage dosis.Voor- en nadelen afwegenDe voor- en nadelen van screening dienen tegenover elkaar afgewogen te worden, stelt het KCE. Indien de overheid beslist om een screening op te starten, moeten de potentiële deelnemers vooraf volledige en duidelijke informatie krijgen over voor- en nadelen. Het KCE maakte ook een kosteneffectiviteitsanalyse. Een longkankerscreening zou resulteren in een incrementele kost van 77.747 euro per 100 deelnemers. Door de screening zouden er per 100 deelnemers 4,64 levensjaar in goede gezondheid (QALY's) gewonnen worden. Dat komt neer op een kosteneffectiviteitsratio van 18.530 euro per gewonnen QALY, vergeleken met geen longkankerscreening. Een aantal factoren beïnvloeden dat bedrag, zoals het aantal overdiagnoses, de vertrouwelijke prijskortingen op bepaalde kankertherapieën, de kosten voor het bereiken en uitnodigen van de doelgroep en het aantal deelnemers aan de screening. Longkankerscreening kan kosteneffectief zijn als de bereidheid tot betalen van de overheid zich bevindt boven 20.000 euro per gewonnen levensjaar aangepast voor de levenskwaliteit, besluit het rapport.