...

De CM publiceert een analyse van de ambulante geestelijke gezondheidszorg sinds pakweg 2010. Pas sinds enkele jaren is er een algemeen systeem van terugbetaling van psychologische zorg. VerdubbelingVoordien betaalde het ziekenfonds een deel van de vergoeding voor de psycholoog terug via de aanvullende verzekering. Daardoor kon het ziekenfonds ook de evolutie van de ambulante zorg bij psychiaters en psychologen beter in kaart brengen.In 2010 maakte 2,6% van de bevolking gebruik van terugbetaalde ambulante psychische zorg, in 2022 was dat 5,6% - dat is meer dan het dubbele.De zorg door psychiaters is in heel die periode constant gebleven. Niet omdat er geen grotere vraag zou zijn naar begeleiding door psychiaters. Maar het aantal psychiaters is in verhouding tot de bevolking in die periode niet toegenomen. Psychiaters die ambulante zorg bieden, zitten gewoon aan hun maximumcapaciteit.Grote behoefte aan psychische hulpDe extra psychische zorg is er gekomen dankzij psychologen. De echte omvang van deze psychotherapeutische zorg is moeilijk in kaart te brengen, omdat niet-terugbetaalde therapie niet op de radar van het ziekenfonds komt. Het toenemende beroep op de aanvullende ziekteverzekering voor psychologische hulp - dat maar een beperkt gedeelte van de kost voor de patiënten dekt - toont hoe groot de behoefte daaraan is.Het christelijke ziekenfonds werkte voor zijn analyse samen met Sciensano en maakt ook gebruik van Belhealth-studie - een longitudinale studie waarmee de wetenschapsinstelling de evolutie van de gezondheid en het welzijn van de volwassen Belgische bevolking in de postcovidperiode opvolgt.Volgens de onderzoekers van Belhealth geeft 22% van de bevolking aan dat ze een behoefte ervaren aan psychologische hulp (cijfers van begin dit jaar). Een goede helft (59%) krijgt ook psychologische hulp. Maar 41% doet dat nog altijd niet. Een vijfde van die laatste groep (22%) geeft aan dat die zorg voor hen te duur is. 16% zegt dat ze geen hulp in hun buurt kunnen vinden. De voornaamste reden om geen hulp te zoeken is overigens een drempelvrees.Overeenkomst RizivSinds 2019 betaalt het Riziv - via overeenkomsten met de GGZ-netwerken - de zogenaamde 'eerstelijnspsycholoog' terug. De ziekteverzekering betaalt 8 sessies per jaar terug in de eerstelijnszorg. Eerst gold er nog een leeftijdsbeperking maar die werd na goed een jaar al afgeschaft.De meerderheid van de mensen heeft hulp nodig voor milde tot matig ernstige klachten. Een groot deel van de behoefte wordt dus gedekt door de eerstelijnspsychologische zorg. Sinds 2022 is de overeenkomst nog uitgebreid zodat ook meer gespecialiseerde zorg mogelijk is. Volgens het ziekenfonds hebben de patiënten dit systeem van terugbetaling nu ontdekt en neemt het gebruik ervan sterk toe. In 2021 viel 5% van de aangeboden ambulante psychische hulpverlening onder de overeenkomst. In 2022 was dat al 15% en in het eerste kwartaal van 2023 zelfs al 29% - een exponentionele groei, zo onderstreept de CM-analyse.Duidelijke lacuneBij het grootste deel van de mensen die een psychische behandeling krijgen, bestaat die laatste nog steeds alleen uit psychomedicatie zoals antidepressiva (zie eerste figuur bovenaan). Dat gaat eigenlijk in tegen de bevindingen in de literatuur. De beste psychische zorg bij bijvoorbeeld depressie is immers een combinatie van psychotherapie en medicatie - wanneer voor maar één behandelwijze gekozen wordt, krijgt psychotherapie de voorkeur. In 2022 was voor 44% van de patiënten die een beroep deden op de overeenkomst voor de eerstelijnspsycholoog het de eerste keer dat ze hulp zochten voor hun psychische problemen. Dat illustreert nog extra hoe belangrijk terugbetaling van deze zorg is.Budget broodnodigIn 2023 zette minister van Volksgezondheid, Frank Vandenbroucke, 165 miljoen euro opzij voor de overeenkomst psychologische zorg. Voorlopig kunnen de GGZ-netwerken die de zorg voor hun gebied organiseren het geld niet volledig opgebruiken. Dat zal, gezien het gretige gebruik dat van het aanbod in toenemende mate wordt gemaakt, niet lang duren, stelt de CM.Het is dan ook erg belangrijk dat de overheid het budget in 2024 in stand houdt, zegt het ziekenfonds.Remgeld verlagenHet formuleert evenwel daarnaast ook al een aantal voorstellen om de overeenkomst nog te verbeteren. Zo vraagt de CM om het remgeld voor kinderen en jongeren volledig af te schaffen. (De vraag naar psychische hulp ligt bij jongeren nog twee keer zo hoog dan bij volwassenen.)Maar ook voor volwassenen zou het remgeld volgens het ziekenfonds nog lager moeten liggen (van 11 naar 6 euro - van 4 naar 1,5 euro voor personen met een recht op een verhoogde tegemoetkoming). Het becijfert dat deze remgeldverlaging 'maar' 3,8% van het volledige budget zou opslokken.Ook stelt het voor om het plafond van het aantal eerstelijnspsychologische sessies te verhogen tot maximum 20 per jaar (in plaats van 8 voor volwassenen - 10 individuele sessies voor jongeren).