...

De auteurs suggereren dat de ernst en de aard van COPD-symptomen nog te vaak onderschat worden en onvoldoende gerapporteerd blijven. Het zijn veelal de respiratoire symptomen (dyspneu, hoest, slijm, een beklemmend gevoel op borst, de spirometriewaarden, het aantal longaanvallen) die bepalend zijn voor de classificatie en behandeling van COPD. Niet-respiratoire klachten worden niet altijd meegenomen in die assessment, terwijl ze een significante impact hebben op de gezondheidstoestand van de COPD-patiënt. Om de heterogeniteit van COPD-gerelateerde symptomen beter te begrijpen, voerde men een grootschalige enquête uit bij Nederlandse COPD-patiënten uit de eerstelijns-, tweedelijns- en derdelijnszorg. Ze moesten aangeven in welke mate zij last hadden van een reeks fysieke en mentale klachten (2). Nadien werden hun bevindingen vergeleken met die van niet-COPD-patiënten. Uit de analyse van die enquête bleek dat de patiënten met COPD voor ongeveer alle symptomen - behalve plasproblemen, pijn en duizeligheid - een hogere score opgaven dan patiënten zonder COPD. Vooral kortademigheid, vermoeidheid en spierzwakte werden onder de COPD-populatie vaak aangeduid met een hoge symptoomlast. De onderzoekers konden binnen de COPD-groep ook drie clusters identificeren, volgens de ernst en het patroon van de klachten. Cluster 1 had de minst invaliderende symptomatologie, cluster 2 ervaarde een gemiddelde symptoomlast, vooral gelinkt aan vermoeidheid en kortademigheid, en cluster 3 had een hoge, globale symptoomlast. Van deze patiënten rapporteerden meer dan de helft minstens 11 symptomen. Ook het percentage vrouwen in cluster 3 was hoger. Bovendien waren er tussen de clusters duidelijke verschillen in de longfunctie, functionele mobiliteit en zelfredzaamheid van de patiënten. Verdienen deze clusters een aangepast behandelplan? Uit deze studie bleek dat de ziektelast van COPD-patiënten in grotere mate bepaald wordt door niet-respiratoire klachten dan door respiratoire symptomen. Ze toont aan dat een holistische benadering cruciaal is, zowel in de beoordeling als voor de behandeling van COPD. "Multidisciplinaire longrevalidatie is hiervoor de geknipte setting", klinkt het. Voor patiënten die logistieke, fysieke of andere barrières ondervinden om een revalidatieprogramma in het ziekenhuis te volgen, is longrevalidatie thuis (met behulp van een kinesist en/of van instructiefilmpjes) trouwens een goed alternatief. Een systematische review uit 2022 (3) stelde vast dat respiratoire revalidatie thuis net zo effectief kan zijn als in een centrum. Het helpt de functionele inspanningscapaciteit en levenskwaliteit van COPD-patiënten op vergelijkbare wijze vooruit, en heeft als voordeel dat het een stuk toegankelijker is. Opmerkingen en referenties: 1. Houben-Wilke S, et al. Symptom Burden and its Associations with Clinical Characteristics in Patients with COPD: a Clustering Approach. ERJ Open Res. Apr 2024. doi: 10.1183/23120541.01052-2023. 2. Kortademigheid, vermoeidheid, hoest, spierzwakte, verminderde eetlust, slapeloosheid, depressie, angst- en paniekstoornis, pijn, duizeligheid, jeuk, oedeem, spierkrampen, pijn op de borst en mictieproblemen. 3. Uzzaman MN, et al. Effectiveness of home-based pulmonary rehabilitation: a systematic review and meta-analysis. Eur Respir Rev. Sep 2022. doi: 10.1183/16000617.0076-2022.